Ik heb een samenvatting van maatschappijleer vwo4 gemaakt met daarin alles duidelijk en eenvoudig uitgelegd en ook oefenopdrachten en powerpoints daarin verwerkt! De rechtstaat en de parlementaire democratie wordt hierin besproken!
Maatschappijleer samenvatting:
Rechtstaat
Een maatschappelijk vraagstuk is een probleem die de volledige samenleving (maatschappij) raakt
en/of verdeelt en daardoor een oplossing/compromis nodig heeft.
(compromis= oplossing waarbij beide partijen het eens zijn met de oplossing
Een rechtstaat is Een staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Maar ook tegen die van burgers onderling!
Normen en waarden bepalen een hoop omgangsregels. Hoe begroet je iemand? Welke kleding draag je?
Deze regels ontstaan door socialisatie: cultuuroverdracht → je krijgt de waarden en normen van een
groep aangeleerd en die maak je je eigen.
Socialisatie leidt tot internalisatie: Je maakt de regels je zo eigen, dat je er niet meer bij nadenkt (aan
welke kant van de weg fiets je?).
Je hebt 2 soorten gedragsregels:
1. Ongeschreven regels → Maatschappelijke normen (kan je niet voor gestraft worden,
als je iemand bijvoorbeeld niet begroet of feliciteer)
2. Geschreven regels → Rechtsnormen (gedragsregels die door de overheid zijn vastgesteld)
Als je de geschreven gedragsregels (wetten) overtreed kan je voor de rechter worden gesleept.
Je word dan naar de rechtbank gestuurd. De rechter bepaald daar je straf. Ben je het niet met de
uitkomst een? Dan kan je verdere stappen ondernemen!
De Hoge raad bekijkt de zaak
opnieuw, maar kijkt alleen of
Het gerechtshof en de
Rechtbank geen fouten hebben
gemaakt. Zij beoordelen de
zaak dus niet zelf opnieuw
Rechters mogen gebruik maken van verschillende rechtsbronnen:
- Wetten
- Het gewoonterecht (ongeschreven regels)
- Verdragen (schriftelijke overeenkomst tussen twee of meer staten, het verdrag gaat boven de wet)
- Rechtspraak
(jurisprudentie / het vergelijken met uitspraken die andere rechters hebben gedaan bij soort gelijke gevallen)
Alle rechterlijke uitspraken samen = jurisprudentie
, Er zijn 3 soorten rechters. Waarbij bij elke rechter 2 andere partijen tegenover elkaar staan.
De Nederlandse rechtstaat kent 4 bouwstenen:
1. De grondrechten
2. Trias Politica
3. Legaliteitsbeginsel
4. Onafhankelijke rechtspraak
Bouwsteen 1: De grondrechten
De hoogste wet van ons land; in de Grondwet staan de grondrechten van burgers en regels over hoe
ons land wordt bestuurd, hoe wetten worden gemaakt en hoe de rechtspraak werkt. Alle
grondrechten zijn even belangrijk! (Constitutie = ander woord voor grondwet)
Er zijn 2 soorten grondrechten:
1. Klassieke grondrechten → - Vrijheidsrechten (vrijheid van meningsuiting/godsdienst)
- Gelijkheidsrechten (Gelijkheidsbeginsel)
- Politieke rechten (stemrecht en recht om verkozen te worden)
- Bij schending kan je iemand voor de rechter slepen
2. Sociale grondrechten → - Verplichting van de overheid (overheid moet zorgen voor:
werkgelegenheid, onderwijs, bewoonbaarheid ect.)
- Je kan de overheid NIET voor de rechter slepen
(als je bijvoorbeeld geen werk of huis kan vinden!)
Bouwsteen 2: Trias Politica
Binnen de Trias Politica zijn er 3 verschillende soorten machten: (die zorgen voor een machtenscheiding)
1. Wetgevende macht → maakt wetten (parlement + regering)
2. Uitvoerende macht → voert wetten uit (regering (de ministers))
3. Rechterlijke macht → Rechtspraak (onafhankelijke rechters)
Parlement = eerste en tweede kamer
Regering = Ministers + koning (de koning kan geen wetten maken)
Geen volledige machtenscheiding omdat de regering bij de wetgevende en uitvoerende macht zit.
De regering mag bij de wetgevende macht wel wetten voorstellen, maar niet stemmen over het
accepteren van de wet!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Tim076. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
