Uitgebreide samenvatting van het boek 'Sociale Psychologie'
Gebruikt voor de cursus 'Sociale Psychologie' van de minor Toegepaste Psychologie aan de Hogeschool Utrecht.
,Inhoud
H1. Inleiding tot de sociale psychologie..............................................................................................3
1.1 Wat is sociale psychologie?......................................................................................................3
1.2 De macht van de situatie..........................................................................................................4
1.3 De macht van sociale interpretatie...........................................................................................5
1.4 De oorsprong van constructen: fundamentele menselijke motieven.......................................5
1.5 Het nut en de toepassing van sociale psychologie....................................................................7
H2 Onderzoek doen............................................................................................................................7
H3 Sociale cognitie: hoe we denken over de sociale wereld..............................................................7
3.1 De sociale denker: twee soorten sociaal denken......................................................................7
3.2 Automatisch denken met schema’s: mensen als alledaagse theoretici....................................7
3.3 Soorten automatisch denken....................................................................................................9
3.4 De invloed van cultuur op automatisch sociaal denken: holistisch versus analytisch denken 11
3.5 Gecontroleerde sociale cognitie: bewust denken...................................................................11
H4. Sociale perceptie: hoe we andere mensen waarnemen en begrijpen........................................13
4.1 Non-verbale communicatie....................................................................................................13
4.2 Eerste indrukken: snel en hardnekkig.....................................................................................13
4.3 Causale attributie: het beantwoorden van het waarom.........................................................14
4.4 Cultuur en sociale perceptie...................................................................................................17
..........................................................................................................................................................17
H5. Het zelf: onszelf begrijpen in een sociale context......................................................................18
5.1 De oorsprong en aard van het zelfconcept.............................................................................18
5.2 Zelfkennis................................................................................................................................18
5.3 Zelfcontrole: de uitvoerende functie van het zelf...................................................................22
5.4 Impressiemanagement: de wereld in een schouwtoneel.......................................................23
5.5 Zelfwaardering: hoe we over onszelf denken.........................................................................23
H6. Cognitieve dissonantie en de behoefte om ons zelfbeeld te beschermen.................................25
6.1 Een stabiel, positief zelfbeeld in stand houden......................................................................25
6.2 Zelfrechtvaardiging.................................................................................................................27
6.3 Nieuwe inzichten in en uitbereidingen van de cognitieve dissonantietheorie........................29
6.4 Cognitieve dissonantie overwinnen........................................................................................29
H7. Attitudes en attitudeverandering: gedachten en gevoelens beïnvloeden..................................30
7.1 De aard en oorsprong van attitudes.......................................................................................30
7.2 Attitudes en het voorspellen van gedrag................................................................................31
7.3 Attitudeverandering................................................................................................................31
1
, 7.4 De macht van reclame............................................................................................................34
7.5 Persuasieve boodschappen weerstaan...................................................................................34
H8 Conformisme en gehoorzaamheid: sociale invloed en aanpassing van gedrag...........................35
8.1 Conformisme: wanneer en waarom.......................................................................................35
8.2 Informationeel conformisme: de behoefte om te weten wat ‘juist’ is....................................35
8.3 Normatief conformisme: de behoefte om geaccepteerd te worden......................................36
8.4 Strategieën om conformisme uit te lokken.............................................................................37
8.5 Gehoorzamen aan gezag.........................................................................................................38
H9 Groepsprocessen: invloed in sociale groepen.............................................................................39
9.1 Wat is een groep?...................................................................................................................39
9.2 Groepen en het gedrag van individuen...................................................................................39
9.3 Groepsbeslissingen.................................................................................................................40
9.4 Conflicten en samenwerking..................................................................................................41
9.5 Intergroepsprocessen: processen tussen groepen.................................................................42
H10. Aantrekkingskracht en relaties: van eerste indrukken tot hechte relaties...............................43
10.1 Waardoor voelen we ons aangetrokken tot anderen?.........................................................43
10.2 Contacten leggen in het tijdperk van de technologie...........................................................45
10.3 Liefde en intieme relaties.....................................................................................................45
10.4 Het proces en de ervaring van uit elkaar gaan......................................................................47
H11. Prosociaal gedrag: waarom helpen mensen?...........................................................................49
11.1 Waarom helpen mensen anderen?......................................................................................49
11.2 Persoonseigenschappen en prosociaal gedrag.....................................................................50
11.3 Situationele determinanten van prosociaal gedrag..............................................................51
11.4 Het bevorderen van prosociaal gedrag.................................................................................51
H12. Agressie en agressief gedrag....................................................................................................52
12.1 De definitie en sociale oorzaken van agressie.......................................................................52
12.2 Sociale situaties, triggers en agressie....................................................................................54
12.3 Geweld in de media..............................................................................................................55
12.4 Agressie terugdringen...........................................................................................................56
12.5 De cyclus van afwijzing en woede doorbreken.....................................................................57
H13. Vooroordelen: oorzaken en oplossingen..................................................................................58
13.1 Vooroordelen: een alomtegenwoordig sociaal verschijnsel.................................................58
13.2 Het opsporen van onderdrukte of onbewuste vooroordelen...............................................60
13.3 De effecten van vooroordelen..............................................................................................60
13.4 Drie aspecten van het sociale leven die vooroordelen kunnen veroorzaken........................61
13.5 Het terugdringen van vooroordelen.....................................................................................62
