Artikel 1: Signs of Safety
In 2005 werden in Nederland 107.200 kinderen mishandeld. Onder mishandeling wordt het volgende
verstaan:
Seksueel misbruik
Fysieke mishandeling
Fysieke verwaarlozing
Emotionele mishandeling
Emotionele verwaarlozing (waaronder getuige van huiselijk geweld)
Kinderen van tussen de nul en de drie jaar zijn een grote groep binnen de mishandelde kinderen. Dit
komt waarschijnlijk doordat deze groep afhankelijk is van hun ouders. Adolescenten lopen ook een
verhoogd risico op mishandeling. Naar mate de leeftijd van de adolescent stijgt, wordt het risico groter.
De gevolgen van kindermishandeling zijn groot.
Chronische traumatisering kan van invloed zijn op de neurobiologische ontwikkeling (minder goed
in staat om informatie te verwerken) zoals; angstig, nachtmerries, concentratie problemen,
prikkelbaar en agressief gedrag.
Internaliserende en externaliserende gedragsproblemen zoals; alcohol- en drugmisbruik,
eetstoornissen, angst- en stemmingsstoornissen en crimineel gedrag.
Veilig Sterk en Verder omvat een veiligheidstraject, traumabehandeling en een fase waarin gewerkt
wordt aan stabiele gezinsroutines, leeftijdsadequaat regelstelling en conflicthantering binnen het
gezin.
Kinder- en jeugdtraumacentrum Haarlem, het psychotraumacentrum GGZ Kinderen en Jeugd
Rivierduinen en De Waag (forensische psychiatrie) hebben samen de Signs of Safety (SoS) gekozen als
best practive om veilige condities te scheppen voor een traumabehandeling (abuse focused). Het doel
van de SoS is het creeren van een veilige opvoedingssituatie voor de toekomst, waarbij het kind zoveel
contact met zijn ouders als veilig mogelijk is. De methodiek is toepasbaar voor kinderen van nul tot
achttien jaar afkomstig uit gezinnen waar de mishandeling (gedeeltelijk) bekend of ontkend wordt. Eén
van de uitgangspunten is dat ouders de waarheid niet kennen. De methode is gericht op de toekomst.
De SoS kan ook ingezet worden bij gezinnen die gaan scheiden of gescheiden zijn. De focus ligt dan op
het creëren van een veilige bezoekregeling tussen (vermoedelijke) dader en het kind.
Er zijn twee rollen binnen de SoS. De eerste is leiding geven aan het SoS proces en de ander is een
behandelaar zijn van één van de gezinsleden.
The resolutions approach is een behandelmethode die zich richt op het moment dat het juridische
traject achter de rug is, de dader niet gevonden is en het gezin toch weer met elkaar verder wil leven.
Uitgangspunten SoS:
1. Hereniging als uitgangspunt
2. Gebruik van het sociaal netwerk van het gezin
3. Samenwerking tussen hulpverleners en ouders
Fasen van SoS:
1. Voorbereidingsfase met gezinsvoogd en gezin
Over het algemeen is het twee of drie keer overleggen met de gezinsvoogd voordat het proces
begint, voldoende. Na het akkoord van de gezinsvoogd leggen de SoS-hulpverleners de
uitgangspunten van de SoS-methode aan de gezinsleden uit en wordt expliciet gevraagd naar
hun medewerking.
2. Werkrelatie met ouders en netwerk
3. Veiligheidskaart
De veiligheidskaart SoS biedt zowel ouders als hulpverleners structuur bij de discussie over
veiligheid en maakt zo concreet mogelijk hoe risico’s en sterke punten eruit zien. Tijdens de
, eerste rondetafelbijeenkosmt wordt het doel van het SoS-traject opnieuw benoemd en komt dit
bovenaan de veiligheidskaart te staan. Vervolgens wordt de kolom ‘veiligheid’ besproken; wat
gaat er wel goed tussen ouders en kinderen, wat heeft de gezinsvoogd daarvan gezien of
gehoord van anderen? Daarna komt te kolom ‘gevaar’. Hier wordt ingevuld wie zich zorgen
maken over het kind en wat die zorgen dan zijn. Wat heeft men feitelijk gehoord/gezien.
4. Verhaal in woord en beeld
in een sessie met ouders maakt de SoS-medewerker samen met ouders een tekst aan de hand
van de volgende vragen: wie maken zich zorgen, waar maken ze zich zorgen over, wat is er tot
nu toe gedaan en wat gaan we aan de zorgen doen? Er is daarbij ruimte voor verschil van
mening.
5. Veiligheidsplan: voorlopige richtlijnen
Er wordt een plan gemaakt. Bijvoorbeeld iemand in huis logeren om toezicht te houden.
