Samenvatting regulatie en integratie:
Samenvatting Week 1:
Thema 1:
Hoorcollege 1: Inleiding regulatie en integratie
Regulatie en integratie:
• Reageren op de verstoringen en zo de functies van individuele organen op elkaar
afstemmen
• Informatie overdracht via: signalen door zenuwstelsel en hormonen
Principe regelsystemen:
• Verband ingangssignaal en uitgangssignaal
• Open regelsysteem: lineair, proportioneel verband tussen input en output (Y=AX)
• Als input en output varieert à feedback nodig
Meten, wegen en regelen:
• Meten: sensor= S
• In te stellen waarde= referentie =R
• Vergelijken= Comparator = C
• Versterken= Effector= E
Feedback:
• Input à sensor geeft signaal door aan comparator à comparator vergelijkt met
referentiesignaal à signaal naar regelsysteem en vervolgens naar effector (cellen/
organen) à output
• Positieve feedback:
- Exponentiële toename vb. Bloedstolling, actiepotentiaal
- Versterking signaal
• Negatieve feedback:
- Constant bijsturing à schommelt rond een punt
- Remming signaal
Verstoring:
• Een verstoring Z of fout in E heeft beetje invloed
• Fout is S of R is fataal
• R en S nooit gelijk
Voorbeelden dysregulatie:
• Herseninfarct= moment van (ont)koppeling van autonome zenuwstelsel en regeling van
bloeddruk via baroreceptor systeem
• Cheyne- Stokes ademhaling: vertraging over zenuwen resulteert in fase- verscuiving
tussen sensor en effector
Informatiekanalen:
• Autonoom:
- neurale prikkeloverdracht
- Parasympatisch en (ortho) sympathisch
• Hormonaal:
- signaalstof via bloed naar orgaan
Informatiekanalen werkwijze:
Autonoom zenuwstelsel (AZS): Hormonaal systeem:
Snel effect Trager (min/ dagen)
,Relatief weinig verschillende transmitters Veel verschillende hormonen
Signaaltransport vooral ‘elektrisch’ Signaaltransport via bloed
Overeenkomst:
• Ze werken met receptor à lokaal als wijd
• Neuronen en endocriene cellen:
- Geven beide producten af aan het bloed
- Kunnen elektrische potentiaal maken
- Kunnen gedepolariseerd worden
- Neurotransmitters en hormonen maken
Autonome zenuwstelsel=
• Bestaan allebei uit: preganglionaire neuronen (=in CZS) en postganglionaire neuronen (=
in perifere ganglion)
• Beide actief maar niet in zelfde mate (tonus)
• Doordat beide actief à snel reageren op verandering
• Afferente vezels à geven feedback
(Ortho)sympathische zenuwstelsel:
• Kernen liggen in hypothalamus à 3e ventrikel
• Neuronen treden uit ruggenmerg en lopen in gebied C3/C4 – L3 met ruggenmerg
zenuwen mee
• Perifere ganglion (=tertiaire ganglia) ligt in grensstreng naast wervelkolom
• Ganglia= overschakeling van secundaire neuron naar postganglionaire (tertiaire) neuron
• Via paravertebrale streng gaan postganglionaire neuronen naar doelwitorgaan
• Bijniermerg:
- neurale oorsprong = gelijk aan tertiaire ganglion
- maakt adrenaline
• Gericht op energie vrijmaken: stimuleert katabolisme en remt anabolisme
• Pijn loopt mee
Parasympathische zenuwstelsel:
• Kernen liggen in de pons en verlengde merg
• Neuronen treden uit hersenzenuwen (3,7,9,10) en sacrale deel van wervelkolom
• Perifere ganglia (=tertiaire kernen) liggen vlakbij doelwitorgaan
• Postganglionaire vezels zijn kort
• Gericht op opslaan energie en herstel
• Stimulatie anabolisme en remming katabolisme
à JOHO OVERDREVEN VEEL??
(Ortho)sympathisch Parasympatisch
• Ruggenmergzenuwen; incl. • Hersenzenuwen (3,7,9,10); sacraal
Bijniermerg ruggenmerg
• Exciterend effect= katabool • Inhiberend effect= anabool
Receptoren:
• Pre- ganglionair:
- Ionkanaal= N- receptor
- Via acetylcholine
• Post ganglionair: G- eiwitgebonden
- Orthosympatisch: Adrenerge receptor: alfa1 en 2, beta 1, 2 en 3
- Parasympatisch: Muscarinerge- receptor: M- 1, 2, 3, 4, 5,
- Via noradrenaline
,Effecten:
• Er zijn relatief weinig verschillende neurotransmitters en second messengers à toch veel
verschillende effecten door:
• Verschillende combinaties tussen neurotransmitters en second messengers
• Een stofje uit autonome zenuwstelsel werkt op vele plekken
DUS:
• Beide tonus: mogelijkheid tot activeren en de- activeren
• OS: energie vrijmaken: stimulatie katabolisme, rem anabolisme
• PS: energie opslaan, herstel: stimulatie anabolisme, rem katabolisme
Autonome dysreflexie:
• Dwarlaesie hoger dan Th4-6
• Gevolgen: blaas- en darmfunctie, bloeddruk regulatie
• Symptomen: snel opkomende hoofdpijn, vlekken voor ogen, rood hoofd, beklemd gevoel
op de borst, heftig zweten, onder laesie: koude extremiteiten, kippenvel ,bleek
• Mechanisme:
- ‘pijn’ prikkels uit blaas of darm: sympaticus respons (reflex vanuit rm?)
