VERBINTENISSENRECHT
DEEL 1: HET BEGRIP VERBINTENIS EN DE SOORTEN VERBINTENISSEN
HOOFDSTUK 1: HET BERGIP VERBINTENIS
BW is in drie delen opgesplitst:
B1: over personen
B2: over goederen
B3: over de wijze waarop eigendom verkregen wordt
AFDELING 1: de vermogensrechtelijke verbintenis
Er is geen definitie van het begrip verbintenis. De rechtsleer heeft zich hier dan maar
over gebogen: het betreft een rechtsband tussen personen die uit een
rechtshandeling of een rechtsfeit waaraan rechtsgevolgen worden gehecht, ontstaat
en die meer bepaald in geld waardeerbare aanspraken creëert. Een verbintenis kan
ten slotte in rechte afgedwongen worden.
§1 Een rechtsband tussen personen
Houder van subjectieve rechten (zowel een natuurlijk persoon als een
rechtspersoon). Het is een rechtsverhouding van minstens 2 personen: de ene heeft
een vorderingsrecht jegens de andere
≠ zakelijk recht!!
VERBINTENIS: aanspraak op bepaalde gedragingen: facere, non facere, dare. Ze
zijn relatief
ZAKELIJK RECHT: zeggenschap over een bepaalde zaak: er geldt een erga omnes
regeling: ze zijn absoluut en dienen door ieder te worden nageleefd.
NUANCERING: derden kunnen het bestaan van een vorderingsrecht inroepen.
§2 De verbintenis ontstaat uit een rechtshandeling of een rechtsfeit waaraan
rechtsgevolgen worden gehecht.
RECHTSHANDELING: handeling die een individu stelt met het oog op het doen
ontstaan van rechtsgevolgen voor de betrokken partijen
-eenzijdige rechtshandeling: wilsuiting van één rechtssubject is voldoende om het
beoogde rechtsgevolg in leven te roepen.
-meerzijdige rechtshandeling: overeenkomst, gesloten tussen 2 of meer personen
en beoogt de rechtsgevolgen hiervan (enkel) voor de betrokken partijen.
1
,RECHTSFEIT: feiten waaraan rechtsgevolgen worden vastgeknoopt die niet beoogd
werden door de betrokken partijen.
§3: in geld waardeerbare aanspraken
De verbintenis is in het vermogen van de schuldeiser een in geld waardeerbare
vermogenspost vormt ,en in het vermogen van de schuldenaar passief aantast.
§4 een verbintenis kan in rechte worden afgedwongen
Blijft de schuldenaar in gebreke, dan kan hij waartoe hij verbonden is, in rechte
afgedwongen worden.
Dit is kenmerkend aan de vermogensrechtelijke verbintenissen naast andere
verbintenissen: ze zijn in rechte afdwingbaar. Er zijn verbintenissen die niet in rechte
afdwingbaar zijn:
- Morele plichten: handelingen die personen stellen, louter uit morele
overwegingen.
- Gentlemens agreement: ondanks ontbreken van afdwingbaarheid toch nuttig:
duidelijke bedoeling om zich niet juridisch te verbinden.
AFDELING 2: de natuurlijke verbintenis
Gesitueerd tussen morele plichten en vermogensrechtelijke verbintenis.
UITGANGSPUNT: ieder kiest zelf in hoeverre hij morele plichten naleeft, zonder dat
de uitvoering ervan juridisch kan worden afgedwongen
OMZETTING: van natuurlijke verbintenis in een afdwingbare verbintenis: 2 VWDEN
1. Uitdrukkelijke of stilzwijgende erkenning van de schuldenaar dat hij tot
nakoming gehouden is (uitvoering morele plicht, waar de schuldenaar zelf
voor heeft gekozen)
Art. 1235, lid 2 BW: verbintenissen die vrijwillig zijn voldaan (natuurlijke
verbintenissen) kunnen niet teruggevorderd worden.
Uitgaven van feitelijk samenwonenden tijdens de periode van
samenwonen, kunnen niet teruggevorderd worden nadat deze niet meer
samenwonen. (Tenzij de feitenrechter beslist dat de uitgaven de normale
lasten van samenwonenn overschreden)
2. De gehoudenheid van de schuldenaar dient door de maatschappij als
vanzelfsprekend worden beschouwd.
TOEPASSINGEN: De feitenrechter beslist soeverein of er al dan niet sprake is van
een natuurlijke verbintenis
- Art. 1906 BW: een lener die interst betaald die niet bedonden was, kan deze
niet terugvorderen daar het een natuurlijke verbintenis is.
- Alimentatieplcht in hoofde van lesbische meemoeder na einde relatie?