2
, H1. Inleiding tot de sociale psychologie
1.1 Wat is sociale psychologie?
Psychologie = de wetenschap van het gedrag en het innerlijke leven (gedachten en gevoelens) van
mensen.
Sociale psychologie = de wetenschap die bestudeert hoe de (echte of denkbeeldige) aanwezigheid
van anderen de gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen beïnvloedt.
Sociale psychologie gaat om het fenomeen sociale invloed.
Sociale invloed = het effect dat de woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere mensen
hebben op onze gedachten, gevoelens, houdingen en of gedrag.
Mensen beïnvloeden elkaar altijd. Dit kan opzettelijk (reclame, overhalen etc.) of niet-opzettelijk.
Sociale beïnvloeding gaat verder dan uiterlijk waarneembaar gedrag. Anderen hebben namelijk ook
invloed op ons innerlijke leven, onze gedachten en gevoelens.
Bij niet opzettelijke beïnvloeding kan alleen de aanwezigheid of zelfs het bestaan van anderen
invloed hebben. Kunnen zowel bekenden als vreemden zijn met wie we geen contact hebben. Bijv.
media, politie, mensen in de trein etc.
Ook bijvoorbeeld denkbeeldige goed- of afkeuring van ouders heeft invloed op ons gedrag.
Soms botsen die invloeden tussen verschillende mensen. Sociaalpsychologen zijn geïnteresseerd in
wat er in dergelijke gevallen in iemands hoofd gebeurt.
De vraag naar het waarom van sociaal gedrag kan niet altijd beantwoord worden omdat mensen zich
vaak niet bewust zijn van de redenen achter hun eigen gevoelens en reacties.
Andere manier om de vraag naar het waarom van sociaal gedrag te beantwoorden is door uit te gaan
van gezond verstand of volkswijsheid de wijsheden die van generatie op generatie zijn gedeeld.
Probleem hierbij is dat dergelijke bronnen elkaar vaak tegenspreken, de vraag is dan welke juist is.
Bijv. soort zoekt soort vs. Tegenpolen trekken elkaar aan.
Soms is het ene waar en soms het ander. Het ligt aan de omstandigheden.
Taak sociaalpsychologen is om de specifieke omstandigheden te onderzoeken waaronder de ene of
andere reactie meer waarschijnlijk is.
Sociale psychologen proberen op een wetenschappelijke manier antwoorden te vinden op vragen
over sociaal gedrag. Dit kan op empirische wijze en systematische wijze.
Empirisch = op waarneming en of onderzoek gebaseerd.
Empirisch onderzoek begint met hypothesen. Hypothese = een als voorlopige waarheid aangenomen,
maar nog te bewijzen veronderstelling.
Dan volgt onderzoek waarin dit getoetst kan worden.
Sociaalpsychologisch onderzoek doen is uitdaging omdat we voorspellingen proberen te doen over
het gedrag van hoogontwikkelde wezens in complexe situaties. En er worden objectieve antwoorden
gezocht.
Sociale psychologie is gerelateerd aan en maakt gebruik van diverse andere wetenschappelijke
disciplines zoals: biologie, neurowetenschap, evolutionaire psychologie, persoonlijkheidspsychologie,
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saschae. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
