Ik haalde een 13/20 met deze samenvatting! Is een combinatie van de lessen, het boek 'De Dashboardsameneleving' en mijn eigen notities. Deze samenvatting is gemaakt in 2022 in het 3e jaar SRW.
Wat is ethiek: discipline van de filosofie die zich buigt over de vraagstelling: ‘wat is juist
handelen’
Het antwoord op die vraag ligt besloten in referentiekaders (bv maatschappij, geweten,…)
Deze referentiekaders worden opgesplitst in 2 belangrijke takken:
1. Moraal
Het geheel van waarde en normen, wijze waarop mensen dingen doen vanuit
gewoontes, opvoeding, religie,… Er zijn 5 moraal types:
Geweldmoraal
- bv: opkomen voor de mensen die je graag ziet door te vechten, verschil
in culturen bv doodstraf
- Zie docu gypsy blood
Hechtingsmoraal
- Bv: familie die samenspant om te overleven
Reinigingsmoraal
- Goed en kwaad beschrijven we opvallend vaak in hygiënische termen
- Bv: ‘VUILE verkrachter’
Samenwerkingsmoraal
- We zijn geneigd tot samenwerking en lijken van nature daarvoor iets te
willen ‘geven’ of ‘delen’. Zelfs onderzoek bij kinderen liet zien dat niets
geven of niets teruggeven ook bij kinderen zeer uitzonderlijk is
- “Uitzondering” op samenwerkingsmoraal freeriders-gedrag à als je in
een groepswerk zelf niets doet maar wel mee profiteert van het project
dat de rest heeft gemaakt, mensen die belasting ontduiken want die
krijgen wel loon en genieten van de geneestkunde enz maar betalen er
niet aan
Beginselenmoraal
- De vorige 4 moralen hebben hun wortels in de emoties, deze 5 e heeft zijn
wortels in de rationaliteit. Beginselenmoraal zit in dingen die mensen
afspreken bv: wetten, principes, (ongeschreven) afspraken. Dit moraal
bied een oplossing voor de nadelen waar de andere moralen mee
kampen. Ze verplichten ons om dingen te doen die we intuïtief oké
vinden, zonder dat we argumenteren waarom we ze goed vinden. We
staan er niet bij stil en bij het beginselenmoraal doen we dat we
- Beginselen moraal = fundament van de ethiek
(uitleg over deze op toledo + kennisclips)
In de dashboardsamenleving komt er nog een 6 e moraal aanbod
In handboek pagina 169 4.4
2. Ethiek
Deontologische benadering van ethiek
Gevolgethische benadering van ethiek
Deugdethische benadering van ethiek
1
,Jaar: 2021-2022
Lena C.
HOORCOLLEGE 2
Er is 1 moraal te onderscheiden van de anderen: beginselen moraal omdat die gebruikt
maakt van rationaliteit
Duel procestheorie (in je brein):
- Systeem 1 automatische processen (emotioneel, snel, onderbewust)
- Systeem 2 gecontroleerde processen (langzaam, doelbewust, overwegingen maken)
Rood = automatische processen (hechtingsmoraal, reinigingsmoraal, samenwerkingsmoraal
en geweldsmoraal)
Blauw = gecontroleerde processen (beginselenmoraal)
1. Beginselenmoraal
In het beginselenmoraal wordt het juist handelen vooral bepaald vanuit
referentiekaders die gekleurd zijn door rationaliteit. Ook door bv argumenten maar
niet uit bv een pedagogie of cultuur (dus geen subjectieve opvatting)
Uit de beginselenmoraal is iets anders voort gekomen na een tijd = normatieve
theorieën
3 normatieve theorieën van ethiek
Ethiek = door ontwikkelende vorm van het beginselen moraal
A. Deontologische benadering van Ethiek
Deon (grieks) = plicht
Aka plichtsethiek
Aka rechtsethiek
Andere termen voor hetzelfde
Bv: helpen in mensen in nood, voor je kinderen zorgen
Bv: ict etiketten je mag de ICT van de UCLL niet gebruiken voor andere
doeleinden
Bv: beroepsgeheim, vertrouwelijke gegevens goed bewaren (arbeidscontract)
B. Gevolgethische benadering van Ethiek
Wat zijn de gevolgen van je handelen?
Bij deontologisch gaat het om regels die al bekend zijn, die aan de basis liggen van
het handelen
2
, Jaar: 2021-2022
Lena C.
En gevolgetische is meer de output van het handelen, levert dit schade op? Levert
dit goeds op? Voor wie?
Je kan tot een bepaalde hoogte calculeren wat de schade gaat zijn
Bv: pesten psychologische consequenties, lichamelijke consequenties,
consequenties in relaties later op korte en lange termijn,…
Referentiekader om te bepalen of een handelen juist is of niet, maar je kan niet alle
consequenties berekenen
Bv: er wordt een passagiersvliegtuig gekaapt en die is op Londen aan het vliegen en
wil het daar als een bom gebruiken door het te laten neerstorten. Als de F16’s dit
doorhebben zullen ze de gevolgetische redenering maken dat ze beter 250 doden
hebben en het vliegtuig uit de lucht schieten ipv dat het neerstort en er duizenden
doden zijn
Er is dan een referentiekader om je handelen te verantwoorden
Bv: zondebok mechanise de minderheid wordt opgeofferd om de meerderheid
iets aangenaams te geven
Bv: utilitarisme bijzondere vorm van gevolgethiek zoveel mogelijk goed voor
zoveel mogelijk mensen
Utilitarisme definitie internet: Utilitarisme is een consequentialistische theorie uit de
ethiek. Bij Utilitarisme wordt de morele waarde van een handeling afgemeten aan
de bijdrage die deze handeling levert aan het algemene nut. Onder algemeen nut
wordt het welzijn en geluk van alle mensen verstaan. Een Utilitarist streeft ernaar
het grootste geluk voor het grootste aantal mensen...
Dus als je een berekening maakt over wat het meeste oplevert (positief of het
verminderen van negatief) voor zoveel mogelijk mensen
Vanuit het utilitarisme is het dus heel goed uitlegbaar waarom je zo een
passagiersvliegtuig uit de lucht zou schieten
Bv: in het beleid en berekening waarom je een keuze maakt en wat de gevolgen zijn
voor wie
C. Deugdetische benadering van ethiek
Aristoteles
Deugd wordt gekenmerkt door evenwicht: niet te veel en niet te weinig
Deugdzaam betekend dat je geen overmoed hebt maar ook geen lafaard bent,
deugd ligt in het midden
Om een goed lichaam te hebben moet je een balans vinden in je eet en slaap en
beweeg patroon. Niet te veel en niet te weinig
Bij de gevolgethische benadering kan je een berekening maken en bij de
deontologische benadering kan je een regelement schrijven
Het is niet makkelijk om het midden te bepalen, deze is ingewikkelder dan de vorige
2
Deze complexiteit vergelijkt Aristoteles met een boogschutten. Als die op een
afstand een bepaald doel wil raken moet die met veel rekening houden. Met de
gevolgen, met de wind, de context, de boogspanning, zichzelf, afstand, ademhaling,
…
In de complexiteit van het goede leven het midden zoeken als balans
Bv: stel nu dat iemand een kind slaag geeft.
- Deontologische benadering: het staat in de wet dat je geen kinderen
mag slaan, tegen IVRK
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LenaCoe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
