Dit is een samenvatting van hoofdstuk 8 van maatschappijwetenschappen. Het is gemaakt vanuit het boek Seneca, in vwo 5. Het gaat onderander over sociale cohesie, sociale instituties, cultuur, naties en natievorming.
maw hoofdstuk 8
§8.1 - Casus: twee geloven in een rijk
De opkomsten van staten zorgde ervoor dat overheden macht hadden om de mensen te dwingen
zich aan de regels te houden. Met behulp van gewelds- en belastingmonopolie kon het eigen
belang aan de kant worden geschoven voor algemeen belang. Hierdoor was er een politieke
binding, maar een sociale binding ontbrak nog.
Religie zorgde vaak voor cohesie tussen mensen. Wel ontstond er door verschillende geloven
verzet, iedereen wilde zelf hun godsdienst kunnen bepalen (per gebied). Dit leidde tot de Vrede
van Augsburg: “wiens gebied, diens geloof”.
In NL zorgde deze vrede juist voor conflict. De Spaanse koning wilde een andere godsdienst als
de Nederlandse adel. Dit leidde tot het Plakkaat van Verlatinghe: een onafhankelijkheidsverklaring,
wordt als een soort geboortekaartje van NL beschouwd. In dit Plakkaat ging het niet alleen om
vrijheid van godsdienst maar ook om zelfstandig het land te besturen. Religie ging steeds minder
een belangrijke rol spelen en toch bleef er een binding tussen Nederlanders.
§8.2 - Analyse: sociale cohesie, cultuur en sociale institutie
In de analyse van de ontwikkelingen rondom religie en binding bepruiken we de kernconcepten
sociale cohesie, cultuur en sociale institutie.
Sociale cohesie
= het aantal en de kwaliteit van de bindingen die mensen in een ruimer sociaal kader met elkaar
hebben, het gevoel een groep te zijn, lid te zijn van een gemeenschap, verantwoordelijkheid voelen
voor elkaars welzijn en een beroep op elkaar kunnen doen.
Religie was niet alleen voor mensen persoonlijk belangrijk, het zorgde ook voor sociale cohesie
in de samenleving. Mensen voelden zich verbonden met elkaar doordat ze hetzelfde geloofden.
Daardoor voelden ze zich een groep, voelden ze zich lid van een gemeenschap.
Sociale cohesie is een soort bindmiddel van een samenleving. Doordat mensen iets met elkaar
delen zijn er minder conflicten. Zo zorgt sociale cohesie ervoor dat een samenleving niet
uiteenvalt in allemaal actoren die in een strijd zijn met elkaar. Wel zijn er natuurlijk meerdere en
verschillende groepen in een samenleving waartussen conflicten kunnen ontstaan. Sterke cohesie
binnen een bepaalde groep kan er toe leiden dat cohesie in groter verband verzwakt.
Cultuur
= het geheel van waarden, voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen en normen die mensen
als lid van een groep of samenleving verworven hebben.
Religie zorgt voor binding bij een groep mensen en die affectieve binding komt voor een belangrijk
deel tot stand omdat die mensen dezelfde waarden en normen met elkaar delen.
Religie was niet alleen belangrijk voor de groepen zelf, het heeft ook invloed gehad op de
samenlevingen in Europe. Wetgevingen op het terrein van familie komt bijv van het Christendom.
Ook regels rondom geboorte, huwelijk en de dood zijn vaak afkomst van het Christendom.
Sociale institutie
= een complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van mensen en hu
onderlinge relaties reguleren.
Het gedrag van mensen in het ‘sociale leven’ kent regels, net zoals in het ‘politieke leven’. Naast
politieke instituties zijn er dus ook sociale instituties. Dit is bijv huwelijk, elke cultuur heeft hier
eigen regels over. Ook het hele onderwijssysteem is een sociale institutie met bijv. regels over
leeftijd waarop kinderen leerplichtig zijn enzovoort. Veel regels van sociale instituties vinden
mensen zo normaal dat ze er niet eens over nadenken. Op die manier reguleren sociale instituties
het gedrag van mensen en zorgen ze ervoor dat het bedrag van mensen voorspelbaar wordt.
Een sociale institutie is een aanvaarde set van normen rondom een bepaald aspect van het
samenleven van mensen. Instituties bestaan vaak al lang en veranderen niet snel (bijv kerst).
Instituties hebben daarmee ook een soort eigen realiteit. Iemand kan niet ineens besluiten om een
institutie te gaan veranderen. Dat komt omdat een institutie deel uitmaakt van de cultuur en
daarmee via socialisatie wordt overgedragen. Veranderingen hebben vaak lange tijd nodig.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sytskedijkstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
