Burgerlijk recht 2 hoorcolleges
WEEK 1A:
Onderscheid tussen verbintenissenrecht en goederenrecht
Verbintenissenrecht Goederenrecht
Relatie persoon persoon Relatie persoon goed
Relatieve rechten (alleen jegens een bepaald persoon Absolute rechten (uitoefening van de
uitoefenen) rechten tegenover een ieder)
Autonomie, vertrouwen (je bepaalt zelf jegens wie jij
verplichtingen aangaat en onder welke voorwaarden je een
Rechtszekerheid (Het is heel belangrijk
overeenkomst aangaat. Je dient een persoon ook op zijn
om te weten wie eigenaar is van welke
woord te kunnen vertrouwen. Je hoeft niet alles op schrift
goederen)
neer te leggen, maar daardoor kan er wel sneller sprake zijn
van een misverstand)
Regelend recht (als je zelf een contact sluit, kan je je eigen Dwingend recht (veel
regels verzinnen die kunnen afwijken van de regels in het vormvoorschriften; notaris, registers,
burgerlijk wetboek) voorwaarden voor levering etc.)
Consensualisme (wilsovereenstemming is voldoende voor
Vormvoorschriften
een contract. Je hoeft niets op te schrijven)
(half)open systeem (6:1 Awb) Gesloten systeem (zie art. 3:81 BW)
Open normen (6:2, 162, 248) Gedetailleerde normen
Als eigendomsverhoudingen niet bekend zijn kan dit economisch problemen geven, bijv.
wel/niet kunnen lenen
Essentie vertegenwoordiging:
Waarom hebben we zoiets als vertegenwoordiging?
- Je vergroot je actieradius: je kan op meerdere plekken tegelijk zijn
- Een onderneming kan zelf niet handelen, want het is een rechtspersoon.
- Natuurlijke personen kunnen ondernemingen vertegenwoordigen, zodat een
onderneming toch handelingen kan verrichten.
Terminologie:
Vertegenwoordigde = principaal, achterman (A)
Vertegenwoordiger = tussenpersoon (T) is geen partij bij de overeenkomst
Derde = wederpartij (D)
Rechtshandelingen verricht door de vertegenwoordiger treden in werking voor de
vertegenwoordigde
Twee soorten vertegenwoordiging:
1. Direct. (In zijn naam)
2. Indirect. (In eigen naam)
,Voordelen Tussenpersoon gebruiken is efficiënt + geen risico als vertegenwoordiger
failliet gaat, dit omdat T geen partij is (gaat niet om doorverkopen, maar om een directe lijn)
De rechtshandelingen door de vertegenwoordiger verricht, treden in werking voor de
vertegenwoordigde (achterman). De tussenpersoon sluit als vertegenwoordiger van de
achterman een koopovereenkomst met een derde. De achterman en de derde zijn partij, de
vertegenwoordiger valt er tussenuit. Het voordeel is dat de vertegenwoordigde (achterman)
zijn actieradius vergroot. Het nadeel is dat de vertegenwoordigde zijn controle kwijtraakt
over zijn handelen. Als derde loop je het risico dat een tussenpersoon niet
vertegenwoordigingsbevoegd blijkt.
Voorbeeld:
T is vrachtwagenchauffeur bij bedrijf A. T rijdt te hard en veroorzaakt een ongeluk waarbij D
schade lijdt. D spreekt A aan. Is dit vertegenwoordiging? Nee, dit heeft niets met
vertegenwoordiging te maken. Een onrechtmatige daad is geen rechtshandeling. Bij
vertegenwoordiging moet het gaan om een rechtshandeling. Hier is wellicht sprake van art.
6:170 (onrechtmatige daadsrecht).
Probleem:
Iemand wil bij het aangaan van een overeenkomst buiten beeld blijven. Stel Donald wil een
schilderij op een veiling kopen, maar hij wil niet dat bekend wordt dat hij het schilderij heeft
gekocht.
Directe vertegenwoordiging
- T koopt in naam van A (en dus voor rekening van A) een fiets van D
A en D zijn dan partij bij de koopovereenkomst
D levert de fiets aan A
- Dit is wat het BW verstaat onder vertegenwoordiging
Indirecte vertegenwoordiging
- T koopt in eigen naam, maar voor rekening van A een fiets van D
T en D zijn dan partij bij de koopovereenkomst
D levert de fiets aan T
Na levering houdt T de fiets direct voor A (3:110 BW)
De fiets komt niet in het vermogen van T terecht
Mocht T nou failliet gaan terwijl hij de fiets onder zich houdt voor A, dan valt de fiets niet
in de failliete boedel, want de fiets is nooit in het vermogen van T terecht gekomen.
Het gaat om de vraag ‘in wiens naam de tussenpersoon handelt’
- Handelt de tussenpersoon in eigen naam: indirecte vertegenwoordiging
- Handelt de tussenpersoon in naam van de achterman: directe vertegenwoordiging
Er resten nog veel vragen
- Wie kan ik als vertegenwoordiger benoemen?
- Hoe doe ik dat (ovk? schriftelijk?)?
