Als 2 mensen ongehuwd gaan samenwonen heeft dan GEEN civielrechtelijke
gevolgen. De samenwoners houden beiden hun eigen vermogen en er ontstaat GEEN
gemeenschap van goederen. Daarnaast zijn de ongehuwde samenwoners NIET elkaars
erfgenamen bij overlijden (goed onthouden).
Wil je wel civielrechtelijke gevolgen aan de relatie van samenwoners verbinden, dan
heb je een samenlevingscontract nodig. Dit samenlevingscontract leidt er echter NIET
toe dat een algehele gemeenschap van goederen ontstaat zoals bij een huwelijk of GP.
Samenwoners kunnen wel goederen in mede-eigendom verkrijgen. Er ontstaat dan
een boek 3 gemeenschap die wel verschilt van een huwelijksgemeenschap:
Bij een boek 3 gemeenschap zijn de deelgenoten slechts GEZAMENLIJK
beschikkingsbevoegd, terwijl bij het huwelijksvermogensrecht de hoofdregel is dat
iedere echtgenoot AFZONDERLIJK beschikkingsbevoegd is.
Ook bij faillissement zit er een verschil tussen samenwoners en gehuwden/ GP; bij
faillissement bevat de boedel alleen het onverdeeld aandeel van die samenwoner,
terwijl bij een faillissement van een echtgenoot de hele huwelijksvermogensrechtelijke
gemeenschap verhaalsobject is voor de schuldeisers.
Samenwoners kunnen een finaal verrekenbeding overeenkomen voor het geval dat de
samenwoning eindigt door overlijden of door scheiding. Het is dan dus mogelijk om
civielrechtelijk overeen te komen dat bij het einde van de samenwoning door
overlijden of scheiden wordt verrekend alsof er sprake zou zijn geweest van een
huwelijk zonder huwelijkse voorwaarden.
Als samenwoners een finaal verrekenbeding overeenkomen is dat GEEN schenking.
Het opnemen van een finaal verrekenbeding in een samenlevingscontract is
dus GEEN schenking.
Door een samenlevingscontract erven partners niet van elkaar. Wil je dat je partner
van je erft dien je een testament op te maken. Voor gemeenschappelijke goederen
kunnen samenwoners wel een verblijvingsbeding overeenkomen zodat bij het
overlijden van 1 van de 2 de gemeenschappelijke goederen bij de langstlevende
terechtkomen.
Het ongehuwd samenwonen heeft civielrechtelijk dus geen gevolgen, maar
fiscaalrechtelijk wel;
,Samenwoners zullen namelijk voor de wet IB in veel gevallen als partner kwalificeren
o.g.v. artikel 1.2 wet IB. Dat is namelijk het geval als ze in de BRP staan ingeschreven
op hetzelfde adres en:
-samen een kind hebben
-een kind van elkaar hebben erkend
-voor de toepassing van een pensioenregeling als partner zijn aangemeld
-samen een eigenwoning hebben
-op hun woonadres een minderjarig kind van een van beiden staat ingeschreven
-in het voorafgaande kalenderjaar als partner worden aangemerkt.
Voldoen de partners niet aan 1 van deze criteria, kunnen ze o.g.v. artikel 5a lid 1 letter
B AWR opteren voor het fiscaal partnerschap door in te schrijven op hetzelfde adres
en een notarieel samenlevingscontract te maken.
Door het toepassen van het fiscaal partnerregime kunnen samenwoners net als
gehuwden/GP’s bepaalde inkomensbestanddelen en de rendementsgrondslag van box
3 aan elkaar toedelen. Zo kan de eigenwoning aftrek bijvoorbeeld in aftrek worden
gebracht bij de partner die het hoogste box 1 inkomen heeft. Het saldo van de
eigenwoning forfait en de rente kan dan door de samenwoners naar eigen inzicht
worden toegerekend, ongeacht de eigendomsverhouding van de woning en ongeacht
wie van de partners de rente daadwerkelijk betaalt. Op grond van artikel 2.17 wet IB
mag voor de voordeligste mogelijkheid worden gekozen.
Indien samenwoners een TESTAMENT (dus geen notarieel samenlevingscontract) maar
echt een testament maken. Dan erven ze van elkaar en dat leidt in beginsel tot heffing
van erfbelasting volgens tariefgroep 2 tegen een tarief van 30/40% over hetgeen dat
meer wordt verkregen dan de vrijstelling van 2.173 euro.
Als de samenwoners echter ook partner zijn in zin van de erfbelasting (artikel 1a SW)
wordt de erfrechtelijke verkrijging ten eerste slechts belast voorzover die meer
bedraagt dan de vrijstelling van 650.000 euro ongeveer verminderd met de helft van
de contante waarde van door het overlijden verkregen pensioenen
(pensioenimputatie) en geldt het tarief van 10/20 %.
Samenwoners worden als partner aangemerkt voor de erfbelasting op grond van
artikel 1a lid 1 en 2 SW indien:
2 ongehuwde personen:
-beide meerderjarig zijn
-Op hetzelfde adres staan ingeschreven in de BRP
-ingevolge een notarieel samenlevingscontract een wederzijdse zorgverplichting
hebben
-geen bloedverwanten in de rechte lijn zijn
-niet met een ander aan de bovenstaande onderdelen voldoet.
