Economie H1. Welvaart
§ 1. Productie, toegevoegde waarde en inkomen
Hoe bereken je de productie van een bedrijf?
Elk product en elke dienst die is geproduceerd heeft een waarde. De waarde van zo’n goed is stap
voor stap toegevoegd tijdens het productieproces. Toegevoegde waarde: de waarde van de
productie, oftewel: het verschil tussen de waarde van de opbrengst en de waarde van de ingekochte
goederen en diensten.
Toegevoegde waarde zorgt voor inkomen
Om waarde te kunnen toevoegen zet je productiefactoren in. Voor het beschikbaar stellen van deze
productiefactoren wordt je beloond: zie figuur 2. Ezelsbruggetje productiefactoren KANO.
Afschrijving: de waardevermindering van kapitaalgoederen zoals machines, auto’s en computers. De
netto toegevoegde waarde blijft over bruto toegevoegde waarde vermindert met de
afschrijvingen. De afschrijving blijft in het bedrijf, de netto toegevoegde waarde gaan naar de
gezinnen dit vormt het primair inkomen of inkomensvorming: inkomen dat wordt ontvangen in de
vorm van loon, pacht, rente en winst als beloning van de productiefactoren.
Hoe meet je de totale productie van een land?
Tel je de toegevoegde waarde van bedrijven en de
overheid (alle lonen die de overheid betaalt) bij elkaar
op dan heb je het bruto binnenlands product (bbp):
totale jaarlijkse productie van bedrijven en overheid in
een land. Netto binnenlands inkomen (nbi): het totaal
van alle primaire inkomens in een land.
Het bbp kun je op 3 manieren berekenen:
1. Objectieve methode: Som van de toegevoegde
waarde van bedrijven en de overheid.
2. Subjectieve methode: Som van de primaire
inkomens + afschrijvingen.
3. Bestedingsmethode: Som van de bestedingen + afschrijvingen.
Wat wordt het inkomen dat besteed kan worden?
, De overheid gebruikt belastingen en sociale premies om uitgaven te doen. Een voorbeeld hiervan zijn
uitkeringen overdrachtsinkomens: inkomen zonder tegenprestatie van de ontvanger van het
inkomen (zoals uitkeringen en toeslagen).
Als je de overdrachtsinkomens optelt bij het primair inkomen en daar de belastingen en sociale
premies vanaf haalt secundair inkomen of besteedbaar inkomen: inkomen nadat belastingen
betaald en uitkeringen ontvangen zijn.
§ 2. Hoe groot is de welvaart?
Het inkomen per hoofd van de bevolking
Het bbp wordt gebruikt als maatstaaf voor de welvaart in een land. Om de individuele welvaart in
een land te meten bereken bbp per capita: inkomen per hoofd van de bevolking. Kun je ook
gebruiken om de welvaart tussen landen te vergelijken.
Toch geeft bbp geen goed beeld van reële welvaart door de inflatie. Volumegroei (reële groei): de
nominale groei van het bbp gecorrigeerd voor inflatie. De volumegroei is een betere maatstaaf voor
het meten van de groei van de welvaart dan de nominale groei.
Ook de reële groei kan vertekenen. Het is namelijk de gemiddelde groei van alle inwoners. Er wordt
geen rekening gehouden met de personele inkomensverdeling: verdeling van het netto binnenlands
inkomen over (groepen van) personen.
Wat reken je tot de productie?
We proberen alle productie te meten om zo tot een realistisch bbp te komen, maar niet alles wordt
geregistreerd de informele economie valt buiten de berekening: alle economische activiteiten die
niet geregistreerd worden zoals zwart werk, onbetaald huishoudelijk werk en vrijwilligerswerk.
Niet gewenste effecten van productie
Met het reële bbp per capita meten we de welvaart in enge zin. Welvaart in ruime zin is de welvaart
waarbij naast het bbp ook rekening wordt gehouden met externe effecten. Goede gezondheidszorg
verhoogt bijvoorbeeld de welvaart, terwijl milieuvervuiling de welvaart schaadt.
Meer mensen zien in dat de uitputting van grondstoffen grote gevolgen heeft voor toekomstige
generaties meer gebruik begrip groen bbp: bbp dat niet ten koste is gegaan van mens, milieu en
toekomstige generaties.
Meten van welvaart in ruime zin
Naast de materiële welvaart wordt ook gekeken naar factoren die de immateriële welvaart bepalen:
de welvaart gemeten aan de hand van gezondheid en zelfontwikkeling. De VN stellen jaarlijks een
Human Development Index (HDI) op: index voor het meten van welzijn (materiële en immateriële
welvaart) van landen. HDI meet de gemiddelde prestatie van een land in 3 categorieën:
1. De volksgezondheid, aan de hand van de gemiddelde levensverwachting bij geboorte.
2. Kennis, aan de hand van analfabetisme en het gemiddelde scholingsniveau.
3. Levensstandaard aan de hand van de koopkrachtpariteit: bbp in een land gecorrigeerd voor
prijsverschillen tussen landen.
§ 3. De economische kringloop
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jaspergreve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.