- Wat als vertegenwoordiger zijn bevoegdheden overschrijdt?
- Wat als ik/vertegenwoordiger overlijd(t), failliet gaat, onder curatele wordt gesteld?
, - Complicaties: er zijn veel verschillende contexten waarin vertegenwoordigers
optreden: ouders/kinderen, bestuurders/ondernemingen, advocaat/cliënt,
makelaar/cliënt
Kijk altijd in het BW in welk boek je moet zijn voor de specifieke tak van vertegenwoordiging.
Er is dus geen algemene regel die gaat over vertegenwoordiging. Je dient per context na te
gaan welke regels over vertegenwoordiging je moet toepassen. Zijn bepaalde vragen over
vertegenwoordiging niet te beantwoorden, pas dan via de schakelbepaling van de volmacht
toe.
Volmacht, art. 3:60 lid 1 BW
Definitie
Bevoegdheid
Om in naam van een ander
Rechtshandelingen te verrichten
Schakelbepalingen: art. 3:78 en 3:79 BW
Lastgeving, art. 7:414 BW Verschil met volmacht is dat er bij lastgeving een
overeenkomst wordt gesloten en bij volmacht alleen maar een bevoegdheid.
Lid 1:
› Overeenkomst van opdracht
› Waarbij lasthebber zich verbindt
› Om rechtshandelingen te verrichten
› Voor rekening van de lastgever
Lid 2:
› of lasthebber handelt in naam van lastgever = directe vertegenwoordiging
› of lasthebber handelt in eigen naam = indirecte vertegenwoordiging
Het is dus van belang om te bepalen of de tussenpersoon handelt in eigen naam of in naam
van de ander. Dit bepaal je op grond van de wilsvertrouwensleer ex art. 3:33-35 BW.
Is de lasthebber dan altijd de tussenpersoon?
Eigen naam/in naam van een ander
Is niet altijd duidelijk vermeld uit wiens naam gehandeld wordt, dan wordt er naar de regels
van art. 3:33-35 BW gekeken worden
Wilsvertrouwensleer art. 3:33-35 BW:
Is er een rechtshandeling tot stand gekomen?
Heeft iemand voor zichzelf (in eigen naam) of als vertegenwoordiger van een ander
(in naam van een ander) gehandeld?
Kijk naar de aard van de overeenkomst
Wat is gebruikelijk (wordt persoon vaker als vertegenwoordiger gezien?)
Makelaar is geen vertegenwoordiger maar bemiddelaar, advocaat soms
Uitgangspunt: Als iemand een rechtshandeling verricht is het vermoeden dat hij dit voor
zichzelf doet.
, Volmacht: ontstaan en einde
Een volmacht ontstaat door een uitdrukkelijke of stilzwijgende verlening, 3:61 lid 1 BW en
eindigt door onder meer het overlijden van de volmachtgever (3:72 BW). Art. 3:72 noemt
een aantal voorbeelden die overigens niet limitatief zijn. Ook als er een volmacht is verleend
voor één bepaalde rechtshandeling en de rechtshandeling is voldaan, dan eindigt de
volmacht ook. In sub a staan de gevallen dat er iets met de volmachtgever, de achterman,
gebeurt. In sub b staan de gevallen waarin er iets gebeurt met de gevolmachtigde, de
tussenpersoon. In art. 3:76 lid 1 is nog iets neergelegd over derdenbescherming.
Volmachtgever= de achterman
Gevolmachtigde= de tussenpersoon
Ontstaan: uitdrukkelijke of stilzwijgende verlening (art. 3:61 lid 1 BW)
Einde: op moment van overlijden volmachtgever (art. 3:72 BW)
Derdenbescherming (art. 3:76 lid 1 BW)
Andere redenen van einde volmacht staan in art. 3:72 BW
Waar of niet waar vragen
1. Moet de gevolmachtigde de volmacht accepteren?
Nee, het gaat om een eenzijdige rechtshandeling tot het aanstellen van een
volmacht. Er is geen sprake van een overeenkomst, maar van een
bevoegdheidsverlening.
2. Kan de volmachtgever de rechtshandeling(en) waarvoor hij een volmacht heeft
verstrekt nog zelf verrichten?
Ja, volmacht zorgt er niet voor dat de achterman beschikkingsonbevoegd is
Volmacht werkt dus niet privatief
3. Is de gevolmachtigde verplicht zijn volmacht te gebruiken?
Nee, het is een bevoegdheid geen last
4. Kan een minderjarige optreden als gevolmachtigde?
Ja, art. 3:63 BW achterman geeft de bevoegdheid en heeft dus vertrouwen dat dit
goed gaat
5. Kan de gevolmachtigde zijn volmacht ‘doorgeven’?
Nee, achterman verleent autonomie op basis van vertrouwen. Dat zou in strijd zijn
met het autonomiebeginsel. Je kiest als achterman een bepaald persoon, omdat je
juist in die persoon vertrouwen hebt zie art. 3:64 BW
6. Moet gevolmachtigde de identiteit van de achterman onthullen?
Nee, maar derde kan wel aanspraak maken op de identiteit van de achterman, art.
3:67 BW
