Samenvatting
Samenvatting MGZ Q3 - Hormonale Huishouding
- Vak
- MGZ
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Nederlandse samenvatting van de MGZ module Hormonale Huishouding uit Q3
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Mechanismen van Gezondheid en Ziekte | Joris van DoremalenHormonale Huishouding (MHH)
Hormonen worden gemaakt in endocriene klieren.
Deze hormoonklieren zijn opgebouwd uit epitheliale
cellen, met daartussen een capillairnetwerk. Het
hormoon wat in de klieren wordt gemaakt, wordt
afgegeven aan de bloedbaan, om verderop in het
lichaam zijn werk te doen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen endocriene klieren (hypofyse,
schildklier, bijschildklier en bijnier) en organen met endocriene cellen (testes, ovaria en pancreas).
Daarnaast zijn er, verspreid over het lichaam, vele hormoonproducerende weefsels. Hormonen
werken intensief samen met het zenuwstelsel, dit heet neuro-endocrien. Sommige hormonen zijn
afgeleid van cholesterol (steroidhormonen: cortisol en testosteron) en sommige zijn afgeleid van
(schildklierhormoon) of opgebouwd uit aminozuren (insuline).
De hypothalamus is een van de drie gebieden van het diencephalon en heeft meerdere functies:
aanmaak van oxytocine en vasopressine, aansturing van de hypofyse, controle van de
lichaamstemperatuur en controle van verzadiging. De hypofyse is een uitstulping van de
hypothalamus en is ontstaan door samensmelting van het diencephalon en het monddak (zakje van
Rathke). Vlak boven de hypofyse ligt het chiasma opticum (oogzenuwcomplex).
Hormonale assen
De hypothalamus
maakt vasopressine en
oxytocine (lijken erg op
elkaar), die worden
uitgescheiden via de hypofyseachterkwab. De hypothalamus maakt ook releasing- en inhibiting
hormonen (RH en IH), specifiek gericht op een van de vijf celtypen in de hypofysevoorkwab. Deze
hypofyse-celtypen maken weer specifieke hormonen, die zich richten op een specifiek eindorgaan.
Het eindorgaan maakt, onder invloed van het hypofysaire hormoon, het eindhormoon. De complete
productielijn die hiermee ontstaat wordt ‘as’ genoemd. In de tabel staan de vijf hormonale assen.
Hormonale assen
Deze assen worden op meerdere manieren gereguleerd: input van hogere hersendelen en negatieve
feedback. De negatieve feedback houdt in dat het eindhormoon de afgifte van het betreffende ‘as’
hormoon van de hypothalamus en de hypofyse remt. Door deze processen wordt de productie van
het eindhormoon in balans gehouden. Hormoonziekten ontstaan meestal door een tekort of
overschot van een bepaald hormoon. De oorzaak van dit tekort of overschot kan op drie niveaus
liggen: bij de hypothalamus, de hypofyse of het eindorgaan. Hierbij wordt gesproken over tertiaire,
secundaire en primaire stoornissen, respectievelijk.
Vasopressine en oxytocine
Vasopressine zorgt voor een toename in water reabsorptie in de nieren. Oxytocine zorgt voor
contractie van de baarmoeder (uterus) en melkklieren in de borst. Vasopressine-release wordt
gestimuleerd door toename van de extracellulaire osmolaliteit (plasma) en door flinke verlaging van
het effectief circulerend volume. Oxytocine-release wordt gestimuleerd door het Ferguson-reflex
(uitrekking van baarmoederhals), borst zuigen door een baby en een orgasme bij de vrouw.
Gonadotrope as
LH en FSH worden geproduceerd door gonadotrofe cellen in de hypofysevoorkwab onder invloed van
GnRH (LHRH). De afgifte van GnRH is pulsatiel en zorgt ook voor de pubertijd.
141
, Mechanismen van Gezondheid en Ziekte | Joris van Doremalen
Man: LH stimuleert de Leydig cel voor de productie van androgenen (testosteron). FSH stimuleert de
Sertoli cel voor de productie van zaadcellen en het hormoon inhibin (negatieve feedback naar
hypofyse). Testosteron zorgt voor spierontwikkeling en groei, secundaire geslachtskenmerken (o.a.
baardgroei), libido en erecties.
Vrouw: LH stimuleert de thecacel voor de productie van androgenen en progesteron. FSH stimuleert
de granulosacel voor de productie van oestrogeen, progesteron, inhibine en activine. Oestrogeen en
progesteron zijn in staat positieve feedback te leveren, afhankelijk van de fase van de ovariële cyclus.
Thyreotrope as
TSH wordt geproduceerd door thyreotrofe cellen in de hypofysevoorkwab onder invloed van TRH.
TSH stimuleert de schildklier tot productie van schildklierhormoon (T3 en T4). Schildklierhormoon is
een aminozuur-afgeleid hormoon (tyrosine). Voor de synthese is ook jodium cruciaal. T4 is te
beschouwen als pro-hormoon voor T3, het biologisch actieve schildklierhormoon.
Corticotrope as
ACTH wordt geproduceerd door corticotrofe cellen in de hypofysevoorkwab onder invloed van CRH.
ACTH stimuleert de cortex van de bijnier tot productie van cortisol. Door de controle van hogere
hersencentra is de HPA-as circadiaan en pulsatiel (dagnachtritme), maar reageert ook op stressors en
prikkels (fysieke, psychische of biochemische).
Somatotrope as
Groeihormoon (GH) wordt geproduceerd door somatotrofe cellen in de hypofysevoorkwab onder
invloed van GHRH. De afgifte van GH is pulsatiel: vooral gedurende de nacht wordt GH afgegeven. De
tegenhanger van GH is somatostatine (product uit de hypothalamus). GH heeft twee effecten:
metabole (diabetogene) effect en groei. Het metabole effect richt zich op de spieren (remt glucose
opname), het vetweefsel (stimuleert lipolyse) en de lever (stimuleert gluconeogenese). Ook zorgt het
voor insuline resistentie in deze weefsels. Het groei effect ontstaat door de stimulatie van de lever
tot de aanmaak van IGF1 (= somatomedine → stimuleert botgroei).
Mammotrope as
Prolactine (PRL) wordt geproduceerd door lactotrofe cellen in de hypofysevoorkwab. De regulatie
van PRL wijkt af van de andere hormonen: het wordt continu geproduceerd en geremd door
dopamine (laag dopamine → hoog prolactine). Daarnaast is TRH een direct stimulerende factor voor
prolactine-afgifte. PRL wordt ook bij de man gemaakt, het heeft mogelijk immunologische effecten.
142
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JorisVD. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75323 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen