Hoofdstuk 16 chirurgische en orthopedische aandoeningen bij kinderen
Veel voorkomende chirurgische aandoeningen: appendicitis, pylorusstenose, invaginatie,
niet-ingedaalde testis, hydrokèle, liesbreuk, navelbreuk en circumcisie.
Orthopedische aandoeningen (in dit hoofdstuk): congenitale heupdysplasie en klompvoet.
Behandelaars: chirurg of orthopedisch chirurg, de kinderarts voor beleid tav vocht, voeding
en antibiotica.
Appendicitis = een ontsteking van de appendix (=het wormvormig aanhangsel van de
blinde darm oftewel coecum) . Bij blindedarmontsteking is dus het aanhangsel ontstoken en
niet de blinde darm.
Het coecum is het eerste deel van de dikke darm.
Appendix: ligt rechtsonder in de buik (zie boek p. 347, tekening).
Symptomen
-lokale pijn, begint rond de buiknavel en verplaatst zich naar rechts onder in de buik. Bij lich.
onderzoek is er drukpijn rechts onder in de buik.
-geen eetlust
-braken
-diarree
-subfebriele temp (tot 38 C)
Gevaar: perforatie van de appendix….pus en darminhoud stroomt in de peritoneale ruimte
(in het cavum van Douglas=laagst gelegen deel van de buikholte)…..
Het gevolg is een peritonitis=gegeneraliseerde buikvliesontsteking= acute buik
Symptomen
-hevige buikpijn
-symptomen van een acute buik: bleek, misselijk en eventueel braken. Hoge koorts en zijn
ernstig ziek.
-muisstil in bed, willen niet bewegen (oudere kinderen liggen als een plank in bed, jongere
kinderen met opgetrokken benen)
-lichamelijk onderzoek: laat kind amper toe, buik is zo hard als een plank. Loslaatpijn, vooral
het plotseling loslaten is erg pijnlijk, dit noem je de peritoneale prikkeling. Dit is het
belangrijkste symptoom van een acute buik.
-vervoerspijn, elke hobbel wordt gevoeld.
-rectaal toucher: het abces (door pus en darminhoud) in het cavum van Douglas kan gevoeld
worden.
Aanvullend onderzoek
-bloedonderzoek op infectie
-echo van de buik toont ontstoken appendix aan
-anamnese en lich. onderzoek zijn voor diagnose het belangrijkst
Behandeling
Verwijderen van de appendix, liefst vóór de perforatie. Dmv sneetje in de buik of
laparoscopie (kijkoperatie).
Bij perforatie wordt de ok soms uitgesteld. Eerst antibiotica en vocht per infuus. Appendix
wordt in een later stadium verwijderd.
Preoperatief: letten op tekenen van een perforatie (toename buikpijn en koorts). Verder de
algemene gang van zaken
Postoperatief:ouders uitleg geven over verschijnselen van wondinfectie, wat te doen.
Voldoende pijnmedicatie.
, Pylorusstenose
Pylorus = de kringspier tussen maag en duodenum, opent zich regelmatig om voedsel door
te laten.
Pylorushypertrofie = een verdikking van de pylorus, meestal bij zuigelingen.
Pylorusstenose = de hypertrofie neemt toe en er ontstaat een stenose. Een afsluiting
waardoor voedsel niet meer naar de darm kan. Voedsel hoopt zich op in de maag. Het
lichaam krijgt geen voedingstoffen meer.
Komt meer voor bij jongens dan meisjes en treedt op in de vierde tot zesde week na
geboorte.
Oorzaak: onbekend, wel is familiaire aanleg bekend.
Symptomen
-spugen, dit neemt toe in frequentie en hoeveelheid
-dit gaat over in projectielbraken = met grote kracht vliegt maaginhoud door de kamer (kind
blijft droog)
-kind heeft na het spugen direct weer honger en is ontevreden
-lichamelijk onderzoek: pylorus is soms als een olijfvormige zwelling voelbaar in de
bovenbuik
-bij niet tijdig herkennen: dehydratie en ondervoeding. Zuigeling wordt suf, slaperig en wil
niet meer drinken. Gewicht neemt af….is een ernstige situatie..kan de dood betekenen als
niet ingegrepen wordt.
Verpleegkundige observatie
-mager (dystrofisch)
-zuigeling is alert met fronsende wenkbrauwen
-huid is ruim en droog (weinig vetweefsel)
-is hongerig, huilt veel tussen voedingen door
-observatie drinktechniek, kan nl ook een oorzaak zijn voor het spugen
-drinkt gulzig maar houdt op, is onrustig, beweegt met zijn onderlichaam, soms peristaltiek
van de maag zichtbaar, pijnlijk gezicht. Het spugen begint, projectielbraken.
Aanvullend onderzoek
-observatie: proefvoeding geven…maag moet harder werken, voeding blijft, peristaltiek van
de maag is goed zichtbaar.
-echo van de buik: pylorushypertrofie is zichtbaar
-bloedonderzoek: geeft base-zuur evenwicht aan. Door het vele braken gaat er veel
maagzuur uit en kan er een metabole alkalose ontstaan
Behandeling
-als diagnose helder is: meteen infuus met vocht, glucose en elektrolyten
-voor de operatie moet de zuigeling in goede conditie zijn dus correctie van dehydratie en
elektrolyten
-operatie: dmv sneetje in de pylorus aan de buitenkant van de maag wordt de stenose
opgeheven
Preoperatief
-stop orale voeding, maagsonde om resterende voeding te verwijderen uit de maag. De
sonde blijft erin om overtollige maagsappen te blijven verwijderen= open maagsonde.
Postoperatief
-voeding wordt in fasen opgebouwd
-spugen na ok is normaal in het begin
-observatie drinken/spugen, vochtbalans
-pijn in de buik, ook bij krijgen van ontlasting
-ouders:leren hoe een kind met infuus vast te houden