Historische context 4: Duitsland in Europa (1918-1991)
4.1 Duitsland: van de eerste naar de tweede wereldoorlog
Kenmerkende Aspecten:
1. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie.
2. Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisme.
3. De crisis van het wereldkapitalisme.
4. Het voeren van twee wereldoorlogen
5. Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.
6. De Duitse bezetting van Nederland.
Duitsland in het najaar van 1918
Alle oorlogvoerende landen uitgeput > Duitsland wilde met nog 1 laatste enorme
veldslag het westfront breken > Te veel Amerikaanse soldaten > Duitsers
teruggeslagen, september 1918 duidelijk voor Duitse opperbevelhebbers (Von
Hindenburg en generaal Ludendorff) dat oorlog niet meer gewonnen ging worden.
Deze generaals wilde geen wapenstilstand sluiten, dat zou ten koste gaan van de
eer van het leger. > lieten parlement initiatief nemen, zodat de oorlog niet was
verloren door het leger maar in het parlementsgebouw.
Overheid maakte enorm veel propaganda, waardoor veel Duitsers ervan overtuigd
waren dat ze de oorlog zouden winnen.
9 November 1918; Duitse legercommandanten lieten weten niet meer te willen
vechten. > Keizer Wilhelm II niet meer welkom > vertrok naar Nederland.
Op de rand van een burgeroorlog
11 November 1918; Einde eerste wereldoorlog.
Wapenstilstand werd getekend in een treinwagon door de sociaaldemocratische
regering.
Na de oorlog in Duitsland: gespannen, veel gezinnen man of zoon verloren, veel
honger en grote tekorten aan bepaalde producten.
Winter 1918-1919, veel verbitterde soldaten keerde terug die vaak geen werk of
baan hadden.
Politiek Duitsland verdeeld;
- SPD > Sociaaldemocratische partij > Kwamen op voor de belangen van de
arbeiders.
- Conservatieve elite > Verlangden naar tijd voor de oorlog > Met een keizer
aan het hoofd.
- Extremistische groeperingen > Regering ten val brengen. >
Communisten/Spartakisten > D.m.v. een revolutie een andere samenleving
opbouwen.
-
, Het ontstaan van de Republiek van Weimar
Tot zomer 1919 woedde tussen de linkse en rechtse groeperingen. Toch
verkiezingen door algemeen kiesrecht.
Gewonnen door SPD (sociaaldemocraten), centrum (katholieken) en DDP (liberalen).
Nieuwe grondwet, 3 principes:
1. Gelijkheid van iedereen voor de wet en gegarandeerde rechten.
2. Parlementaire democratie
3. Vrijheden voor iedere burger.
Parlement > Wetgevende macht
Regering > Uitvoerende macht
Rijkspresidenten > Veel macht, kon regeringen benoemen en ontslaan bij
noodtoestand.
De vrede van Versailles
Vredesonderhandelingen in januari 1919 in Versailles.
Duitsland moest zwaar boete > volgens onderhandelaars als enige schuld WO
Belangrijkste straffen:
1. Gebiedsafspraken; Alle koloniale bezittingen afstaan, verloor een flink deel
van haar grondgebied > Denemarken, België, Frankrijk en Polen kregen
gebieden.
2. Militaire afspraken; Max 100000 beroepssoldaten, zonder luchtmacht en
oorlogsvloot. Wapenstilstand stilgelegd.
Rijnland gedemilitariseerd > 50km tussen grens FR en D geen kazernes,
soldaten of wat dan ook.
3. Financiële afspraken; Alle schade van FR, ENG en BE vergoeden. (132
miljard)
Duitsers werden later ingelicht om te tekenen, kwamen ze niet > oorlog hervat.
Daarom zagen Duitsers het als een dictaat, het was een dreigement.
De dolkstootlegende
Verlies oorlog moeilijk te accepteren voor veel Duitsers.
Ontstaan dolkstooklegende; Duitse leger in de steek gelaten door eigen politici en
delen van het volk. Het sterke dappere vechtende leger kreeg een dolkstoot in de
rug.
Bestuurders republiek van Weimar te maken met ingewikkelde vraagstukken.
De eerste economische crisis en het Dawesplan
Afspraken verdrag van Versailles onmogelijk voor Duitsland.
In 1923 konden ze niet genoeg betalen, waardoor Frankrijk het Ruhrgebied bezette,
Ruhrgebied belangrijkste industriegebied voor Duitsland.
Duitsland accepteerde dit niet > Arbeiders en mijnwerkers moesten op in staking
gaan > Regering liet veel geld drukken voor het doorbetalen van de stakers >
Waarde Duitse geld daalde > zorgde voor hyperinflatie (De ontwikkeling waarbij geld
in een zeer hoog tempo minder waard wordt)
Commissie onder leiding van de Amerikaanse politicus Charles Dawes zocht een
oplossing voor deze economische problemen.
1924; Dawesplan komt in zijn werking.
Na staken vertrokken de fransen uit Ruhrgebied > Duitse maakte een nieuwe munt,
daarnaast leende verenigde staten veel geld > zodat economie kon herstellen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gielhommes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.