Samenvatting hygiëne
Hoofdstuk 1: atmosfeer
Definitie hygiëne: preventieve maatregelen en middelen die gebruikt worden om de
omgeving de omgeving waar het dier leeft tonderhouden. Om zo de gezondheidstoestand
van het dier goed blijft en verbeterd.
Ongunstige invloeden op de gezondheidstoestand van het dier:
• Infectieuze agent: virussen, bacteriën, parasieten
• Niet infectieuze zaken uit het milieu: toxische gassen in het milieu, toxines in voeder of
drinken, …
• Slechte voedersamenstelling
• Fysische factoren: veel vocht en tocht op de plaats waar hij leeft, veel
temperatuurschommelingen, …
Hygiëne maatregelingen op 3 niveaus:
• Niveau van het individuele dier
• Niveau van het bedrijf: verlagen infectiedruk door de omgeving proper te houden met
ontsmetting
• Niveau van de populatie: vaccinaties, quarantaine, grenscontroles, …
Atmosfeer bevat: verschillende gassen (abnormaal en normale gassen), vaste
bestanddelen zoals micro-organisme en stof.
Normale gassen in de omgeving van het dier
• Is een geur-, kleur- en smaakloos gas
• Heeft geen invloed op de gezondheidstoestand van
Stikstof of N2
dieren / levende wezens
• Belangrijk voor de eiwitsynthese bij planten
• Zuurstof wordt geproduceerd door planten via de
fotosynthese en wordt verbruikt door dieren en micro-
organisme
• Belangrijk voor de stofwisseling van dieren
• Absolute zuurstofspanning = maat voor de hoeveelheid
zuurstof
• 20% zuurstof in de atmosfeer is ideaal, bij 12-15% treden
er complicaties op en onder de 10% ontstaat er
hersenschade
Zuurstof of O2 • Varkens, pasgeboren dieren en foetussen zijn gevoelig
voor te lage zuurstofspanning
1
,Samenvatting Hygiëne Esther Platini
• Ontstaat in hogere luchtlagen door inwerking van UV-
stralen
• Ontstaat in lagere luchtlagen door elektrische ontladingen
• Ozonlaag beschermt ons tegen UV-licht wat huidkanker
veroorzaakt
• Is toxisch voor mens en dier
Ozon of O3
• MAC-waarde (maximum acceptable concentration) staat
op 0,1 ppm
Functie ozon:
• Neutraliseert vieze geuren
• Desinfecteert water of sporen uit de lucht
Is een kleur- en reukloos gas dat gevormd wordt door:
➢ Bacteriële gisting
➢ Ademlucht van planten, dieren en mensen
➢ Verbranding van fossiele brandstoffen (aardgas,
aardolie, steenkool, …)
• In de stallen verbruikt het vee zuurstof en geeft het
Koolstofdioxide of CO2
koolstofdioxide en waterdamp af
• Koolstofdioxide is weinig toxisch
Gevolg te veel koolstofdioxide:
➢ Wordt bevangen aangevoeld (suf en apathie)
➢ Embryonale sterfte in broedmachine
• Absolute vochtigheidsgraad: het aantal gram water per
kubieke meter lucht
• Maximale vochtigheidsgraad bij een bepaalde
temperatuur: De maximale hoeveelheid waterdamp die bij
deze temperatuur gevormd wordt → kan afgelezen worden
op tabellen
• Relatieve vochtigheidsgraad (RV): Geeft aan hoeveel
Waterdamp
waterdamp de lucht bevat ten opzichte van de maximale
hoeveelheid waterdamp die de lucht bevat op een bepaalde
temperatuur → Enkel RV is voor dieren van belang
• Meting van de relatieve vochtigheidsgraad gebeurt
met: haarhygrometer, elektronische hygrometer,
psychrometer of dauwpunthygrometer
• De normale RV in stallen bedraagt tussen 60 en 80%
Zeer kleine hoeveelheid Bv: neon, helium, krypton
inerte edelgassen
Caissonziekte:
Wordt vooral waargenomen na het duiken. De druk onder water is anders dan op het land.
Als men duikt zal er door de hoge druk meer stikstofgas in het bloed en in de weefsels oplost
worden dan normaal. Als men terug stijgt in het water, dan zal de druk afnemen en er minder
stikstof opgelost worden. Bij het stijgen moet het te veel aan stikstof terug uitgeademd
worden. Als de stikstof via de longen niet voldoende wordt afgevoerd dan kan de stikstof
belletjes in de vloedvaten vormen waardoor er een embolie ontstaat. Als er bellen in de
hersenen ontstaan is dit zelfs dodelijk.
