Uitwerking van alle hoorcolleges en werkgroepen van het vak bestuursrecht. Het is best uitgebreid, maar echt alles wat behandeld is tijdens de colleges staat erin!!
Bij alle hoorcolleges en werkgroepen zelf aanwezig geweest; dit zijn geheel mijn eigen aantekeningen dus.
HOORCOLLEGE 1: BESTUUR EN BESTUURDEN
Programma
1. Inleiding op het vak
2. Het bestuursrecht als rechtsgebied
3. Algemene wet bestuursrecht
4. Bestuur en bestuurden
5. Bevoegdheidsverkrijging
ONTSTAANSGESCHIEDENIS VAN DE AWB
o Bestuursrecht bestond van oudsher vooral uit bijzonder bestuursrecht
o Algemene wet bestuursrecht - vanaf 1994, opgebouwd in tranches. De gedachte er achter
was om alle bijzondere regels in het bestuursrecht te uniformeren en neer te leggen in een
algemene regeling.
o Doelen van de Awb:
a. Bevorderen eenheid – vergemakkelijken
b. Systematiseren en vereenvoudigen
c. Codificeren van jurisprudentie
d. Regelen van algemene onderwerpen die niet goed passen in bijzondere regelgeving
GELAAGDE OPBOUW AWB: RECHTSBESCHERMING
Onderaan is het fundament, vb. je stelt vast dat er sprake is van een besluit en dat jij
belanghebbende bent.
Via de bovenste twee lagen kan je dan bezwaar en beroep invoeren.
,GELAAGDE OPBOUW AWB: BESLUITVORMING
In hoofdstuk 2 staan algemene bepalingen die gelden voor alle relaties die je hebt met een
bestuursorgaan.
In hoofdstuk 4 is een apart hoofdstuk gewijd aan subsidies. In art. 4:21 Awb staat dat
subsidies een wettelijke grondslag moeten hebben ondanks dat het een gunst van de
overheid aan jou is. Dit is nodig vanwege het legaliteitsbeginsel (de overheid moet zijn
handelen legitimeren tegenover burgers).
HET BESTUUR
Trias politica: wetgever, uitvoerende macht, rechterlijke macht → bestuursorganen vormen
onderdeel van de uitvoerende macht
Bestuursrecht geldt daar waar bestuursorganen besturen. Bestuursorganen zijn er in allerlei
soorten en maten.
Wie zijn die bestuursorganen?
DEFINITIE BESTUURSORGAAN
Artikel 1:1 Awb lid 1
a) een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld (art. 2:1 BW), of;
b) een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed
VOORBEELD: BINDEND STUDIE ADVIES
Universiteit Leiden is een publiekrechtelijke rechtspersoon volgens art. 1.8 lid 2 WHW →
Tilburg, Nijmegen en Vrije Universiteit van Amsterdam vallen hier buiten.
‘ De in bijlage van deze wet onder a, c, h en j opgenomen instellingen bezitten
rechtspersoonlijkheid’
College van Bestuur (CVB) stelt als instellingsbestuur regels op
Art. 5.1 WHV: De studieadviezen worden uitgebracht door de examencommissie van de
bacheloropleiding, namens het Faculteitsbestuur
De laatste is A-orgaan, net als CVB.
,B-organen
o Zijn ‘met openbaar gezag’ bekleed, d.w.z. zijn bevoegd eenzijdig rechten of plichten voor een
ander in het leven te roepen of bindend vast te stellen.
o Dit is dus, anders dan bij de a-organen (organisatorisch: een zelfstandige plaats of functie),
een materieel criterium!
VOORBEELD: STICHTING SILICOSE
Stichting Silicose Oud-mijnwerkers Zuid-Limburg: In praktijk sinds jaren 80 een
privaatrechtelijke stichting opgericht om deze oude mijnwerkers een financiële
tegemoetkoming toe te kennen → in strijd met het legaliteitsbeginsel, omdat het via
financiering van de overheid plaatsvindt en deze stichting niet expliciet wettelijke
bevoegdheid heeft.
Via Conclusie van 23 juni 2014 van Staatsraad AG Widdershoven over Stichting bevordering
kwaliteit leefomgeving Schipholregio: Er wordt een soort constructie gevonden waardoor het
geven van een geldelijke compensatie door een stichting toch wel mogelijk is.
