Opdracht 1
a. Beschrijf het spanningsveld tussen contractsvrijheid en aansprakelijkheid voor afgebroken
onderhandelingen en vat in eigen woorden kort samen welke ontwikkeling op dit gebied
geschetst wordt in de voor deze week voorgeschreven literatuur. Geef telkens aan of de
nadruk bij de desbetreffende ontwikkeling op de contractsvrijheid ligt of op de
aansprakelijkheid voor afgebroken onderhandelingen.
Het beginsel van contractsvrijheid houdt in dat iedereen zelf mag bepalen met wie hij een
overeenkomst aangaat, op welk moment hij dit doet en wat de inhoud daarvan is. Hieruit volgt
ook dat het partijen te allen tijde moet vrijstaan om de onderhandelingen af te breken zonder
daarvoor schadeplichtig te zijn. Het komt regelmatig voor dat onderhandelingen vroegtijdig
worden afgebroken, wat soms kan leiden tot ongerechtvaardigde gevolgen voor de andere
partij. Denk bijvoorbeeld aan kosten die die wederpartij heeft gemaakt die hij anders niet zou
hebben gemaakt. In principe kan iedere partij de onderhandelingen over een overeenkomst
afbreken.
Positieve/negatieve contractsvrijheid -> balanceer act
Aansprakelijkheid staat tegenover contractsvrijheid. Contractsvrijheid is niet absoluut, omdat
je niet volledig vrij bent en je dus ook rekening moet houden met bepaalde verplichtingen.
Vroeger absolute contractsvrijheid, tegenwoordig is de hoofdregel contractsvrijheid met
aansprakelijkheid als uitzondering. HR CBB/JPO -> annotatie
Ontwikkeling -> HR CBB/JPO -> annotatie
Baris/Riezenkamp. Er is al een rechtsverhouding die beheerst wordt door de goede trouw.
Ook als je nog geen contract hebt moet je “netjes” doen tegen elkaar. Hiervoor ging men
ervan uit dat je dat helemaal zelf mocht bepalen, je mocht tijdens onderhandelingen nog
stoppen. Je was eerst dus helemaal vrij; contractvrijheid.
Plas/Valburg: fase a, b en c. Bij de eerste kan je nog zo weglopen. Bij fase B kon je wel
stoppen maar moest er een schadevergoeding/gemaakte kosten betaald worden en bij fase C
ben je al gebonden, dus moet je en kosten én gederfde winst vergoeden. De vraag was door dit
arrest of je nu niet heel snel aansprakelijk bent bij afgebroken onderhandelingen?
CBB/JPO: sinds dit arrest is het wat versoepeld. In plas/Valburg was er veel onduidelijkheid.
HR heeft in dit arrest duidelijk uitgesproken dat contractsvrijheid het uitgangspunt is, je bent
niet heel snel aansprakelijk. Bij uitzondering kan je gedwongen worden door te
onderhandelen en/of kosten en schadevergoeding te betalen.
b. Stelling: het is terecht dat aansprakelijkheid voor afgebroken onderhandelingen niet
snel wordt aangenomen. Beargumenteer of je het met de stelling (on)eens bent? Benoem
minimaal twee voor-en tegenargumenten.
Voor:
,- Door de contractsvrijheid van de partijen moet het hen te allen tijde vrijstaan om de
onderhandelingen af te breken zonder daarvoor schadeplichtig te zijn. Hierbij moet dus
niet meteen aansprakelijkheid worden aangenomen.
- Wilsvertrouwensleer. Wanneer wil en overeenkomst niet overeenstemmen, komt er geen
geldige rechtshandeling tot stand. Onredelijk om de afbrekende partij aansprakelijk te
stellen.
- Mensen gaan sneller/vaker naar de rechter, wat leidt tot meer druk in de rechtspraak. Meer
procedures, hogere kosten.
Tegen:
- De wederpartij kan te maken krijgen met ongerechtvaardigde gevolgen wanneer de
onderhandeling wordt afgebroken. Hierdoor is het van belang dat de partij die de
onderhandeling afbreekt aansprakelijk kan worden gehouden. Gemaakte kosten.
- Gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij.
Opdracht 2
Zoek en lees de uitspraak van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch van 8 december 2009
ECLI:NL: GHSHE:2009: BK7637 en beantwoord de volgende vragen. Verwijs in het
antwoord telkens naar de relevante rechtsoverwegingen uit de uitspraak.
a. Benoem de twee partijen en beschrijf in maximaal 6 zinnen de essentie van de relevante
feiten en de rechtsvraag.
De twee partijen waar het in dit arrest om gaat, zijn Aannemersbedrijf B.V. tegen de
Gemeente.
Leerstuk: aansprakelijkheid voor het afbreken van onderhandelingen.
Rechtsfeiten (r.o. 4.1). Aannemer en gemeente waren al jaren bezig met onderhandelingen.
Rechtsvraag: Is er een overeenkomst ontstaan zodat er nagekomen moet worden? OF
Heeft de wederpartij recht op schadevergoeding? Was er nog geen overeenkomst maar was
afbreken onderhandelingen onaanvaardbaar? (in strijd met goede trouw of onrechtmatige
daad) (R.o. 4.4 en 4.5)
b. Wat vorderde eiseres in eerste aanleg en op welke grond?
R.o. 4.2:
X heeft zich op het standpunt gesteld dat de gemeente toerekenbaar tekort is geschoten jegens
haar dan wel onrechtmatig heeft gehandeld.
X vorderde primair dat de gemeente zou worden veroordeeld tot medewerking aan de plannen
van X, althans te komen tot overeenstemming over een financieel haalbaar bouwplan,
subsidiair dat de gemeente zou worden veroordeeld tot schadevergoeding. Volgens X is de
gemeente toerekenbaar tekortgeschoten jegens haar dan wel onrechtmatig heeft gehandeld. Er
zijn volgens X door de gemeente onvoorwaardelijke toezeggingen gedaan, namelijk het
gunnen van het perceel en het toezeggen van medewerking tot een bouwplan ten behoeve van
woningbouw voor het perceel van X.
c. Werden de vorderingen van (destijds) eiseres toegewezen? De motivering van de rechtbank
hoeft hier niet genoemd te worden.
De vorderingen zijn door de rechtbank afgewezen (r.o. 4.3).
, d. Hoe oordeelt het hof over de grieven van appellant en de eerdere uitspraak van de
rechtbank? Geef ook aan hoe het hof tot diens oordeel komt.
R.o. 4.4.1: Volgens het hof heeft X niet voldoende onderbouwd dat er sprake is van een
overeenkomst: aanbod en aanvaarding.
R.o. 4.4.2: Ook heeft volgens het hof de gemeente niet onvoorwaardelijk aan X toegezegd dat
haar het perceel zou worden gegund. Evenmin is er sprake van een onvoorwaardelijke
toezegging van de gemeente om mee te werken aan een plan van X.
R.o. 4.4.4: er is geen overeenkomst tot stand gekomen, dus is vordering tot medewerking aan
de plannen van X niet toewijsbaar.
R.o. 4.5.1 (CBB/JPO): Als maatstaf voor de beoordeling van de schadevergoedingsplicht bij
afgebroken onderhandelingen heeft te gelden dat ieder van de onderhandelende partijen – die
verplicht zijn hun gedrag mede door elkaars gerechtvaardigde belangen te laten bepalen – vrij
is de onderhandelingen af te breken, tenzij dit op grond van het gerechtvaardigd vertrouwen
van de wederpartij in het totstandkomen van de overeenkomst of in verband met de andere
omstandigheden van het geval onaanvaardbaar zou zijn.
R.o. 4.5.2: X heeft er niet gerechtvaardigd op mogen vertrouwen dat een overeenkomst met
de gemeente in elk geval tot stand zou komen. Het bleek namelijk bij het contact dat de visies
niet overeenkwamen. Ook de vordering tot schadevergoeding is niet toewijsbaar. De grieven
falen.
R.o. 4.5.3: Op geen enkele wijze is gebleken dat de gemeente de indruk heeft gewekt dat X
hoe dan ook tot ontwikkeling van die locatie in staat zou worden gesteld.
Ook het hof wijst de vorderingen af en stemt in met de uitspraak van de rechtbank.
e. Het gerechtshof heeft één partij in het gelijk gesteld. Toch zouden beide partijen iets van de
uitspraak kunnen leren voor een volgende keer. Geef aan wat beide partijen in de toekomst
anders zou kunnen doen.
De gemeente is in deze casus in het gelijk gesteld. Een advies voor de gemeente is om meer
duidelijkheid te geven en het niet zeven jaar te laten duren om het bouwplan in te dienen. Zou
netjes van de gemeente zijn geweest als ze ze toch nog 1 kans hadden gegeven. Maar het is niet
onaanvaardbaar hoe de gemeente het heeft gedaan, daarom zijn zij toch in het gelijk gesteld.
(r.o. 4.5.3).
Gemeente: Het had de gemeente gesierd als ze nog het een en ander hadden besproken met X
en haar nog 1 kans gegeven met duidelijk de wensen en dat ook op papier te zetten. Dus
eigenlijk waarschuwen dat je het gaat afsluiten en daarbij nog een laatste kans geven.
Aannemer: De aannemer had ook beter moeten luisteren naar de wensen van de gemeente
(opdrachtgever).
Opdracht 3 (wordt besproken in de kennisclip)
Als enig erfgenaam beschikt Alberts na het overlijden van zijn vader over een aanzienlijke
erfenis. Met het vrijgekomen bedrag is hij voornemens een stuk grond te kopen. De in de
nalatenschap gevallen antieke klok, wil Albert daarentegen graag van de hand doen. Hij vraagt
goede vriend Berendsen, werkzaam bij het Kadaster en tevens kunstliefhebber, om beide zaken
te regelen en verleent hem hiervoor twee volmachten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isaroede. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,29. Je zit daarna nergens aan vast.