6. Rollenspel: ‘Similar but different’
De SoS-medewerker zet dit rollenspel in bij ouders die vermoedelijk hun kind mishandeld
hebben, maar dat ontkennen. Wanneer de dader (gedeeltelijk) bekent, kan met dit element
overslaan.
7. Het definitieve veiligheidsplan
Er worden onderlinge afspraken gemaakt. Denk aan de afspraak dat moeder uit bed gaat als
het kind huilt, dat er iemand is wie het kind altijd kan/mag bellen als hij/zij getuige is van
huiselijk geweld etc.
8. Afsluiting en follow-up
Er worden bij de afsluiting afspraken gemaakt over wie op welke manier in de gaten houdt of
de afspraken nog nageleefd worden. Wanneer de OTS wordt opgeheven, wordt de
verantwoordelijkheid van het signaleren van onveiligheid overgedragen aan ouders en hun
netwerk.
Wanneer de situatie voldoende veilig en stabiel is, kan aansluitend gestart worden met
traumabehandeling van het kind. Ook voor ouders kan trauma behandeling geïndiceerd zijn indien er
sprake is van onverwerkte traumatische ervaringen. Denk aan cognitieve gedragstherapeutische of
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR).
, Artikel 2: Unsterstanding the effects of maltreatment on
brain development.
Het artikel gaat over de basis informatie van de typische ontwikkeling van de hersenen en de
potentiele effecten van verwaarlozing en misbruik op deze ontwikkeling. Dit is ontwikkeld om
professionals te helpen de emotionele, mentale en gedrag van de impact van vroege verwaarlozing en
misbruik bij kinderen te herkennen.
Vroege hersen ontwikkeling
Het rauwe materiaal van het brein is de zenuwcel. Deze noemen ze de neuron.
Het eerste gedeelte van de hersenen wat volledig is ontwikkeld is de hersenstam en de
middenhersenen. Hierin zitten de automatische functies. De hoger functies (het limbische systeem
(limbic system) en de cerebral cortex) zijn betrokken bij het reguleren van emoties, taal en abstract
denken. Deze ontwikkeling zich snel in de eerste 3 jaar van het kind.
De groei van de kinderhersenen
Synapsen organiseren de hersenen bij het vormen van paden die in contact staat met andere delen
van het brein, die reageren op alles wat we doen. Van ademen en slapen tot denken en voelen.
Een ander belangrijk proces wat plaats vind bij het ontwikkelen van de hersenen is myelination
(materie die de zenuwvezel omhult). Jonge kinderen verwerken informatie langzaam omdat hun
hersencellen missen de myeline die nodig zijn voor een snelle, duidelijke zenuw impuls overdracht.
Bij 3 jaar zijn de baby hersenen bij 90% volgroeit. Het groeienvan de hersenen hangt af van
het ontvangen van stimuliring die zorgen voor activiteit in de verschillende gebieden van de
hersenen. Deze stimulering zorgt voor de basis van het leren.
De groei van de hersenen bij adolescenten
Vlak voor de puberteit, vindt er bij de hersenen een groei spurt plaatst. Deze komt vooral voor in de
frontale kwab. Dit is het gebied wat het plannen, impuls controle en redeneren bestuurt.
De normale puberteit en adolescentie lijdt tot een rijping van het lichaam, maar de
ontwikkeling van de hersenen loopt achter. Vooral in de gebieden waarmee tieners mee
redeneren en logisch nadenken. De meeste tieners reageren impulsief en gebruiken hierbij het
lage gebied van de hersenen – de “intensieve reactie” – omdat de frontale kwab nog niet
volledig is ontwikkeld.
Een andere verandering die plaats vindt tijdens de adolescentie is de groei en transformatie
van het limbische systeem, wat verantwoordelijk is voor je emoties.
Kneedbaarheid – de invloeden van de omgeving
Onderzoekers gebruiken de term kneedbaarheid om te laten zien welk vermogen de hersenen hebben
in reactie op herhaalde stimulatie.
De ontwikkeling van de hersenen door voortdurende aanpassingen is het resultaat van zowel genen
als ervaring. Voorbeeld:
Onze hersen reageren op het geluid van spraak; wanneer baby’s mensen horen praten, zal het
zenuwstelsel in de hersenen wat verantwoordelijk is voor spraak en taal, de belangrijke
stimulatie zijn tot het organiseren van deze functie. Hoe meer baby’s worden blootgesteld aan
mensen die praten, hoe sterker verwante synapsen worden. Wanneer dit niet gebeurt, kunnen
de paden die de synapsen aanleggen worden weggegooid – “use it or lose it”.
Alle kinderen hebben stimuleren en koestering nodig om zich gezond te kunnen ontwikkelen.
De hersenen passen zich aan, aan de omgeving. Zowel aan de negatieve omgeving als aan de
positieve omgeving.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Marlize. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.