1. Definitie van het recht
= is een geheel van bindende regels tot ordening van samenleving in beginsel opgelegd,
bekrachtigd door maatschappij en afdwingbaar gesteld
Rechtsregels= regels die afdwingbaar met maatschappelijk geweld
- Kunnen afgedwongen worden met behulp van politionele macht
- Garandeert effectieve naleving
- Sancties burgerlijke gevolgen of strafsancties
- Zijn onvermijdelijk en fundamenteel staat trekt zo monopolie van geweld naar
zich toe
Objectief recht – subjectief recht
- Objectief= geheel van rechtsregels ( recht zoals het bestaat )
- Subjectief= concretisering en individualisering van objectief recht
- Objectiefrecht bepaald subjectief recht aanspraken die individuen kunnen laten
gelden ten opzichten van anderen
Gevolgen voor sociaal en economisch leven
Recht:
1) Ordenen van samenleving
2) Eerste categorie afdwingen
3) Bestaande eerste en tweede categorie wijzigen of afschaffen
HOODSTUK 2 : INDELING VAN HET NATIONAAL RECHT
We kunnen het recht indelen in nationaal en internationaal recht
PARAGRAAF 1: onderscheid privaat-publiek
1. Belang van onderscheid
Privaat recht= relaties tussen bruggers onderling
- Gekenmerkt door traditie en vrijheid ( op voet van gelijkheid )
Publiek recht= relaties tussen burger en overheid en tussen overheden onderling
- Gekenmerkt door eenzijdig dwingende overheidsbeslissingen
- Onderscheid = fundamenteel
2. Privaatrecht
1) Burgerlijk recht= fundamentele regels alle burgers gecodificeerd in burgerlijk wetboek
(BW)
- Regels omtrent geboren worden en overlijden
- Huwelijkscontracten, gezin en familie
- BW erg verouderd wet 13 april 2019 nieuw burgerlijk wetboek (NWB)
stagewijs inhoudelijk opgevuld
1
, - Nog vele afzonderlijke wetten die niet in oud of nieuw wetboek staan waarin we
burgerlijk recht terugvinden
2) Ondernemingsrecht= recht van bijzondere categorie van personen ondernemingen
behoefte aan soepeler recht.
- Regels in wetboek van economisch recht (WER) groot handboek waar
ondernemingsrecht en economisch recht wordt ondergebracht
- Plus afzonderlijke wetten
- Bv: technieken om u te helpen bij faillissement, aparte regels om handel te drijven
- Waarom bestaat dit recht: reilen en zeilen tussen ondernemingen moeten soepel
verlopen.
3) Privaatrechtelijk procesrecht= recht hebben volstaat niet moet kunnen
effecturen/afdwingen = regels om recht af te dwingen
- Gerechtelijk wetboek regelt inrichting en bevoegdheid van privaatrechtelijke
rechtscolleges (rechtbank eerste aanleg of vredegerecht) en verloop procedures.
- = gerechtelijk recht= regels gerechtelijke zaken
- Plus afzonderlijke wetten
3. Publiek recht
1) Grondwettelijk recht= grondwet regelt:
- fundamentele inrichting van de staat (staatsstructuur, gemeenschappen, gewesten,
…)
- Basisstructuren van machtsuitoefening en scheiding der machten
- Bevat fundamentele rechten en vrijheden van de mens
In democratische rechtsstaat macht overheid MOET wijken voor
fundamentele rechten
Zo niet: DICTATUUR
2) Bestuursrecht= regelt inrichting en werking van uitvoerende macht
- Bv: statuut ambtenaren, werking ministers, gemeente en provincies en bovendien
ruimtelijke ordening
- Heeft niet echt een wetboek
3) Fiscaal recht= regelt staatsinkomen: inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, BTW,
registratierechten, accijnzen,…
- Overheid en burger
- BTW wetboek en wetboek inkomstenbelasting
4) Strafrecht= geheel van normen die tot het behoud van de openbare orde en veiligheid
worden uitgevaardigd, bepaald misdrijven en straffen.
- Gecodificeerd in strafwetboek ( SW)
- Vertelt ons welke straffen we kunnen krijgen voor bepaalde misdrijven
- Plus talrijke bijzondere wetten bepalen andere misdrijven en straffen
5) Strafprocesrecht= stelt dader tegenover de gemeenschap (vertegenwoordigd door OM)
- Wijze van procederen fundamenteel ander tegenover privaatrechtelijk procesrecht.