,Voor de heffing van erfbelasting geldt dat 6 maanden voorafgaand aan het overlijden
aan de bovenstaande criteria dient te zijn voldaan.
Voor de heffing van schenkbelasting geldt dat er 2 jaar voorafgaand aan de schenking
aan de bovenstaande voorwaarde dient te zijn voldaan.
Op grond van artikel 1a lid 3 SW hoeft niet te worden voldaan aan de eis van het
notarieel samenlevingscontract indien de samenwoners gedurende een periode van 5
onafgebroken jaren staan ingeschreven op hetzelfde adres.
Je kan dus ook ZONDER samenlevingscontract kwalificeren als partner voor
de erfbelasting!
Daarnaast kunnen partners o.g.v. artikel 1a lid 5 Sw j.o artikel 5a lid 7 AWR ook als
samenwoner worden aangemerkt als de gezamenlijke huishouding is onderbroken
door opname in een verpleeghuis of verzorgingshuis wegens dwingende medische
redenen of ouderdom.
Zouden er meerdere mensen op een adres staan ingeschreven en dat zou langer zijn
dan 5 jaar, dan is in het beleidsbesluit goedgekeurd dat degene die een notarieel
samenlevingscontract aangaan, als partner worden aangemerkt.
is een samenwoner nog met een ander gehuwd dan kan hij/zij niet kwalificeren als
partner omdat artikel 1a lid 1 SW alleen geldt voor ongehuwden. Dit zou je kunnen
oplossen door te scheiden van tafel en bed, omdat o.g.v. artikel 5a lid 3 AWR een van
tafel en bed gescheiden persoon als ongehuwd wordt aangemerkt.
Let op: op het moment samenwoners kwalificeren als partners voor de erfbelasting,
komen ze dus in aanmerking voor de hoge vrijstelling en de lage tariefgroep. Maar er
vindt wel pensioenimputatie plaats. Dus de pensioenrechten die worden verkregen zijn
wel vrijgesteld op grond van artikel 32 lid 1 sub 5 Sw, maar de helft van de contante
waarde ervan verminderd met 30% wegens latente IB komt in mindering op de
vrijstelling van de langstlevende. Er geldt echter wel een minimum vrijstelling van
173.580 euro dus daar kan het nooit onder komen.
Indien de samenwoners nog niet kwalificeren als partner voor de erfbelasting, en dus
in de hoge tariefgroep vallen en een lage vrijstelling hebben, kunnen ze een
verblijvingsbeding opmaken voor de gemeenschappelijke bezittingen.
Omdat ze dus nog niet als partners kwalificeren is artikel 11 SW niet van toepassing
want ze zitten niet in de verdachten club en zouden ze daar dus belasting mee kunnen
besparen.
Samenwoners en de eigen woning
, Indien de samenwoners samen een eigen woning hebben is ieder daartoe voor de
helft gerechtigd in de normale situatie. Het kan voorkomen dat een afwijkende
eigendomsverhouding gerechtvaardigd is in het geval de een meer bijdraagt in de
aankoop van de woning of als de draagplicht van de financieringsschuld ongelijk wordt
verdeeld.
Let op: Indien voor een afwijkende eigendomsverhouding wordt gekozen is het handig
om het binnen de bandbreedte 60-40% te houden zodat bij een eventuele toedeling
aan een van de samenwoners, de vrij van overdrachtsbelasting kan plaatsvinden. De
vrijstelling geldt namelijk alleen wanneer de een voor minstens 40% en de ander voor
ten hoogste 60% is gerechtigd tot de gemeenschap op grond van artikel 15 lid 1 letter
G WBR.
Verrekening van waardemutaties bij samenwoners
Indien samenwoners een huis bewonen dat aan 1 van hen toebehoort komt de
waardestijging van die woning tijdens het samenwonen ALLEEN toe aan de
samenwoner die eigenaar is.
Hoe zou je de waardestijging ook aan de niet-eigenaar kunnen laten
toekomen?
- De makkelijkste oplossing is om de helft van de woning over te dragen aan de
andere samenwoner. Dan heb je echter wel de kosten van de notariële akte van
levering en daarnaast dient er overdrachtsbelasting te worden betaald over de waarde
van het overgedragen aandeel. (Tenzij er gebruik gemaakt kan worden van artikel 13
lid 1 WBR indien de eigenaar het huis kort voordien heeft verworven). Bij een latere
toedeling van het huis aan 1 van hen is artikel 15 lid 1 letter G WBR dan echter niet
van toepassing omdat er geen sprake is geweest van een GEZAMENLIJKE verkrijging.
- Indien een echte overdracht van de woning dus geen optie biedt, zou je het kunnen
oplossen doormiddel van een verrekenbeding. Dan neem je in het
samenlevingscontract afspraken op over de verrekening van de waardemutaties van
de woning die TIJDENS het samenwonen plaatsvinden.
Fiscale gevolgen verrekenbeding
-Overdrachtsbelasting
Het opnemen van een verrekenbeding zodat er sprake zou kunnen zijn van een
overdracht van economische eigendom in de zin van artikel 2 lid 2 WBR leidt niet tot
heffing van overdrachtsbelasting op grond van het besluit 14 december 2011.
-Schenkbelasting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hertog97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,59. Je zit daarna nergens aan vast.
