100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting geschiedenis havo 4 en 5 €8,99
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. HAVO
  4.  
  5. Geschiedenis

Samenvatting

Samenvatting geschiedenis havo 4 en 5

2 beoordelingen
 16 keer verkocht

Ik heb een samenvatting gemaakt van het boek memo geschiedenis havo 4 en 5 van malmberg als voorbereiding op het havo geschiedenis examen, hoofdstuk 1 tm 8 zijn hierin verwerkt met de bijpassende kenmerkende aspecten!

Voorbeeld 3 van de 16  pagina's

Document informatie

  • 12 januari 2023
  • 16
  • 2022/2023
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (3009)

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: vanessahondelink • 8 maanden geleden

Jammer dat er geen tijdvakken bij vermeld staan. Heb alles zelf nog moeten uitzoeken.

review-writer-avatar

Door: miekekrocke • 1 jaar geleden

Verkoper

avatar-seller
tirzarvb12

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

geschiedenis hoofdstuk 1
Prehistorie en Oudheid
1.1 De agrarische revolutie

● Rond 140.000 v Contstonden homosapiens in afrika, zij waren jager verzamelaars
en leefde in tenten. Ze trokken rond en bleven niet lang op 1 plek.
● Rond 11.000 v C ontstond de landbouw, mensen gingen hierdoor op 1 plek wonen in
dorpen en vee houden, hierdoor gingen mensen in grotere groepen leven,
produceerde ze meer voedsel en ontstonden er nieuwe uitvindingen.
● Hierdoor aten ze wel eenzijdiger en werden mensen sneller ziek.
● Ook ontstond er een hiërarchie doordat sommige boeren succesvoller waren dan
andere.
● rond 3300 v C ontstonden de eerste steden in soemerië, hier was de grond erg
vruchtbaar, hierdoor kon de bevolking groeien en hoefde niet meer iedereen in de
landbouw te werken en ontstonden nieuwe beroepen en sociale lagen.
● Bestuurders controleerde of de irrigatie goed verliep en zij werden vaak tot koning
gekroond.
● Tussen 2700 en 300 v C ontstonden ook in andere gebieden steden.
● Rond deze tijd ontstond ook het schrift, bestuurders gebruikten dit om bij te houden
wie belasting had betaald of hoe groot het leger was. Rond 2600 v C was het
spijkerschrift zo goed ontwikkeld in soemerië dat het ook buiten het paleis werd
gebruikt.

1.2 Machtige rijken in het midden oosten
● In Egypte had de farao de hoogste macht, steden hadden eigen rechtbanken die
werden geleid door ambtenaren.
De overheid heeft de geweldsmonopolie.
● ambtenaren verdeelde het land na een overstroming, regelde irrigatie en zorgde dat
de dat farao een deel van de oogst kreeg, voor de farao waren zij onmisbaar.
● 1000 jaar later ontstonden de eerste steden in mesopotamië de koning van Babylon
veroverde steeds meer steden en stichtte het babylonische rijk.
● De Egyptische godsdienst was polytheïstisch, ze probeerde natuurlijke
verschijnselen te verklaren en geloofde in leven na de dood, het was de taak van de
farao om de goden tevreden te houden met rituele.

1.3 De griekse democratie
● Athene kende een directe democratie, rijke mannen met burgerrecht mochten
rechtstreeks meebeslissen. Dit is ontstaan door de verschillende poleis ze werden
allemaal op een eigen manier geregeerd griekenland uit bestond.
● De griekse burgers vonden deze vrijheid erg belangrijk en probeerde te voorkomen
dat 1 man aan de macht was (tiran)
● Een belangrijk deel van de griekse cultuur was filosofie veel mensen hielden zich
bezig met vragen over de mens en de natuur

1.4 Het Romeinse rijk
● Het romeinse rijk groeide omdat er steeds nieuwe gebieden werden veroverd, ook
sloten ze bondgenootschappen. Ze verdiende geld door belasting te innen ook
hadden ze veel grondgebied en krijgsgevangenen.

, ● In de 5e eeuw werd rome een republiek, hierdoor ontstonden burgeroorlogen over
wie de hoogste posities kreeg in de 1e eeuw werd Augustus keizer van het romeinse
keizerrijk. Onder zijn bestuur van het imperium ontstond ook de pax romana.
● De romeinen namen veel over van de griekse cultuur qua levensstijl denkwijzen en
architectuur, dit wordt de klassieke cultuur genoemd en deze werd over het hele rijk
verspreid.
● In de tweede eeuw begon het romeinse rijk uit elkaar te vallen omdat het te groot
was om te besturen. Het splitste definitief in 395 n C, de germanen gingen rond
trekken en er ontstonden volksverhuizingen.
● Het rijk van keizer constantijn bleef nog wel zo'n 1000 jaar bijeen

1.5 Joden en christenen
● Het christendom ontstond in een joodse omgeving (palestina en israël)
● Het jodendom was een monotheïstische godsdienst, ze geloofde dat de joden het
enige volk is dat beschermd wordt door god, ook was er belang voor heilige boeken
en ze hielden zich aan religieuze voorschriften
● Later gingen de joden geloven in Jezus en zagen hem als de zoon van God, mede
door Paulus die het christendom predikten raakte het los van het jodendom
● De christelijke kerk was al vanaf het begin goed georganiseerd en hieruit ontstonden
verschillende nieuwe machtsposities de organisatie van de kerk lijkt op het bestuur
van de romeinen.
● De romeinen vermoorde christen die de romeinse goden niet wilde aanbidden.
● Keizer Constantijn accepteerd ehet christendom en liet kerken bouwen en stelde
zondag in als rustdag, later maakte Theodosius het christendom de
staatsgodsdienst.

