Samenvatting
samenvatting Religie, zingeving en levensbeschouwing
- Vak
- Instelling
samenvatting Religie, zingeving en levensbeschouwing
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 29 pagina's
Voorbeeld 2 van de 29 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
MKUL02
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
1 Inleiding1.1 Secularisatie, desecularisatie en globalisering
Secularisatiethese: “rol van religie neemt af in moderne, geïndividualiseerde samenlevingen
met een liberale democratie, naarmate de levensstandaard toeneemt, naarmate een
seculier-wetenschappelijk vertoog aan belang wint, en de emancipatie van individuen en
groepen groeit”
Secularisatiethese= rol religie in samenleving is gedoemd om af te nemen, religie was nt
bestand tegen proces v modernisering
Belang van godsdienst neemt af op twee gebieden:
o Maatschappelijk: door scheiding kerk en staat krijgenreligieuze instituten minder vat
op sociale leven
o Individueel niveau: individualisering van zingeving maakt geïnstitutionaliseerde
religie minder relevant
Max Weber, Emile Durkheim, Peter Berger
Cultuuromslag van 1968: achteruitgang kerkbezoek en steile val Godsgeloof
André Glücksman: La troisième mort de Dieu (massadodingen van Verdun – Auschwitz –
Rwanda)
o Hij stelt in boek; vooral grote rampen van 20 e eeuw hebben het geloof een
definitieve knauw gegeven
Tot 1989: “godsdienst leek maatschappelijk randverschijnsel”
o Communistische wereld: geen godsdienstvrijheid
o Westerse wereld: secularisatie en crisis van het Godsgeloof
1.2 Verfijning van secularisatiedebat
Al snel kwam kritiek op secularisatiethese: te simpel en te veralgemenend
o Godsdienstbeleving veranderde misschien wel, maar godsdienst verdween nt
zomaar
Harvey Cox, Religie in de stad van de mens (1984)
o Stelt dat zeker in stedelijke contexten religie hardnekkiger is dan wordt
verondersteld
José Casanava: Public religions in the Modern World (1994)
o Debat over secularisering moet worden verfijnd; vaak verwarring door 3 niveau’s v
secularisering door elkaar te haspelen
Scheiden van politieke en religieuze sfeer
Verminderen van belang van (geïnstitutionaliseerde) religie
Privatisering van religie (= problematisch)
Charles Taylor: A secular Age, 2007
o 1 v belangrijkste werken van de jongste jaren over het fenomeen
o Verfijnt debat over seculiere staat, pleit voor conceptuele verfijning
o Secularisatie is niet zomaar gelijk te stellen met afwezigheid v religie
o Hij stelt dat er een verschil moet worden gemaakt tussen doelstelling en middelen
van een seculiere staat
Doelstelling: bevorderen wederzijds respect/gewetensvrijheid
Middel: scheiding tussen kerk en staat
, Verschillende soorten secularisme: republikeins en liberaal model
Republikeinse model (Frankrijk): legt nadruk op middelen en dus op de neutraliteit van de
Staat en de overheid (laicité)
Liberale model (Angelsaksisch): nadruk op doelstelling, met pragmatische omgang met de
middelen
In de praktijk: continuum – onderling verschillen
Belgisch model: unieke invulling door ‘verzuiling’ (verkaveling van de staat volgens
ideologisch-levensbeschouwelijke breuklijnen)
o Be zit tussen beide modellen
1.3 Paradigmawissel met einde van Koude Oorlog
Gilles Kepel – ‘La revanche de Dieu’ (1991)
o uiteenvallen v Joegoslavië aan de hand van religieuze breuklijnen; was nieuw in
Europa
o 1 v eerste die de terugkeer van religieuze-culturele krachten gesignaleerd had
Later deden ook John Micklethwait and Adrian Wooldridge, God is Back (2009) dat
1978 als breukjaar, begin v terugkeer religie
o Iraanse revolutie
Conservatieve Khomeini kan volk aansporen Pahlevi v macht verdrijven
o verkiezing Johannes Paulus II
speelde belangrijke rol in geweldloze revolutie die zou leiden tot
ontmanteling van het communistisch systeem
In Westerse cultuur oogt het plaatje complex
o Secularisering/geloofsafval zet door (radicaal atheïsme van Richard Dawkins, The
God Delusion, Christopher Hitchens, Sam Harris…)
o Hernieuwde waardering voor rol godsdienst door niet-gelovige wetenschappers cf.
Tiger, Mc Guire Het Goddelijk brein; Alain de Botton, Religion for Atheists (sociaal
nut)
o Globalisering en migratiestromen zorgen dat in seculier W-EU, vooral in de steden,
religie weer in opmars kwam, superdiversiteit ook op religieus vlak
o Hang naar sacraliteit/spiritualiteit is terug (emotioneel, privé) samen met
wantrouwen voor geïnstitutionaliseerde godsdienst
1.4 Desecularisatie
Desecularisatie=terugkomen v religie, term afkomstig van Peter Berger
evolutie P. Berger: The Desecularization of the World (1999)
o Hij stelt dat secularisatiethese verkeerd was
o Hij weet zijn eerdere fout aan twee oorzaken:
De West-Europese uitzondering ten opzichte van rest v wereld ( waar religie
aan een revival bezig was), sociologen keken enkel naar ontwikkelingen in W-
Eu
De academische bias (confirmation bias), wetenschappers vertoeven in een
bubbel, automatisch elkaars uitgangspunten overnemen
Jürgen Habermans: evolutie
o Van marxistische godsdienstcriticus (controle, aliënatie…) tot positieve attitude ten
opzichte van sociale rol religie
o Gesprekken met kardinaal Ratzinger, Benedictus XVI (2004)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MKUL02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen