C17 – LOCAL AND HUMORAL CONTROL OF TISSUE BLOOD FLOW
Medical Physiology Guyton
LOKALE CONTROLE VAN BLOEDSTROOM ALS REACTIE OP WEEFSELBEHOEFTEN
Een principe van de bloedsomloopfunctie is dat de weefsels het vermogen hebben om hun
eigen lokale bloedstroom te regelen in verhouding tot de metabolische behoeften.
Enkele van de specifieke behoeften van de weefsels voor de bloedstroom zijn:
1. Levering van O2 aan weefsels
2. Levering van andere voedingsstoffen (glucose, aminozuren, vetzuren)
3. Verwijderen van CO2 en H+ uit weefsels
4. Handhaven van de juiste ionconcentraties in de weefsels
5. Transport van verschillende hormonen/stoffen naar verschillende weefsels
Sommige organen hebben speciale eisen.
- Bloedstroom naar de huid bepaalt warmteverlies van het lichaam en controleert
hiermee de lichaamstemperatuur.
- Voldoende bloedplasma naar de nieren zorgen ervoor dat de nieren kunnen filteren
en de restproducten te verwijderen uit het lichaam. Hiermee worden de
vloeistofvolumes gereguleerd.
Variatie in bloedstroom in verschillende weefsels en organen
Sommige organen hebben honderden
ml/min per 100 gram weefsels. De lever
heeft een totale bloedstroom van 1350
ml/min, wat neerkomt op 95 ml/min per
100 gram weefsel.
De nieren hebben een extreem grote
bloedstroom, omdat de nieren de functie
hebben om het bloed te reinigen van
afvalproducten en de verhoudingen in de
lichaamsvloeistoffen constant te houden.
Belang van controle van bloedstoom door lokale weefsels
Waarom niet continu een grote hoeveelheid bloed door weefsels, onafhankelijk of er
veel/weinig activiteit in dat weefsel is? In dat geval zou er veel meer bloed in het lichaam
moeten zijn, dan dat het lichaam rond kan pompen.
Weefsels hebben altijd de minimale hoeveelheid bloed om aan de eisen van de weefsels te
voldoen (niet meer, niet minder). Op deze manier hebben weefsels altijd genoeg zuurstof en
wordt de werkload van het hart tot een minimum beperkt.
1
, MECHANISMEN VAN BLOEDSTROOM REGULATIE
Lokale bloedstroom regulatie kan worden verdeeld in twee fasen:
Acute controle Snelle veranderingen in lokale vasodilatatie en vasoconstrictie,
die binnen seconden/minuten optreden.
Lange termijn controle Langzame, gecontroleerde veranderingen in bloedstroom
gedurende dagen tot maanden. De lange termijn controle zorgt
ervoor dat de behoeften van een weefsel beter worden
afgesteld op de bloedstroom.
Sommige weefsels hebben meer weefsel nodig, door bijvoorbeeld een verandering
(afname/toename) in lichaamsgrootte en het aantal bloedvaten.
ACUTE CONTROLE VAN LOKALE BLOEDSTROOM
Toename in weefselmetabolisme zorgt voor een toename
van weefselbloedstroom
In de figuur hiernaast is het acute effect van bloedstroom
door het verhogen van de metabolismesnelheid in lokale
weefsels. Een toename van metabolisme van 8 keer
verhoogt de bloedstroom met ± 4 keer.
Verminderde zuurstof beschikbaarheid zorgt voor een
toename van weefselbloedstroom
De meest belangrijke metabolismenutriënt is O2. De
beschikbaarheid van O2 kan afnamen in de volgende
situaties:
1. Grote hoogtes (bergen)
2. Pneumonie
3. CO vergiftiging à Hemoglobine kan geen O2
transporteren
4. Cyanide vergiftiging
In het figuur is een daling tot 25% van de arteriële zuurstof
saturatie zichtbaar, het lichaam laat de bloedstroom drie keer toenemen zodat de weefsels
nog voldoende O2 ontvangen.
Cyanide vergiftiging van zuurstofgebruik door lokale weefsels kan ervoor zorgen dat de
bloedstroom met wel zeven keer toeneemt.
Het mechanisme waarbij veranderingen in weefselmetabolisme of zuurstof beschikbaarheid
optreden worden niet volledig begrepen, maar er zijn twee theorieën.
Vasodilatator theorie voor acute lokale bloedstroom regulatie (met name adenosine)
Hoe sneller het metabolisme of hoe minder O2 beschikbaarheid à hoe sneller de formatie
van vasodilatatoren in de weefselcellen, die zorgen voor vasodilatatie via diffusie door
capillairen, sluitspieren en arteriolen.
Vasodilatatoren: adenosine, CO2, adenosinefosfaat, histamine, K+ ionen en H+ ionen.
2