vasoconstrictie in gebied onder laesie
- Dwarslaesie: contact met vasomotorisch centrum medulla is verbroken, dus geen
controle/ modulatie mogelijk
- Afhankelijk van hoogte laesie: snel oplopende bloeddruk= risico CVA en MI
- Boven de laesie: compensatoire PS- stimulatie (baroreceptro) rood gezicht
(vasodilatatie: OS geremd), hoofdpijn, zweten
Hormonen:
• Amines:
- bron= tyrosine, tryptofaan
- vb. Catecholaminen, schildklierhormoon
• Peptiden en proteïnen:
- vb. Insuline, LH, FSH
• Steroïd hormonen:
- bron= cholesterol
- vb. Testosteron, oestrogeen, cortisol
Transport in bloed:
• Ongebonden:
- Hydrofiele hormonen (behalve TSH)
- (N)A of peptide hormonen
• Gebonden:
- Hydrofoob
- Binding meestal aan albumine
- Binding proteïns: steroïden, IGF-I, T3/ T4
- Vrije fractie is actief
Koppeling aan receptor:
• Membraan:
- Snel effect via ionkanaal, second messengers of autofosforylering
- Catecholaminen, peptide hormonen
• Intracellulair:
- Trager
- Testosteron, oestrogenen, cortisol
, • Nucleair:
- Interactie met DNA: traag
- T3/T4= Schildklierhormoon
Hormonen:
• Secretie: adrenerg, cholinerg, dopaminer, serotinerg
• Chonotroop: pulsatiel, dag/ nachtritme, seizoen
• Feedback:
- Hormoon- hormoon, substraat – hormoon, mineraal – hormoon
- Niveau van: hypofyse, hypothalamus, neurogeen (cortex)
Hypothalamus- Hypofyse:
• Adenohypofyse= voorkant hypofyse
• Neurohypofyse= achterkant hypofyse
• Bloed komt binnen vanuit hypothalamus
• Voortgeleiding naar hypofyse vindt plaats via capillairen en venen
• Bodem van hypothalamus geven neuronen stoffen af aan het bloed à via portale
systeem komen ze bij adenohypofyse à haalt de stoffen eruit en maakt er wat anders
van à deze stoffen gaan naar doelorganen= regulatie op orgaanniveau = hypothalamus-
hypofyse as (HH-as)
• Neurohypofyse maakt zelf geen hormonen, maar geeft alleen hormonen af die al
gemaakt zijn in hypothalamus
Hypothalamus: Hypofyse:
Neurohypofyse:
ADH ADH (=anti- diuretisch hormoon)
OT OT (oxytocine)
Adenohypofyse:
TRH TSH
CRH ACTH
LH-RH LH en FSH
GH-RH en GH-IH Groeihormoon
PRL-RH en PRL-IH Prolactine
H-H-bijnieras:
• Hypothalamus maakt hormoon CRH
• Komt via capillairen in voorkab (=adenohypofyse) à maken ACTH
• ACTH stimuleert bijnierschors tot afgifte cortisol, adrenogenen en aldosteron
• Ook feedbackloop: corisol remt CRH op hypofyse en hypothalaam niveau
Bijnier:
• Bestaat uit merg en cortex
• Merg= zenuwweefsel à hoort bij sympathische zenuwstelsel en produceert adrenaline
• Bijnierschors bestaat uit 3 lagen:
- zona glomerulosa= binnenkant à produceert mineraalcorticoïden= aldosteron
- zona fasciculata= middenin à produceert glucocorticoïden= cortisol
- zona reticularis= binnenin à maakt mannelijke en vrouwelijk gesachtshormonen
Cortisol:
• stofwisseling: sparen van glucose ten behoeve van centrale zenuwstelsel
• gluconeogenese uit aminozuren in lever en spieren
• afbraak spiereiwitten: mobilisatie aminozuren
• rem aminozuur opname spieren, maar NIET lever (ivm gluconeogenese)
• rem glucoseopname weefsels
