Politiestudies
DEEL 1: SOCIOLOGISCHE ANALYSE VAN DE POLITIEROL
Hoofdstuk 1: Het politiemandaat, de politierol, mythes, dilemma’s en
strategieën
1. Rol van de politie?
Is niet voor iedereen dezelfde
- Orde of vrijheid?
- Handhaven, straffen, bemiddelen?
- Beschermer of hoeder van mensenrechten?
- Dwang of overtuiging?
- Geweld of geweldloos?
VB: Coronacrisis Antwerpen: Burgemeester zegt dat met 2 op een bank zitten mag, volgens de
wet mag dit niet. Hoe reageert de politie hierop?
2. Het mandaat van de politie
Waartoe werd de politie gemandateerd?
“Bij het vervullen van hun opdrachten van bestuurlijke of gerechtelijke politie, waken de
politiediensten over de naleving en dragen zij bij tot de bescherming van de individuele
rechten en vrijheden, evenals tot de democratische ontwikkelingen van de maatschappij.”
è Art 1, Wet op Politie-ambt (WPA) 1992
Ruime bevoegdheid = discretionaire bevoegdheid
2.1 Bestuurlijke politie (art. 14 WPA)
= handhaving openbare orde (O.O.) à Burgemeester heeft eindverantwoordelijkheid
- Naleving politiewetten en -verordeningen
- Voorkoming van misdrijven
- Bescherming van personen en goederen
- Bijstand aan eenieder die in gevaar verkeert
- Algemeen toezicht en controles
2.2 Gerechtelijke politie (art. 15 WPA)
= alles te maken met het strafrecht (SR) à Justitie als controle
- De misdaden, wanbedrijven en overtredingen opsporen + bewijs verzamelen + kennis
te geven aan bevoegde overheden + daders vatten + ter beschikking stellen
- De personen vatten (vrijheidsbeneming) en ter beschikking stellen
- Voorwerpen in beslag nemen die voorgeschreven zijn
- Verslag van hun opdrachten aan bevoegde overheid bezorgen
, 2
3. Politiefunctie
“Policing” à niet hetzelfde als politie
VB: Noorwegen heeft private politie <-> publieke politie
Politiefunctie = verwijst naar een reeks van processen met specifieke sociale functies
è Universele vereiste voor elke sociale orde
Politie als instituut = niet enkel de politie staat in voor de politiefunctie maar een hele reeks
van maatschappelijke instellingen vervullen mede deze taak = sociale institutie
VB: Institutioneel racisme; niet 1 politieagens, maar het systeem
Geweldmandaat!
“Onder politie verstaan wij de zorg binnen een bepaalde context voor het handhaven van daar
geldende definities van sociale orde of specifieke onderdelen daarvan, waarbij – als de situatie
dat vergt – in laatste instantie de legale en legitieme mogelijkheid bestaat om gebruik te
maken van dwang of geweld.” (Cachet, 1990)
è Zorg = bescherming geven
4. Politierol
Macro à Institutioneel
Meso à Organisatie
Micro à Burgers
Politierol = voldoen aan de verwachtingen van de samenleving
è Legitimiteit van de politie
è Dominante verwachtingen versus verwachtingen van minderheden
è Als het geweld disproportioneel is dan daalt de legitimiteit
Kenmerken politierol:
- Urgentie (24/24 – 7/7)
- Peacekeepers (Bittner): conflictoplossing, bemiddeling
“Paper, not the sword is the instrument of coercion of our day” (Bittner, 1970) à je
komt verder met bemiddeling dan met geweld
- Legaal geweldsmandaat
5. Wat doet de politie?
“Police do not prevent crime” (Bayley, 1994)
è Geen verband tussen omvang criminaliteit en aantal politiemensen
è Politie doet niet aan preventie (patrouilles = geruststellen van de bevolking)
è Oorzaak: weinig te maken met criminaliteit
è Politici geven vaak het idee dat mee politiemensen zorgt voor meer veiligheid à FOUT
è “Een sterk politiecorps is geen kwestie van aantallen, maar van organisatie, efficiëntie
en opleiding.” (Cyrille Fijnaut)
, 3
BRUSSEL:
è 6 lokale politiekorpsen – 19 gemeenten à verschil tussen korpsen
è Discussie om van Brussel 1 politiezone te maken
o Grootste korps van België
o Politiek houd dit tegen + Brusselse korpschef is ertegen
WEL: reageren op vragen van burgers
è Vaak niets doen
o Politie is een stok achter de deur
o Meestal geen gebruik van de SW
o Arresteren bijzonder weinig
o Uniform = afschrikking
6. Monjardet
Politiewerk = 3 dimensioneel
1) De politie als een machtsinstrument waaraan bevelen en opdrachten worden gegeven
(STAAT)
2) De politie als openbare dienst waar iedereen beroep kan op doen (BURGER)
3) De politie als beroep, een organisatie die haar eigenbelangen ontwikkelt
(ORGANISATIE)
4) Historische dimensie nodig
, 4
7. Dilemma’ s, mythes en strategieën
è De politieman heeft een hele reeks contradictoire “publieken”: burgers, politici,
minderheidsgroepen, de criminelen,…
è Publiek denkt dat de politie criminaliteit bestrijdt (crime-fighters)
è Om het publieke vertrouwen te houden stelt de politie zichzelf eenzijdig voor als de
‘crime-fighter’
è Onderzoek wijst uit dat het sterk op ander werk lijkt: het is vervelend, vermoeiend,
soms technisch veeleisend maar zelfde gevaarlijk
Beeld van criminaliteitsbestijder = bepaalde verwachtingen = niet realistisch
Mythe van de criminaliteitsbestrijding:
Inzicht onbekend bij de samenleving, de burgers
- Beleidsverantwoordelijken houden dit beeld instant via beloftes die ze doen,
campagnes, discoursvorming
- De politie zelf houd deze mythe ook in stand à coping mechanisme om met
conflicterende verwachtingen om te gaan
- Beeld mede gecreëerd en ondersteunt door media
Discretionaire bevoegdheid:
- Wetten en regels bieden een kader voor uitoefenen van mandaat
- ‘discretion’: beleidsvrije ruimte, beslissingsruimte
- Diversiteit afhandelingspraktijken is groot
Street level politicians:
- Beleid op straat
- Politiemens = gezicht van de organisatie
- Negotiëren van de wet
- Discretionaire ruimte leidt tot bestendiging van criminaliteitsbestrijder
ð Er gebeurd veel op managementniveau maar sijpelt niet door
Spanningsvelden wettelijk kader – politiepraktijk
- A-politiek (neutraliteit) voorstellen
- Benadrukken professionaliteit
- Schept onmogelijke verwachtingen
- Druk om efficiënt te zijn maar taken onuitputtelijk: onduidelijkheid over na te streven
doelen en effecten
- Organisatie plooit op zichzelf terug: politie die in zichzelf keert à NEFAST
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Criminologie2020. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.