Samenvatting Zintuigen 2 MKA obv lessen + slides
Gedoceerd door prof. Willaert
Academiejaar
1e semester, 2e master Geneeskunde, KU Leuven
Deel 2: H5 tot en met H10
H5: LETSELS VAN DE MONDMUCOSA
H6: CARCINOOM VD MONDHOLTE
H7: GOEDAARDIGE, MAAR MUTILERENDE PATHOLOGIE
H8: ORALE ZORG BIJ MED...
• Ulcus = door weefselverval ontstaan oppervlaktedefect van huid of mucosa met geringe neiging tot genezing
o Erosie = boven basale membraan → vlotte genezing zonder littekenweefsel
o Ulcus = doorheen basale membraan → tot in subdermale regio: pijnlijker, langer aanwezig, littekenvorming
Erosie Ulcus
• Anamnese en KOZ (80% van diagnostiek)
o Aandachtspunten bij anamnese orale ulcera
- Leeftijd - Hoe lang al
- Algemene toestand - Plots begonnen of geleidelijk
- Evolutie lichaamsgewicht - Evolutie
- Extra-orale letsels - Recurrent? Recidiverend
(vnl ogen, urogenitaal en huid) - Medicatiegebruik
- Klieren (bv. overgevoeligheidsreactie)
(→ infectieuze pathologie of maligniteit) - Op zelfde plaats?
- Begonnen als blaasjes? - Ettervorming
- Trauma - Littekenvorming?
- GI-klachten - Pijnlijk?
(elk letsel in mond kan secundair
infecteren door mondflora)
o PIJNLOZE orale ulcera
▪ Carcinoom
▪ Necrotiserende sialometaplasie palatum
➢ Fulminant beeld: rood letsel op verhemelte pt
➢ Ziet er kwaadaardig uit, echt zo van ‘oei oei oei’
➢ Is ischemische necrose vd kleine speekselklieren in verhemelte
▪ Tuberculose
▪ Syfilis
▪ Bifosfonaatnecrose (ook denosumab, angiogeneseremmers…)
▪ Osteoradionecrose
▪ Medicatie-geïnduceerde necrose
o PIJNLIJKE orale ulcera MET VERLITTEKENING
▪ Orale afte-deprivatie
▪ Epidermolysis bullosa
▪ Behçet
▪ Diepe chemische verbranding (traumatisch)
▪ Diepe radiotherapeutische verbranding (traumatisch)
▪ Secundaire infectie van elk ulcus
• TOZ (20% vd diagnose)
o Bloedname
o Serologie
Meestal niet nodig
o Microbiologie
o Medische beeldvorming
▪ bij vermoeden van kwaadaardigheid: lokaal letsel + locoregionale uitbreiding visualiseren
▪ beeldvorming VOOR biopsie! (anders verstoring vh beeld)
o Biopsie:
▪ Diagnose bevestigen
▪ Wanneer biopsie?
➢ Enkelvoudige ulceratie > 3 weken aanwezig
➢ Traumatische ulceratie > 3w na opheffen van trauma
➢ Ulceratie van induratie van omliggende weefsels
➢ Ulceratie + huidletsels of andere mucosale letsels (bv. papels op handen…)
➢ Ulceratie + systemische klachten (bv. GI: diarree…)
➢ CAVE: indien immunofluorescentie testen nodig zijn → vers staal noodzakelijk!
▪ Bioptisch onderzoek bulla/ulceratieve letsels
➢ Kleine laesie: excisie biopt
➢ Grote laesie: incisie biopt + biopt gave mucosa op beperkte afstand vd laesie
➢ Surinfectie beïnvloedt immunofluorescentie onderzoek!
➢ Vers specimen!! (+ lab tijdig verwittigen dat er een vers specimen komt)
• Vaak voorkomende ziektebeelden
o Traumatisch ulcus
▪ Bv. morsicatio (tongbeet) of scherpe tandrand
▪ Oorzaak weg → letsel verdwijnt
▪ Oorzaken
➢ Bijtletsel (bv. waarschuwen bij lokale anesthesie)
➢ Trauma
(bv. pseudo-pericoronitis: tand teveel doorgebroken → ° letsels op de wang)
➢ Prothese: denture sore; drukulcus (in begin past gebit goed, maar kaak verandert van vorm →
prothese past minder goed: beschadigd tandvlees)
➢ Irritatie-ulcus
2
, (prothese drukplaats)
(pseudo-pericoronitis door inbijten bovenwijsheidstand)
o Iatrogeen ulcus
▪ Bestraling (radiatie-gerelateerde mucositis en necrose)
▪ Bisfosfonaat gerelateerde mucositis & necrose
➢ Botversterkende medicatie, maar kaakbeen sterft erdoor af!
➢ Ulcera door kaaknecrose
o Infectieuze oorzaken
▪ Syfilis (T. pallidum)
➢ Primaire syfilis (sjanker)
❖ Lip, tong, palatum, amandelloge
❖ Incubatie: 3-4 weken
❖ Laesie mm-cm
❖ Pijnloze regionale lymfadenopathie
❖ Pijnloze, scherp begrensde ulcus, geïndureerd
❖ Besmettelijk!
➢ Tertiaire syfilis (gumma)
❖ Begin: rubberachtig infiltraat (DD: cocaïne)
❖ Kan evolueren tot fistel naar neus
❖ Ulceratie + necrose door bot
❖ Perforatie palatum naar neusholte
▪ CMV
➢ Scherp afgelijnd ulcus laterale tongrand
➢ Vnl. opportunistische infectie bij AIDS
3
, ▪ TBC
▪ HIV
▪ Coxsackie A – HSV
o Recidiverende ulceraties (hier zitten ook infectieuze ulcera tussen, maar recidiverend karakter)
▪ Afteuze stomatitis (R.O.U = recurrente orale ulceratie)
➢ 20% bevolking
➢ Primair: 20-30 jaar
➢ Wisselende frequentie: # keer per jaar
➢ Soms permanent, soms multiple: stomatitis
➢ Etiologie
❖ Streptococcus
❖ Immuunfluorescentie IgM IgG binding: AS op cellen van orale mucosa
❖ Normale spiegel ANF en complement (lokale immunologische afwijking)
❖ Verhoogde titer AS tegen streptococcen
➢ Geen biopsie nodig, anamnestische diagnose + KO
➢ Bevorderende factoren
❖ Trauma
❖ Psychisch: stress, vermoeidheid…
❖ Hormonale invloed: ZS, pil
❖ Premenstrueel toename
❖ Familiaal, allergie, astma, hooikoorts
➢ Symptomen
❖ Pijnlijke erosie 3 mm
❖ Rode halo, scherp omgrensd
❖ Geelgrijs beslag
❖ Pijnlijk
❖ Solitair of multiple
❖ Geneest na 1 week
❖ Geen litteken
➢ Behandeling: geen ideaal product
❖ Caustische agentia: trichloorazijnzuur
❖ CS: lokaal, regionaal (in ernstige gevallen)
❖ Mondspoeling (bv. chloorhexidine) met tetracyclines
(listerine vermijden = straf mondspoelmiddel → irriterend voor mucosa!)
❖ Vit B complex
➢ DD: Sutton aften, Behçet, Hand-Foot-Mouth-Disease (HFMD)
▪ Periadenitis mucosa necrotica recurrens = Sutton’s afte
➢ Grote aft (1cm), diep
➢ > 6w voor genezing + littekenvorming
➢ Zeer pijnlijk
➢ Geen aparte entiteit, wel ernstige vorm orale afte
➢ Recidiverend, chronisch karakter
➢ DD: TBC, oncologisch, syfilis (deze zijn meestal pijnloos!)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Kiriku. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