Nadere eisen gesteld voor wanneer stichting bij het geven van een geldelijke compensatie
toch wel gekwalificeerd kan worden als b-orgaan. Er gelden twee eisen:
1. Financieel vereiste: a-organen moeten in overwegende mate beschikbaar stellen van
gelden, namelijk tweederde van het vermogen financieren
2. Inhoudelijk vereiste: de criteria voor de geldverstrekking moet in beslissende mate door
1 of meer a-organen worden bepaald
Nog een voorbeeld
o ABRvS 4 november 2020, ECLI:NL:RVS:2020:2606
o Stichting Calamiteitenfonds Mijn(water)schade Limburg
o Voldaan aan inhoudelijk en financieel vereiste → criteria voor toekenning in beslissende
mate bepaald door a-orgaan, net als financiering in overwegende mate door a-orgaan.
Wat doen bestuursorganen zoal?
o Presterend bestuur – vergunningen verstrekken, subsidies geven
o Dwingend/handhavend bestuur → als er geen sanctie tegenover het overtreden van de regel
staat, wordt die niet nageleefd. Handhaving is ook van belang. De grens met het strafrecht
vervaagt hierdoor, want allerlei bestuursorganen kunnen ook boetes opleggen wat eigenlijk
van origine enkel weggelegd is voor de strafrechter.
o Transparant bestuur – openbaarheid van bestuur, steeds meer in het nieuws vanwege kritiek
dat de overheid te weinig informatie deelt met burgers.
o Schadeveroorzakend bestuur – vanwege grote werkzaamheden kunnen burgers soms
achtergesteld worden en dienen hiervoor compensatie te krijgen. Onrechtmatige
overheidsdaad (zoals iemand onterecht vasthouden) valt hier niet onder.
o Bestuur door middel van privaatrecht → vb. contracten afsluiten
Hoe komen zij aan bevoegdheden?
Legaliteitsbeginsel: veel overheidsoptreden heeft een grondslag in de wet nodig
Vanwege ingrijpendheid van bestuursrecht moet er een wettelijke grondslag zijn.
, Bevoegdheidsverkrijging
Attributie, delegatie en mandaat
a. Attributie: de wetgever creëert een nieuwe bevoegdheid en kent deze toe aan een
bestuursorgaan
b. Delegatie: het ene orgaan draagt een taak over aan het andere orgaan, waarbij het
andere orgaan het met eigen gezag en verantwoordelijkheid gaat uitvoeren.
c. Mandaat: komt het vaakst voor (‘namens de minister’ ). De bevoegdheid blijft bij de
minister liggen, maar wordt door een ambtenaar uitgeoefend.
Hoofdstuk 10 Awb
Wie worden bestuurd?
o Wiens rechtspositie wordt door bestuursorganen bepaald?
o Wie worden door besluiten geraakt?
o Wie krijgen er bestuursrechtelijke rechten en bevoegdheden; wie mogen bijv. voor de
bestuursrechter procederen?
o Politieke keuze → vraag: kring van belanghebbenden breed of klein hebben?
Europees recht speelt ook door in bestuursrecht (Arrest Farmacinote?): bij
milieukwesties moet er volgens het EHRM een ruimere weg naar de bestuursrechter
open staan dan men voorheen in NL dacht.
Belanghebbenden
o Volgens de Awb: belanghebbenden (art. 1:2 Awb).
o Wie zijn dat?
a. Natuurlijke personen
b. Rechtspersonen ingesteld krachtens privaatrecht of publiekrecht
c. Andere (privaatrechtelijke of publiekrechtelijke) entiteiten
o Voldoen aan criteria van art. 1:2 Awb
o Rechtstreeks geraakt: het moet een belang zijn dat jou rechtstreeks raakt→ Opera-criteria
Vraag of feitelijke gevolgen, tenzij niet van ‘enige betekenis’; arrest Mestbassin Mechelen
(ABRvS 23 augustus 2017): iemand die in de buurt woonde van een mestpost had er last van
en stapte naar de bestuursrechter. Bij milieuhinder moet het ook gaan om hinder van enige
betekenis. Louter het feit dat je enkel alleen wat last hebt van de mesthoop is niet genoeg.
Aanvullende bepalingen voor bestuursorganen en rechtspersonen
RECHTSPERSONEN
Dienen van algemeen en collectief belang (leden 2 en 3) → hoe kan een derde nou zo maar
betrokken raken bij een procedure?
Jurisprudentiële invulling (vgl. ABRvS 28 maart 2018 (bewoners Buggenum)
Afgeleid belang (CRvB 5 maart 2019): jurisprudentie bijgesteld. Voorheen kon een
werknemer werkzaam bij een stichting die opgeheven werd, niet in beroep gaan bij de
bestuursrechter aangezien deze werknemer een afgeleid belang heeft en daarmee een derde
is.
Discussie algemeen belang actie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chrisklijnhesselink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
