Samenvatting Economie van domeinen Markt, Intertemporele Ruil en Speltheorie. Gebruik gemaakt van aantekeningen uit de les, economielokaal, examenoverzicht en LWEO theorie.
Domein D: Markten
Markt en Marktvormen
Concrete markt = plaats waar vragers en aanbieders elkaar écht ontmoeten.
Abstracte markt = geheel van vraag en aanbod van een bepaald product, zoals de huizenmarkt.
Marktvormen
Volkomen concurrentie
Op een markt van volkomen concurrentie zijn er veel vragers en veel aanbieders. Dat betekent dat
een individuele aanbieder, of individuele vrager, geen invloed kan uitoefenen op de prijs. De prijs is
voor hen een gegeven. Deze prijs komt tot stand door de vrije werking van vraag en aanbod. Door dit
marktmechanisme ontstaat een evenwichtsprijs.
Totale markt
De totale vraag en het totale aanbod bepalen de
hoogte van de (evenwichts)prijs op deze markt.
Individuele producent
De prijs staat dus vast en is niet afhankelijk van
de omvang van de productie van één producent.
Deze prijs zal dan ook het bedrag zijn dat de
producent ontvangt voor zijn producten.
Als hij één extra product zal verkopen, zal hij
één keer de prijs extra verdienen; de marginale
opbrengst is dus ook gelijk aan de prijs.
Waardoor geldt: Prijs = GO = MO.
De individuele producent moet dus de marktprijs overnemen en zijn productieomvang aanpassen aan
de gegeven omstandigheden. Een producent op deze markt wordt dan ook wel
een hoeveelheidsaanpasser genoemd.
Kenmerken
veel vragers en aanbieders
homogeen product
transparante markt
vrije toetreding
1
, Economie V6 SE2
Vraaglijn
De individuele vraaglijn geeft het verband weer tussen de gevraagde hoeveelheid van een vrager bij
uiteenlopende prijzen. De invloeden van de individuele vraag:
De vraaglijn geeft aan hoeveel de collectieve vraag naar een product is bij een bepaalde prijs. De lijn
beschrijft dus de betalingsbereidheid van de gezamenlijke consumenten. Bij het opstellen van een
vraagfunctie (bijvoorbeeld Qv = -2P + 100) worden andere factoren dan de prijs die óók invloed
hebben op de vraag constant verondersteld: ceteris paribus:
Inkomen van de consumenten
Aantal consumenten
Voorkeur van de consumenten
Prijs van andere producten: complementaire goederen. Complementaire producten zijn
producten die elkaar in het gebruik aanvullen, zoals een Playstation en Playstation games.
De aanwezigheid van substitueerbare producten. Substitueerbare producten zijn producten
die dezelfde behoefte kunnen bevredigen.
Exogene factoren: Exogene factoren zijn de omstandigheden waar je geen invloed op hebt
die de vraag naar een bepaald product doen toenemen of afnemen, zoals het weer.
De vraaglijn loopt dalend. Als de prijs van een product hoog is, zal de gevraagde hoeveelheid laag
zijn. Andersom zal de gevraagde hoeveelheid bij een lage prijs hoog zijn.
Collectieve vraaglijn
Consumentensurplus = het bedrag dat consumenten bereid zijn voor een product te betalen min het
bedrag dat de consumenten er werkelijk voor betalen.
Producentensurplus = het bedrag dat consumenten bereid zijn voor een product te betalen min het
bedrag dat de consumenten er werkelijk voor betalen.
Wanneer één van deze wél verandert, dan verschuift de lijn evenwijdig naar links (afname) /rechts
(toename). Wanneer consumenten minder hoeven te betalen dan waartoe zij (maximaal) bereid zijn, is
er sprake van een consumentensurplus.
2
, Economie V6 SE2
Het consumentensurplus in de rechterfiguur heeft dus de vorm van een driehoek, omdat de
consumenten niet allemaal dezelfde betalingsbereidheid hebben. Je kunt deze oppervlakte uitrekenen
door: 1⁄2 × basis × hoogte = 1⁄2 × 50(000) × (€ 50 - € 25) = € 625.000
Aanbodlijn
De individuele aanbodlijn geeft het verband weer tussen de aangeboden hoeveelheid van een
aanbieder bij uiteenlopende prijzen.
De aanbodlijn geeft aan hoeveel producten de gezamenlijke producenten bij een bepaalde
prijs bereid zijn aan te bieden. Hoe hoger de prijs, hoe meer
producenten bereid/ in staat zijn het product aan te bieden. We
noemen dat ook wel de verkoopbereidheid van de producenten.
Bij het opstellen van de aanbodlijn veronderstellen we andere factoren
dan de prijs die óók invloed hebben op het aanbod constant. In dit
geval gaat het dan vooral om factoren die de kosten van het bedrijf
beïnvloeden, technische ontwikkelingen of het aantal aanbieders. Als
het goedkoper wordt om een product te produceren, valt er bij een
gelijke prijs meer winst te behalen en zullen producenten meer gaan
aanbieden. De aanbodlijn verschuift dan naar rechts.
De aanbodlijn loopt stijgend. Als de prijs van een product hoog is, is
het voor producenten aantrekkelijker om meer van dat product te
verkopen. Bij een lage prijs zal de aangeboden hoeveelheid laag zijn: dan valt er weinig winst te
maken op een product.
Voorbeeld
Voor de vraag naar een bepaald product geldt de vraagfunctie:
QA = −1.000 + 100p.
1. Schrijf de formule op.
2. Bereken bij welke prijs de gevraagde hoeveelheid 0 is. Vul in QA = 0
3. Berekenen een punt met een andere, willekeurige prijs
Producentensurplus = het bedrag dat consumenten bereid zijn voor een product te betalen min het
bedrag dat de consumenten er werkelijk voor betalen.
Wanneer producenten méér verdienen dan zij minimaal voor hun producten willen ontvangen, is er
sprake van een producentensurplus. Ook het producentensurplus heeft meestal de vorm van een
driehoek, zoals te zien is in de afbeelding rechts.
Wederom uit te rekenen door: 1⁄2 × basis × hoogte = 1⁄2 × 50(000) × (€ 30 - € 10) = € 500.000
Onvolkomen concurrentie
Op een markt van onvolkomen concurrentie heeft de producent wél invloed op de prijs. Hij is dus een
prijszetter. Die invloed is afhankelijk van de hoeveelheid concurrenten, de mate van transparantie
en/of de mate van homogeniteit van het product. De vraagfunctie geeft dus aan welke
afzetmogelijkheden er voor de producent(en) zijn bij een bepaalde prijs.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Evavdtoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
