Mechanismen van Gezondheid en Ziekte | Joris van Doremalen
Aanval en Verdediging (MAV)
Je lichaam heeft meerdere verdedigingsmechanismes, zo heb je een aangeboren en een verworven
immuunsysteem. Deze mechanismes kunnen door verschillende oorzaken ook verstoord worden,
waardoor schade niet goed wordt hersteld. Maar voordat het immuunsysteem actie moet
ondernemen, dient de huid als eerste barrière.
De huid
De huid bestaat uit verschillende lagen met elk een eigen functie. De epidermis (opperhuid) is de
bovenste huidlaag. Deze laag bevat geen bloedvaten en kan weer onderverdeeld worden in vijf
lagen:
- Stratum corneum (hoornlaag): bestaat uit dode huidcellen, die weinig water doorlaten en die
geleidelijk aan afschilfert.
- Stratum lucidum (heldere laag): komt alleen voor op plekken waar de huid extra dik is (zoals
de handpalm en voetzool).
- Stratum granulosum (korrel laag): zorgt ervoor dat de huid water door kan laten.
- Stratum spinosum (stekelcellaag): de breedste laag en deze bevat aan elkaar verankerde
keratinocyten. Dit netwerk van cellen geeft de huid zijn beschermende werking tegen het
binnendringen van schadelijke micro-organismen en andere schadelijke stoffen.
- Stratum basale: deze bevat delende keratinocyten en melanocyten, die voor het pigment
zorgen. Doordat de keratinocyten blijven delen, wordt de epidermis steeds vernieuwd.
Onder de epidermis ligt de dermis (lederhuid). Deze bestaat uit dicht bindweefsel, wat de huid stevig
maakt. Door deze stevigheid kunnen voedingsstoffen en leukocyten naar de epidermis worden
vervoerd en kunnen er pijn- en temperatuursignalen worden doorgegeven. Ook kan deze laag
verschillende ontstekingscellen bevatten.
De onderste huidlaag is de hypodermis (subcutis). Deze laag bestaat uit vetcellen die in een netwerk
van los bindweefsel gerangschikt zijn. Hierin bevinden zich bloedvaten, zenuwen en zweetklieren.
Daarnaast wordt er vet en water in opgeslagen, wat een isolerende functie heeft en ervoor zorgt dat
er een soort ‘stootkussen’ ontstaat.
De huid wordt constant vernieuwd. Dit is een ingewikkeld proces, waarbij de oude cellen worden
afgevoerd en nieuwe cellen worden aangemaakt. Als er ergernis in dit proces iets misgaat, kan
huidkanker ontstaan. Dit kan vanuit verschillende cellen komen. Een melanoom ontstaat uit een
melanocyt en is de meest dodelijke kwaadaardige vorm van huidkanker omdat deze relatief snel
groeit en uitzaait.
Het immuunsysteem
Het immuunsysteem is een verdedigingssysteem. Het heeft als doel indringers of veranderde eigen
cellen te bestrijden. Pathogenen (potentiële ziekteverwekkers) worden onderscheiden in bacteriën,
virussen, schimmels en parasieten. De eerste barrière voor deze indringers is de eerder besproken
huid, maar ook de slijmvliezen (mucosa) van de
maag, darmen, luchtwegen, slokdarm en
geslachtsorganen. Daarnaast wordt het
immuunsysteem geactiveerd. Een andere naam
voor een stof die een reactie van het
immuunsysteem op kan wekken, is antigeen.
4