MODELLEN IN DE EXPERIMENTELE PSYCHOPATHOLOGIE
HFD 1: INLEIDING TOT HET VAK
Een praktijkvoorbeeld ter illustratie: welke mechanismen werken de OCD in de hand?
Gevoelsmonitoring “ben ik wel verliefd op mijn kindje?” dit steeds monitoren wordt onhaalbaar
Deze monitoring zorgt voor angst en dan wordt het nog erger
Checken: bv obsessief de baby flesjes kuisen
Door dit schema kunnen we zien wat we kunnen veranderen
o Bv psycho-monitoring van de dag: wanneer je moe bent op bepaalde momenten
o Bv perfectionisme bekijken: intomen, bekijken
Wanneer je de mechanismes kan vaststellen, kan je verder werken en zo naar een oplossing zoeken. Je krijgt
een goed zicht en op basis daarvan kan je het beste werken in de klinische praktijk.
DE NOODZAAK VOOR EPP
Goede behandelingen voorhanden voor psychische stoornissen, maar er is veel ruimte voor verbetering
Verklaringsmodellen: deze zijn nu niet altijd adequaat: wat is juist?
Behandelrespons
Lange termijn effectiviteit
Matchen van behandeling met patiënt: we weten niet wat het beste effect zal hebben
elk van deze vragen refereert aan causale mechanismen. Hier hebben we tot nu toe nog onvoldoende
inzicht in. OF: de behandelingen werken niet goed genoeg in op de causale mechanismen (zowel veroorzaking
als in stand houding)µ
MERITES VAN EEN EPP BEN ADERING
Identificatie van causale mechanismen major challenge!!!
o Zeer veel criteria voor je mag zeggen dat het een causale relatie is
Wetenschappelijke zienswijze binnen individu en groep (zie verder)
o Op zoek naar verklaringswijzen die duidelijk gefalsifieerd/geverifieerd zijn
o Vanuit de EPP altijd wetenschappelijk! Bv ook soms neuroscience etc gebruikt
Expliciete links met de wetenschappelijke psychologie en zeer goed inpasbaar binnen EBP
Continue interactie tussen klinische psychologie en EPP
o Bv bij een nieuwe techniek ook interessant voor EPP: hoe zit het gerelateerd aan onze
verklaringsmodellen?
Niet gebonden aan één therapieschool
1
,CHARMES VAN EEN EPP BENADERING
Tijdens het ‘detectivewerk’ heb je een puzzel met veel verschillende manieren om naar iets te kijken. Deze
puzzel kan je leggen over de causale mechanismes.
!! herdenken en opnieuw vormgeven!!
DE 7 KERNVRAGEN
MENSVISIE
EPP is een onderzoeksbenadering die aansluit bij post-positivistische filosofische benadering
o Geen absolute waarheden maar bruikbare wetmatigheden
o Laat ook meer constructivistische benadering toe
Nomothetische benadering ≠ groepsbenadering
o Een typisch experiment kijkt vooral naar groepen, maar is niet de enige manier. Bv ook
dagboek studies
Nomothetische benadering ≠ kwantitatief onderzoek
Ja, maar “iedereen is toch uniek”?
VISIE OP (AB)NORMALI TEIT
EPP is een onderzoeksbenadering die toegepast wordt binnen verschillende zienswijzen op psychopathologie:
DSM/ICD
Categoriale diagnose
Eerder medische visie: veel kritiek op gekomen, ook op de labelling
Veel arbitraire beslissingen
Labeling kan problematisch zijn MAAR ook een opluchting/gunstig
Genuanceerde visie is dus noodzakelijk
Belangrijke sleutel naar onderzoeksliteratuur en behandelingen
Stoornissen zijn de afhankelijke variabelen in onderzoek hierover
Bv “is drugs een voorspeller van psychose?”
RDOC
“Research domain criteria”
Parallel aan DSM/ICD
Onderzoeks-minded/visie vanuit NIMH
Het national institute of mental health wil geen onderzoek meer financieren op basis
van de DSM, willen meer bottom-up criteria vanuit onderzoek
Transdiagnostisch: verschillende mechanismes bekijken die leiden tot psychologische
klachten. We gaan dit op vele analyse niveaus bekijken om duidelijke basis te vinden
Multiple units of analysis: genetica, moleculen, cellen, fysiologie, gedrag,
zelfrapportage, paradigma’s etc
Toegepast op vele domeinen
Duidelijk wetenschappelijk standpunt
Matrices: bevat stand van zaken van onderwerpen
Kritiek: zware focus op neurobiologie en beperkte links met relevante constructen in de
klinische praktijk
2
, Domeinen: negative valence systems, positive valence systems, cognitive systems, social
processes, arousal en regulatory systems
Duidelijk aansluiting bij EPP: afhankelijke variabelen zijn de psychologische constructen
(cognitie, emotie, gedrag)
HiTOP
Reactie op DSM en RDOC
Dimensionele visie
Hiërarchische organisatie waarbij comorbiditeit in rekening wordt gebracht
Striktere link met wetenschappelijke data (factor analyse) ipv consensus
Ook op breder niveau kijken
Kunnen we niet snel in de klinische praktijk gebruiken
Visueel:
Netwerkbenadering
Stapt af van het impliciet ziektemodel: de klachten zijn op elkaar inwerkende factoren en er is
geen noodzaak voor een syndroom als latent construct
Impliciet latent construct van ziekte: we gaan momenteel eigenlijk vrij medisch gaan
kijken
Hoe zij het zien: qua verklaring hebben we een netwerk van op elkaar inwerkende
klachten, zo gaan we een cluster zien. Bv cluster zelfbeeld-angst, slapen-piekeren
Biedt verklaring voor comorbiditeit (brugsymptomen zie afbeelding 2)
Zeer populair en interessant maar jon
Aansluiting met EPP benadering?
Visueel:
3
, HIERBOVEN: het impliciete ziektemodel
HIERBOVEN: netwerkmodel. Hoe dikker de lijn, hoe meer bij elkaar horend
Positieve psychologie
MOGELIJKE AFHANKELIJKE VARIABELEN
Stoornissen en symptomen (DSM/ICD)
Domeinen en processen (RDOC/hiTOP)
Symptomen (netwerkmodellen)
visie op abnormaliteit kan zeer fluctuerend zijn. Is de insteek altijd noodzakelijk psychopathologie? NEEN
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LCCriminologie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.
