College 1 Grondslagen
Ondernemingsrecht (06-09-2022)
Vraagstuk Tata Steel: schadelijke stoffen. CEO zei we hebben altijd binnen de regel en wetgeving
gehandeld. Bestuur zegt het schadelijk maar we hebben binnen de wet gehandeld. Taak van het
bestuur art 129 besturen. Richtsnoer: vennootschappelijk belang, 129 lid 1 jo lid 4. HR Cancun:
bestuur richt zich naar het vennootschappelijk belang. Als je een onderneming hebt dan is dat het
bestendig succes van de onderneming. Het ging over een joint venture: regel bestendig succes van
de onderneming en rekening houden met alle betrokken belangen.
Toepassen casus: deelbelangen zijn het milieu, aandeelhouders en omwonenden en de werknemers.
Zouden we meer rekening moeten houden met milieu (maatschappelijk belang)?
Bezorgdiensten: Dileveroo ect. Platformbedrijven. Risico’s worden extreem afgewenteld op de
werknemers. Platformbedrijven lopen geen risico als de markt inzakt. Werknemers werken niet,
maar dit soort bedrijven worden niet geraakt. Handelt het bestuur hier in het vennootschappelijk
belang. Werknemers goed voorlichten dan is er niets aan de hand. Ze trekken niet een belang voor,
mensen willen het zelf. Zij moeten winst maken voor de aandeelhouders.
GRONDSLAGEN VAN GELDEND ONDERNEMINGSRECHT
Dit zijn beginselen, zoals bij het strafrecht. Ze liggen niet vast in de wet, ze kunnen ook verschuiven
(ontwikkeling).
Timmerman heeft de grondslagen bedacht en opgeschreven. Hij heeft zijn oratie gehouden over zijn
grondslagen.
1. Pluraliteit van belangen (de belangrijkste)
2. Transparantie inrichting en financiële toestand
3. Vrijheid van herstructurering (omzetten zonder rechtspersoonlijkheid te verliezen, dus RP te
ontbinden)
4. Ongestoord genot van aandeel
5. Beperkte aansprakelijkheid
6. Geen belangenverstrengeling bestuurders
7. Geen externe werking van interne aangelegenheden
8. Collegialiteit van bestuur (je handelt als geheel)
Functie van de grondslagen: vangnet voor de wetgever, handvatten waar je op kan terugvallen. Denk
aan het voorstel bestuur en toezicht. Daar is de TB-regeling veranderd. Oude regeling zei bij TB was
je als bestuur vertegenwoordigingsonbevoegd. VP kon zich 10 jaar later erop beroepen. Derden
moeten geen last hebben van problemen binnen de VP. Momenteel is het bij TB, dat het naar buiten
toe niet uitmaakt. VP is gebonden, als je TB hebt moet je als geconflicteerde bestuurder onthouden
van de besluitvorming. Als je TB schendt dan Bergerhuizer Papier fabriek.
,Bij bestuursaansprakelijkheid moet een ernstig verwijt worden getroffen. Bergerhuizer
Papierfabriek. Ernstig verwijt is gegeven als je een statutaire bepaling schendt die de VP beoogt te
beschermen.
- Vangnet functie voor de wetgever bij het nadenken over wetten.
- Handvat om de wet aan te vullen voor de rechterlijke macht. Enquête recht, aandeelhouder
is bevoegd, denk ook aan de drempels. Als je de wet leest dan is de aandeelhouder van de
moeder niet bevoegd om een enquête verzoek aan te vragen bij de dochter. Wet biedt geen
oplossing. Denk hier aan de veelheid van de belangen (beginselen). Landis-uitspraak over de
concern enquete. HR: je moet kijken naar de juridische werkelijkheid, personele unie,
gemeenschappelijke leiding, geen zelfstandig beleid, het raakt de aandeelhouders en ogv
belangenafweging, aandeelhoudersbelang weegt mee. Beleid wordt bij de moeder gemaakt
en raakt de aandeelhouders. HR SNS: geen sprake van zelfstandig beleid bij de dochter
nodig. Het is maar van belang dat moeder het beleid mede heeft bepaald.
