Nederlands samenvatting
toetsweek
Hoofdletters – blz. 289
Je gebruikt een hoofdletter:
- Aan het begin van een zin; als een zin met een apostrof begint, krijgt de tweede letter een
hoofdletter.
’t Zal koud zijn in ’t water als ’t vriest.
- Bij persoonsnamen; als bij een achternaam met voorvoegsels geen voornaam of voorletter
staat, schrijf je het eerste voorvoegsel met een hoofdletter, anders met een kleine letter.
Hans van der Zande; H. van der Zande; de heer Van Der Zande; Els van der Zande-de Laat.
- Bij namen van verenigingen, instellingen, bedrijven en diensten.
Roda JC, Rode Kruis, Elsevier, Nederlandse Spoorwegen.
- Bij (afleidingen van) aardrijkskundige namen, namen van merken, historische
gebeurtenissen, straten, hemellichamen, gebouwen, feestdagen en bij titels van films en
boeken.
Aruba, het rijke Westen, Amsterdam-Noord, Frans, Engelsman, Samsung, de Tweede
Wereldoorlog, de Grote Beer, Kerstmis, Suikerfeest, Moederdag, De terugkeer van de
wespendief.
Leestekens – blz. 290
Op deze plaatsen zet je een punt:
- Aan het eind van een mededelende zin: Jos was blij dat het bijna weekend was.
- Bij afkortingen: enz., m.a.w.
Een vraagteken gebruik je aan het eind van een letterlijk gestelde vraag.
Is er een tijd van komen en een tijd van gaan?
Een uitroepteken gebruik je aan het eind van een zin met een bevel of uitroep. Je gebruikt altijd
maar één uitroepteken.
Op deze plaatsen zet je een komma:
- Voor en na een bijstelling.
Lucky Luke, de bekende stripfiguur, schiet sneller dan zijn schaduw.
- Tussen twee persoonsvormen.
Als Luke in de strip even uitrust, geeft zijn paard Jolly Jumper commentaar op de
gebeurtenissen.
- Tussen de onderdelen van opsommingen, maar niet voor ‘en’.
Joe, William, Jack en Averell Dalton zijn bekende schurken uit die strip.
- Voor of na een aanspreking of een tussenwerpsel.
He, Elsa, ga eens uit de weg, domme hond!
, - (in lange zinnen) voor een voegwoord waarmee de bijzin begint.
De Daltons zijn gearresteerd, omdat ze weer eens een bankoverval hebben gepleegd.
Een puntkomma betekent en. Op deze plaatsen zet je een puntkomma:
- Tussen zinnen die sterk met elkaar samenhangen.
De afgelopen winter was nogal streng; met name in januari heeft het flink gevroren.
- Tussen delen van opsommingen, zeker als het om zinnen gaat.
Een vakantie in de tent van Eurocamp heeft diverse voordelen: u verblijft op een camping
met 4 of 5 sterren; er staat een compleet ingerichte tent voor u klaar; de prijs is altijd
redelijk.
Een dubbele punt gebruik je:
- Om een opsomming aan te kondigen.
Ons bungalowpark is van alle gemakken voorzien: een kampwinkel, ontbijtservice en diverse
restaurants.
- Om een verklaring aan te kondigen.
Op Utrecht Centraal zijn honderden reizigers gestrand: als gevolg van hevige sneeuwval
rijden veel treinen niet.
- Om de directe rede aan te kondigen.
De minister zei bij zijn aftreden: ‘Ik vertrek om het ambt van minister niet te belasten.’
Na een dubbele punt volgt geen hoofdletter, behalve bij de directe rede.
Er zijn enkele en dubbele aanhalingstekens. Beide mag je gebruiken. Dubbele mogen voor een citaat
ook onderaan, enkele staan altijd boven aan. Aanhalingstekens gebruik je:
- Bij een citaat.
De roman De avonden van Gerad Reve eindigt met de beroemde zin ‘Hij strekte zich uit en
viel in een diepe slaap’.
- Bij een directe rede.
‘Het wordt tijd voor internationale onderhandelingen’, merkte de diplomaat op.
Als het vraagteken, het uitroepteken of de komma wel bij de gesproken tekst horen staan ze binnen
de aanhalingstekens.
- Om aan te geven dat een woord een andere betekenis heeft dan normaal.
Dat de bouw van het sportcentrum niet opschiet, is het zoveelste ‘succes’ van de
burgemeester.
- Als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis.
Schrijf je ‘onmiddellijk’ met twee d’s?
Informatie die je geeft als toelichting, uitleg of voorbeelden, plaats je tussen ronde haakjes.
