Kernvragen van het vak
Wat maakt sommige kennis wetenschappelijk, en andere niet?
Hoe kunnen we een onderscheid maken tussen wetenschap en niet-wetenschap?
Wat maakt dat uit voor beleid?
Wat is wetenschapsfilosofie?
Drie focuspunten:
1. Ontologie (ontos = zijn):
Bestudeert waar de sociale realiteit van is gemaakt.
Hoe verhouden wij ons als mensen tot die wereld?
Metafysica
2. Epistemologie (episteme = ware kennis):
Bestudeert wat echte betrouwbare wetenschappelijke kennis vormt.
Wat is kennis, wat is weten?
3. Methodologie (methodos = weg, pad, spoor):
Bestudeert de methoden en procedures die te gebruiken zijn voor het
verkrijgen van epistemische kennis.
Wat zijn adequate manieren om kennis op te doen?
Thema’s van het vak
Focus op epistemologie van de sociale wetenschappen. Wat telt als kennis van de sociale
wereld?
Afbakeningsprobleem (separation, demarcation, delimination).
Waar komt het afbakeningsprobleem vandaan?
De wetenschappelijke revolutie (16e – 17e eeuw).
De Verlichting (17e – 18e eeuw).
De wetenschappelijke revolutie
Pre-17e eeuw: Op Aristoteles gebaseerd empirisme.
o Zeer centrale rol voor deductieve logica.
o Nauwe banden met theologie.
e
17 eeuw:
o Nieuw rationalisme.
Decartes.
o Nieuw empirisme:
Francis Bacon (1561 – 1626).
Probeert criteria te geven voor het verschil tussen wetenschap en non-
wetenschap.
Inductie.
Decartes – de essentie
Wetenschap moet gebaseerd zijn op onweerlegbare waarheden.
Alles waaraan je kunt twijfelen, is niet waar genoeg.
, Mijn zintuigen bedriegen me soms! En mijn gedachten bedriegen me soms ook!
Het enige dat ik zeker weet, is dat ik dit denk, en dat ik twijfel. Je weet nooit iets zeker, je
weet slechts dingen met verschillende niveaus van twijfel.
Wiskundige wetmatigheden, het bestaan van god.
Francis Bacon – de essentie
Een kritiek (foutieve manieren van redeneren):
o Idols of the tribe.
o Idols of the cave.
Bepaalde sociale achtergrond – individuele fouten.
o Idols of the market.
Fouten door woorden/ woordgebruik – Metaforen.
o Idols of the theatre.
Koppigheid tegenover filosofische figuren.
Een bijdrage:
o Nieuwe epistemologie.
o Basis in observatie en inductie.
Wat is waarheid?
Decartes en Bacon Waarheidsbegrip.
Waarheid = Dat wat wetenschap onderscheidt van niet-wetenschap = De essentie van het
afbakeningscriterium.
Vier voornaamste ideeën:
1. Het overeenkomstigheidscriterium.
2. Het coherentiecriterium.
3. Het pragmatistische waarheidsbegrip.
4. Het anti-waarheidsbegrip.
Waarheid als overeenkomstigheid
Iets is waar als het overeenkomstig is met de feiten. Het moet te herkennen zijn in de
realiteit.
Een waar idee is een afspiegeling van de realiteit.
Voorbeelden:
o Dagelijkse realiteit
o Berkely
o Hume
o Positivisten
Het coherentiecriterium
Iets is waar als het past binnen een systeem van dingen die we al als waar aannemen.
Dat systeem moet coherent blijven.
Voorbeelden:
o Interpretivisme
o Paradigma’s
, Het pragmatistische waarheidsbegrip
Een idee is waar voor zover het een positieve praktische impact op het leven heeft
(persoonlijk en sociaal).
“Het is waar omdat het werkt”. Wetenschap als gereedschap.
Voorbeelden:
o De wetenschappelijke praktijk.
o De beleidspraktijk (soms).
o Pragmatistische epistemologie.
Het anti-waarheidsidee
Wat waarheid is, hangt af van wie je het vraagt.
Waarheid is een geloofskwestie, de dominante definitie zegt vooral iets over de
machtsbalans.
Voorbeelden:
o Empirisch relativisme.
o Methodologisch anarchisme.
o De beleidspraktijk?
Thema’s voor de komende weken
We bestuderen:
Verschillende oplossingen.
o (Positivisme, rationalisme).
Kritieken van het probleem.
o (Postmodernisme, pragmatisme).
Waarom is dat van belang?
Bestuurskunde is een academische opleiding.
o Methodevakken.
o Kritisch beoordelen van wetenschappelijke kennis.
Filosofie vraagt om een specifieke (waardevolle) manier van redeneren.
o Het argument staat centraal.
o Bevragen van aannamen.
o Verschillende invalshoeken.
In je latere werk krijg je constant met kennis te maken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VHouten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.