2
,HOOFDSTUK 2: DE VERSCHILLENDE SOORTEN VERBINTENISSEN
AFDELING 1: INDELING VOLGENS HET VOORWERP VAN DE VERBINTENIS
§1: verbintenis iets te doen, niet te doen of te geven
Het onderscheid hierboven gegeven, vormt een klassiek onderscheid in het BW.
Deze verbintenissen zijn afdwingbaar, hoewel zal het voorwerp hier een belangrijke
rol in spelen. Iets afdwingen te geven is makkelijker dan iets afdwingen te doen of
niet te doen. Relevantie ervan daalt
§2: inspannings-en resultaatsvebintenis
Niet uitdrukkelijk bepaalt, wel art. die er toch naar lijken te verwijzen
INSPANNINGSVERBINTENIS
Art. 1137 BW: de schuldenaar dient alle zorgen van een goede huisvader moet
besteden aan eht uitvoeren van de verbintenis
= de schuldenaar verbindt zich ertoe de inspanningen te leveren die een normaal
zorgvuldige schuldenaar in de gegeven omstandigheden zou leveren om het
resultaat te bereiken.
RESULTAAT ≠ beloofd
RESULTAATSVERBINTENIS
Art. 1147 BW: de schuldenaar is gehouden tot schadevergoeding wegens het niet-
uitvoeren van een verbintenis of de vertraging ervan.
= de schuldenaar verbindt zich ertoe een bepaald resultaat te bereiken.
RESULTAAT = beloofd
Indien één van de partijen de contractuele verplichtingen niet nakomt, is er sprake
van contractbreuk. Of het een inspannings- dan wel een resultaatsverbintenis is, is
relevant voor de bewijslast. Bewijs van fout van de schuldenaar geldt voor beiden.
VERSCHIL:
- Resultaatsvebintenis: contractuele wanprestatie staat vast bij het niet
bereiken van het beloofde resultaat
- Inspanningsverbintenis: contractuele wanprestatie staat pas vast bij bewijs dat
de schuldenaar zich niet heeft gedragen zoals verwacht van een normaal
zorgvuldige persoon
§3: indeling volgens aantal voorwerpen van de verbintenis
A. CUMULATIEVE VERBINTENIS
= verschillende prestaties als voorwerp die door de partijen als ondeelbaar
worden beschouwd. Alles prestaties dienen dan ook uitgevoerd te worden en
kan de schuldeiser zich verzetten tegen gedeeltelijke uitvoering.
3
, BELANG
Er zijn geen bijzondere rechtsgevolgen voor een cumulatieve verbintenis.
Essentieel is dat de schuldenaar gehouden is tot het naleven van alle
verbintenissen, gelet het ondeelbaar karakter (art. 1244, lid 1 BW)
B. ALTERNATIEVE VERBINTENIS
= verschillende prestaties als voorwerp, waarvan er slechts één moet worden
uitgevoerd opdat de schuldenaar bevrijd zou zijn. (art. 1189 BW), de
schuldenaar maakt de keuze op het moment van uitvoering (art. 1190 BW)
Art. 1193-1195 BW: regels voor als een van de prestaties niet kan worden
uitgevoerd door een fout van de schuldenaar, overmacht of vreemde oorzaak
+ art 1302 BW: indien beide zaken teniet zijn gegaan buiten de fout van de
schuldenaar en voordat hij in gebreke was, is de verbintenis vervallen.
C. DE FACULTATIEVE VERBINTENIS
= slechts één prestatie als voorwerp, maar de schuldenaar kan zich bevrijden
van zijn contractuele verbintenis door een andere prestatie te leveren dan die
welke werd bedongen in de overeenkomst.
Wanneer het voorwerp van de verbintenis tenietgaat door overmacht of een
vreemde oorzaak, is de schuldenaar volledig bevrijd, ook van datgene wat
facultatief bedongen werd.
AFDELING 2: INDELING VOLGENS HET AANTAL SCHULDENAARS/EISERS
§1: gezamenlijke of samengevoegde verbintenis
Als algemeen principe geldt de deelbaarheid van de verbintenis wanneer
verschillende personen betrokken zijn langs de actief-en/of passiefzijde van een
verbintenis.
Art. 1202 BW: Hoofdelijkheid wordt niet vermoed, de feitenrechter zal moeten
vaststellen of de partijen al dan niet de bedoeling hadden om zich ondeelbaar te
verbinden
= een deelbare verbintenis, die opgesplitst is in evenveel delen als er partijen zijn.
Bij verschillende schuldenaars, dient elk van hen afzonderlijk in gebreke gesteld te
worden.
Uitzonderingen: ondeelbare verbintenis, hoofdelijkheid, verbintenis in solidum:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bo6500. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.