2
,Samenvatting Hygiëne Esther Platini
De zuurstofspanning kan dalen door:
• Hermetisch afgesloten ruimten: de aanwezig zuurstof wordt opgebruikt door de dieren
• Het zuurstofverbruik in hermetisch gesloten ruimten
• Lagere luchtdruk: Op grote hoogte daalt de absolute zuurstofspanning
Tussen 12 en 15 % zuurstof in de atmosfeer treden er complicaties op:
• Verhoogde hart- en ademhalingsfrequentie
• Meer aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg en stijging van hemoglobinegehalte
in het bloed
• Nadien zal het lichaam zich aanpassen en normaliseert de hart- en longfunctie
Waarvoor wordt het CO2-gehalte gemeten? Voor te weten of er genoeg verlucht wordt in
de stallen. Max. 3000 ppm en bij varkens max. 1540 ppm.
Voor welke toepassingen wordt er nog koolgassen (CO2) gebruikt:
• Frisdranken
• Blusapparaten
• Anesthesie: soda lime
• Zit in broeikasgassen
RV (relatieve luchtvochtigheid) kan beïnvloed worden door:
• Relatieve vochtigheid van de buitenlucht
• Temperatuur in de stal
• Het type voeder (nat - droog)
• De gezondheidstoestand van de dieren (diarree)
• Het staltype (stro - roosters)
• Vochtig oppervlakte door reiniging bv.
Gevolgen bij te lage relatieve Gevolgen bij te hoge relatieve
vochtigheid vochtigheid
• Stofvorming, • Vorming van vochtpartikels (aërosol) die
• Irritatie van de luchtwegen → ingeademd kunnen worden
Mucoviscidose • Stijging van het kiemgetal in de lucht
• Gewichtsverlies van de eieren in de • Groei van bacteriën en schimmels
broedkas • Condensatie op koude voorwerpen
MAC: Maximaal aanvaarde concentratie van een gas, damp, vezels en stof in de lucht. Met
als doel om de gezondheid van mens en dier goed te houden.
STEL: Shortterm exposure limit is de concentratie in de lucht waar werknemers aan kunnen
worden blootgesteld gedurende een korte periode zonder dat zij last hebben van irritatie,
weefselschaden, … Dit wordt bij stoffen gebruikt die al naar een korte periode schadelijk
effecten hebben.
3
, Samenvatting Hygiëne Esther Platini
Abnormale gassen in de omgeving van het dier
• Ontstaat door bacteriële omzetting van N-houdende
organische stoffen → ureum
• Heeft een sterke prikkelde geur
• Is schadelijk voor het milieu: verzuring van bodem,
algengroei, …
• Konijnen zijn zeer gevoelig voor NH3
Het NH3-gehalte in de stallucht wordt beïnvloed door:
Ammoniak of NH3 • Staltemperatuur
• Ventilatie
• Gebruik van stro of roosters: dit maakt verschil op de
contacttijd van mest met de stallucht
• Relatieve vochtigheid
• N-balans van de aanwezige dieren
• Het ammoniakgehalte op het niveau waar de dieren
ademen is hoger dan dat op het niveau van de mens (1,5 m
boven de grond)
• Ontstaat door bacteriële omzetting uit S-houdende
aminozuren (methionine - cysteïne)
• Kleurloos, sterk toxisch gas
• Geur: rottende eieren
• Het is in hoge concentraties aanwezig in giertank en kan
dus massaal vrijkomen bij omroeren en oppompen van gier!
Waterstofdisulfide of H2S
Wat doet waterstofsulfide in het lichaam?
Waterstofsulfide gaat binden aan hemoglobine van de rode
bloedcellen in plaats van zuurstof. Er ontstaat dan
sulfmethemoglobine. Hierdoor zal er te weinig zuurstof in het
lichaam rondgaan en ontstaat er hypoxie → bloed is dan
zwart
• Ontstaat door onvolledige verbranding van fossiele
brandstoffen
• Kleur-, geur-, smaakloos en niet irriterend gas
• Zeer giftige (stille doder)
• Foetaal hemoglobine trekt meer CO aan dan adult
hemoglobine. Bij varkens zijn foetaal- en adult hemoglobine
Koolstofmonoxide of CO echter identiek.
Wat doet CO in het lichaam?
CO gaat binden aan hemoglobine van de rode bloedcellen in
plaats van zuurstof. Er ontstaat carboxy-hemoglobine.
Hierdoor zal er te weinig zuurstof in het lichaam rondgaan en
ontstaat er hypoxie → bloed is dan kersrood
• Kan ontsnappen uit gasbranders en/of ontstaan bij
bacteriële gisting (biogas)
• Is kleur- en reukloos
Methaan of CH4 • Weinig toxisch, wel explosief (zeer licht ontvlambaar)
• Is een broeikasgas: opwarmend vermogen van methaan
is 34x groten dan CO2
• Methaan wordt na 12 jaar afgebroken in de atmosfeer
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper estherplatini. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.