- Vangnet voor tentamen, val daarop terug. Standpunt voor het denken!
Eerste grondslag: veelheid van belangen en die moeten worden afgewogen (pluraliteit van
belangen). Denk aan minderheidsaandeelhouder en meerderheidsaandeelhouder. Moeder en
dochterstructuur, moeder zou winst reserveren van die dochter. Minderheidsaandeelhouder van de
dochter zou willen uitkeren. Minderheidsaandeelhouders zullen het verliezen want besluit van de
ava is nodig.
Aandeelhouders en werknemers heb je ook. Aandeelhouders willen een onderdeelverkopen voor
snelle winst, werknemers willen niet veel ontslagen, dat onderdeel draait misschien meer winst op
lange termijn. VP moet rekening houden met alle belangen, alle belangen behartigen.
Timmerman geeft 2 manieren om alle belangen te behartigen.
1. Structuur van de vennootschap die kan belangen behartigen. We hebben de WOR, vanaf 50
plus werknemers krijgen de werknemers zeggenschap.
- Structuurvennootschap is een voorbeeld waar alle belangen samenkomen. Je moet eerst de
statutenwijziging, je hebt een verplichte RvC. Structuurvenootschap is in de tijden ontstaan
dat aandacht was voor het belang van werknemers. Vroeger kwamen aandeelhouders niet.
Belangrijke functie is toezicht houden. Daarom zei men verplichte RvC om toezicht te
houden. Iemand anders moet toezicht houden. Het belang van de werknemers wordt ook
behartigd doordat er een OR is. RvC wordt benoemd door de ava op voordracht van de RvC
maar voor 1/3 heeft de OR een versterkt aanbevelingsrecht. Werknemers- commessaris, hij
legt meer de nadruk op belang van de werknemers.
- Ander voorbeeld is de uitkoopregeling, wetgever zegt dat belang van 95% aandeelhouder
om aandelen te krijgen is belangrijker dan het belang van de minderheidsaandeelhouder om
aandeelhouder te blijven (deze heeft alleen een financieel belang en dat krijgt hij bij
uitkoop).
- Kapitaabescherming, formele regels 105 balanstest. Er moet voldoende geld over blijven
voor crediteuren.
Timmerman zegt de praktijk gaat er omheen werken (naar gaten zoeken), die gaat regels omzeilen.
Ze gaan er omheen.
,2. Beter om op wenselijk gedrag te sturen. Regels kunnen worden opgezeild. Goedkeuringstest
ogv 216 lid 3 bijvoorbeeld. Bestuur moet goedkeuren en dat mag alleen als de bestaande
schulden in de toekomst worden voldaan. Het idee van die norm is, crediteuren kunnen
blijven betalen. Het is meer gestuurd op de norm.
- Zorgplicht is ook van belang. Nergens is de positie van de minderheidsaandeelhouder
geregeld. HR Zwagerman: zorgplicht. Familievennootschap, schoonzoon deed transactie die
voordelig zijn voor de familie. OK: bijzondere zorgplicht naar de minderheidsaandeelhouder
is vereist, openheid van zaken, geen belangenverstrengeling naar
minderheidsaandeelhouders. HR: OK heeft gelijk. Uitwerking R&B hangt af van
omstandigheden van het geval. In familieverhoudingen is kans op belangenverstrengen
groter, daarom brengt 2:8 mee dat er een zekere zorgplicht in acht moet worden genomen.
Timmerman zegt iets over de manier hoe je belangenafweging moet maken maar hij zegt
niet hoe je de belangen moet afwegen. Moet je iets zwaarder wegen dan de ander?
Wet: VPbelang denk aan Cancun. Bestendig succes van de onderneming waarbij je alle
belangen moet afwegen. Moet je een belang zwaarder wegen dan een ander belang.
Timmerman pikt het aandeelhoudersbelang, aandeelhoudersbelang moet je zwaarder
meewegen Shareholdersvalue. Discussie: stakeholdersmodel (continentaal EUR-landen) en
shareholdersmodel (Angelsaksische landen, waarde maximalisatie).
Toen Timmerman dit zei hadden we oog voor shareholdersmodel. Code zegt nu streven naar
lange termijn waarde creatie voor de aandeelhouder. Bestuur is nu autonoom. Dit was toen
ABN AMRO en ASMI. Bestuur staat centraal. Bestuur gaat over beleid en strategie, RvC
houdt toezicht en ava hoeft niet vooraf toezicht te houden. Ze moeten hun bevoegdheden
binnen de wettelijke grenzen behartigen.
Fugro/Boskalis ging over de agenderingsrecht, als iets tot de bevoegdheden van het bestuur
behoort mag je dat niet agenderen. Je moet alleen dingen agenderen die tot je
bevoegdheden behoort. Strategie dingetjes kun je niet agenderen. Dat behoort tot
bevoegdheden van het bestuur
Nu hebben we de wettelijke bedenktijd, 114b, als je als VP wordt aangevallen kan je de
wettelijke bedenktijd inroepen. 250 dagen wordt alles bevroren, dat is in het voordeel van
het bestuur. Je ziet dat VP-belang/bestuurdersautonomie centraal staat.
Je ziet nu het maatschappelijk belang, maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Timmerman kijkt naar de geschiedenis van de onderneming. Tot aan de WO II zie je de
opkomst van de onderneming. Hoe het wordt opgebouwd.
Vanaf WO II 1980: sociale onderneming, meer aandacht voor werknemers,
structuurvennootschap.
Vanaf 1980 tot 2015: opkomst van de exclusieve economische onderneming. De
onderneming die winst maakt. Winstmaximalisatie staat centraal.
Vanaf 2015 opkomst de politieke onderneming, maatschappelijke onderneming. Je ziet
wetten waarin staat dat VP problemen moet oplossen zoals duurzaamheidsverslaggeving.
Diversiteit wordt van belang art 166. Streefcijfer om divers te zijn in het bestuur, plan en
resultaten publiceren. Diversiteitsregeling art 142b, 1/3 van de RvC moet uit mannen en 1/3
uit vrouwen. Bezoldigingsbeleid verhouding tussen bestuurder en werknemer.
, Je ziet een verandering van die belangenafweging.
• Winter, De Jongh (+ 23 andere hoogleraren), Ondernemingsrecht 2020/86
Deze hoogleraren zeggen dat ondanks Cancun en de Code toch gestuurd wordt op winst
maken. Dat werkt niet meer. Ze pleiten voor een maatschappelijke zorgplicht. Bij vervulling
van een taak richten bestuurders zich naar het belang van de vennootschap en de daarmee
verbonden onderneming daarbij zorgen ze dat VP deelneemt aan het maatschappelijk
verkeer als een verantwoordelijke VP.
Wat vinden jullie van deze toevoeging vraagt Salemink?
Gedachte is goed maar wie bepaalt wat verantwoord ondernemerschap. Vliegen? Is dat
maatschappelijk verantwoord, elektrisch rijden?
Handhaving is een lastig puntje hier.
Een zorgplicht in de wet is te algemeen.
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
CGC: lang termijn waarde creatie. Bestuurders en Commissarissen geven zich rekenschap
tot.
Het idee van de commissie was zorgplicht, maar nu staat er rekenschap geven. Men is
teleurgesteld.
Commissie van de code en wetgever zeggen we wachten op Europa. In Europa gebeurt wat.
Je hebt en Taxonomie verordening met name art 9. VP moet beschrijven/beken maken hoe
en in hoeverre hun activiteiten als ecologisch duurzaam. Er staat een lijstje met groene
activiteiten en niet groene.
Voorstel tot een nieuwe richtlijn, SFDR. Marktdeelnemers moeten openbaar maken in
hoeverre ze groen beleggen.
Laatste is de CSDR.
Er zijn dus plannen in de EU, maar het gaat traag. Ondernemen en duurzaam zijn is lastig.
2022-09-13 College 2 Aandelen en
certificaten
Overzicht
1. Inleiding: wat is een aandeel?
2. Rechtsverhouding tussen aandeelhouder en vennootschap: rechten en
verplichtingen
3. Varianten/verschijningsvormen van aandelen
4. Loyaliteitsaandelen
5. Afronding