Hoofdstuk 2 De Middeleeuwen
2.1 Hofstelsel en feodale stelsel
● In de vroege middeleeuwen woonden bijna iedereen in boerderijen, het west
romeinse rijk verdween en er ontstond een agrarische samenleving. Deze
verandering kwam verder ook door de adel die macht naar zich toe probeerde
te trekken wat voor oorlogen en onveiligheid zorgde, dit bemoeilijkte het
reizen waardoor de handel ook verminderde. Er waren hierdoor minder
stedelingen die luxe producten kochten en specialistische kennis verdween.
Veel mensen waren dus zelfvoorzienend (autarkie)
● Boeren zochten veiligheid op een domein, een domein was vaak van een
militair, geestelijke of koning en zij vroegen een deel van de oogst als
betaalmiddel. Dit systeem heet het hofstelsel.
● Er waren vrije boeren (horige) die alleen tijdens de oorlogen de heer moesten
volgen, zij moesten hun eigen harnas, paard en wapens regelen en dit was
vaak lastig daarom sloten ze zich toch vaak aan bij een heer.
● Lijfeigenen, waren knechten die geen eigen bezit hadden en volledig voor de
heer werkte
● geestelijken waren de hoogste stand, de adel de tweede en boeren de derde
● Adel kreeg zijn macht door het leenstelsel/feodale stelsel, leenheren die
gebieden uitlenen aan leenmannen. De samenleving werd zo een piramide,
met de koning bovenaan, daaronder graaf/hertog die moesten eenmaal geld
betalen aan de koning en militaire dienst geven. Als de hertog/graaf een heel

, groot stuk land hebben kunnen ze dit niet zelf besturen en lenen ze dit weer
aan achterleenmannen.
● De eerste kenmerken van het leenstelsel zagen we bij de frankische koning
karel martel die zijn ruiters een eed af liet leggen en zo zijn vazel werden.
Karel de grote zette de tweede stap door het leenstelsel aan bestuur te
koppelen en soldaten en graven/hertogen leenmannen te maken.
2.2 Christendom en islam
● Aan het einde van de 4e eeuw was het christendom de staatsgodsdienst van italië en
steeds meer mensen zwoeren hun geloof af om christen te worden, hierdoor kwam
syncretisme veel voor en kwam het christendom overeen met veel elementen uit
andere religies
● Het proces van kerstening (bekering tot het christendom) ging samen met de
politieke ontwikkeling de uitbreiding van het frankenrijk, na de val van het romeinse
rijk werd er veel gevochten om macht en grondgebied, de franken hadden hiermee
het meeste succes. Voor de franken was een dichte band met de kerk belangrijk, zij
konden zo gebruik maken van ervaren bestuurders en konden ze vertrouwen op de
zegen van God. Ook voor de kerk was het gunstig omdat de frankische
machthebbers militaire bescherming gaven aan de kerk.
● Het frankische rijk werd het machtigste volk in noordwest europa, zo werd de
katholieke vorm van het christendom dominant. Missionarissen werden naar
veroverde gebieden gestuurd om mensen tot het katholieke geloof te bekeren.
● Door de verspreiding van het christendom veranderde de betekenis van de
geestelijke, de reguliere geestelijke die in kloosters leefden en de seculieren
geestelijke die tussen de mensen woonden, dit waren priesters.
● De kerkelijke hiërarchie was: priesters→ bisschoppen→ paus
● In de tijd dat het christendom opkwam ontstond in midden-oost europa en noord-
afrika de islam. Mekka was een centrale plaats waar handelswegen kruisten en zo
religieuze ideeën verspreiden. Mohammed verspreiden het geloof over het hele
schiereiland en legde zo de basis van het islamitische rijk.
● Na het overlijden van Mohammed werd zijn schoonvader kalief, het kalifaat werd
overerfbaar en de kaliefen gingen het rijk uitbreiden, ze veroverde noord afrika en
een deel van spanje ook stelde ze nieuwe regels op op basis van het woord van
Allah de sharia. Na de val van het islamitische rijk deden de leiders van de veroverde
gebieden geen moeite de bevolking tot de islam te bekeren.
● In de 11e eeuw vonden 4 belangrijke veranderingen plaats met betrekking tot het
christendom
1. de katholieke probeerde hun greep op de christelijke bevolking te
verstevigen, mensen die afweken van de officiële christelijke geloofsleer
(ketters) werden vervolgd en de kerk stelde hiervoor een rechtbank in, de
inquisitie.
2. In dunbevolkte gebieden in oost europa verspreiden het christendom zich
snel, ridders van de duitse orde onderworpen niet christelijke gebieden.
3. In het islamitische deel van spanje en portugal werden gebieden veroverd, dit
noemen we de reconquista.
4. Kruistochten werden opgezet met het doel het heilige land te veroveren,
jeruzalem was nu in handen van moslims, de paus riep edelen op voor de
eerste kruistocht, de italianen waren hier ook in geïnteresseerd en hielpen
met de handel, in ruil voor handelsprivileges in de veroverde gebieden, ze

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tirzarvb12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis
€8,99  16x  verkocht
  • (2)
In winkelwagen
Toegevoegd