- Wetboek van strafvordering
2
, - Procedure met betrekking tot strafrechtelijke feiten
- Procedure die men volgt als strafrecht van toepassing is geweest
PARAGRAAF 2 : onderscheid en relativering
1. Relevantie van onderscheid
1) Privaatrecht
In beginsel regels van burgerlijk recht slechts aanvullend recht of supletief recht
= burgers mogen zelf hiervan afwijken en andere regels bepalen
- Bv: huwelijkscontract met gemeenschap van aanwinsten je kan in je huwelijk zelf
beslissen wat je ermee doet als beide partijen er akkoord mee zijn of niet gehuwd
zijn en ook samenlevingscontract sluiten.
2) Publiek recht
Contractuele vrijheid heeft grenzen
= regels van dwingend recht (normaal niet van afwijken) private belangen veilig te
stellen (consumenten bescherming)
- Als afwijking mogelijk is strikt geïnterpreteerd
- Bv: partner mag u keuze van beroep niet beperken enkel als het affectieve en
financiële relatie kan schade geschil vrederechter
- Partijen kunnen dading sluiten nar geschil ontstaat
Akkoord vooraleer geschil ontstaat is niet mogelijk
Regels openbare orde kan je niet afwijken !!
Doel: belang maatschappij veilig te stellen
- Bv: regels strafrecht, regels inzake huwelijk, faillissement
Publiek recht vaak veel meer regels van openbare orde dan privaatrecht
Overheid oefent gezag uit dat niet volgens contractuele basis verloopt
2. Relativiteit
= relativeren onderscheid privaat en publiek recht
- Verstrekt door actieve rol overheid en verschillende lage in recht
1) Economisch recht
Ondernemingsrecht is onderdeel economisch recht (overkoepeld recht dat eco leven
regelt)
- Economische recht gekenmerkt door veel overheidsinterventies (markt regulerend
recht, hoe gedragen op markt geen machtpositie misbruiken)
- Bv: prijscontrole, veiligheidsnormen, …
- Behoord dus eerder bij publiek recht (het marktrecht)
2) Sociaal recht
Moeilijk te plaatsen in schema
bestaat uit drie delen
1) Individueel arbeidsrecht = regelt verhouding individuele WN met WG
(=arbeidscontract)
- Dus mogelijk privaat recht
2) Collectief arbeidsrecht = regelt relatie tussen werknemers als groep
(vakorganisaties) en WG of werkgeversorganisatie
- CAO’s moeilijk als zuiver privaatrechtelijk beschouwen
3
, 3) Socialezekerheidsrecht= regelt relatie tussen verzekerden en instelling sociale
zekerheid.
- Verplicht voor iedere burger overheidsreglementering overheerst = publiek recht
3. Overlapping in concrete praktische problemen
1) De praktijk laat zich niet altijd indelen
Onderscheid tussen rechtstakken in praktijk niet heel belangrijk
Moeilijk om problemen die zich interdisciplinair afspelen in stukjes te knippen
Vaak problemen die oplossing bieden in zowel privé als publiek recht regels
beide domeinen toepassen
Bv: werking familievennootschap raakt meerdere aspecten
- Vennootschapsrecht: welke en welk bestuursorgaan
- Fiscaal recht: hoe inkomsten belast
- Sociaal recht: gevolgen voor jobs en lonen WN
- Erfrecht: wat met aandelen na overlijden
- Zakenrecht:
- Verbintenissenrecht: talrijke overeenkomsten met leveranciers en klanten
Als jurist thuis zijn in deelaspecten van juridische takken
2) Europees recht maakt onderscheid vaak niet
Eu recht relativeert onderscheid want indeling rechtstakken in alle landen anders
Hecht weinig belang aan formele indeling focust meer op reële situatie
Bv: onderneming in Europese regelgeving kan zowel privaatrechtelijke als overheid
onderneming zijn
4. Privaatrechtelijke technieken
Overheid maakt vaker gebruik van privaatrechtelijke technieken zoals
- Werking vrije markt zo weinig mogelijk te verstoren
Doet afstand van bevoorrechte marktpositie om zoals andere particulieren
contracten af te sluiten
Vb:
- Onteigenen, onderhands kopen van particulieren
Vroeger grond onteigenen (publiek recht) nu gronden aangekocht (privaat recht)
- Geen overheidsonderneming oprichten MAAR aandelen in grote private
ondernemingen nemen
- Minimum richtlijnen aan private ondernemingen geven
- Geen ambtenaren aanstellen maar contractuele werknemers in dienst nemen
WAAROM RELATIVEREN ?
1) Economisch en sociaal recht
2) Praktijk moeilijk indelen
3) Europees recht maakt geen onderscheid
4) Privaatrechtelijke technieken
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilahtje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.