Eerste bachelor sociologie I professor SPRUYT (VUB). Deze samenvatting omvat het eerste deel van de cursus met alle oude examenvragen. Met een samenvatting van slechts 4 bladzijden, kan je alle examenvragen van hoofdstuk 1 tot en met 4. Volledig en correct uitgewerkt met het boek. Enkel dit documen...
SOCIOLOGIE DEEL 1
EEN BELANGRIJKE SOCIOLOGISCHE LES
Een belangrijke sociologische les is da alles contigent is, maar niet arbitrair is.
→ Iets is contingent als het noch noodzakelijk, noch onmogelijk is
→ Iets is niet arbitrair als er een goede reden bestaat waarom het zo is
Opmerking. Wetten en regels berusten dus op conventies.
GRONDLEGGER VAN DE SOCIOLOGIE : AUGUSTE COMTE
Auguste Comte is de grondlegger van de sociologie.
→ Hij pleitte voor een positivistische benadering van de werkelijkheid en stelde dat de sociologie naar
regelmaten in het menselijk handelen moest zoeken.
→ Hij onderscheidde drie opeenvolgende stadia in de menselijke ontwikkeling : het stadium van het
religieuze, het stadium van het metafysische en het stadium van het wetenschappelijk denken.
→ Hij zocht naar een oplossing voor het probleem van de orde en het probleem van de niet-arbitraire
contingentie. Volgens hem kon slechts één instelling hierin een rol spelen: de wetenschap.
DEBAT TUSSEN HABERMAS EN LUHMANN
Habermas en Luhmann hebben verschillende posities ten opzichte van het arbitraire.
→ Habermas is een verlichtingsdenker. Volgens hem zal het arbitraire verdwijnen: na open
communicatie zullen redelijke individuen het eens zijn en dus tot een consensus komen.
→ Luhmann is een tegen-verlichtingsdenker. Volgens hem moeten we niet leren leven met het
arbitraire : na open communicatie zullen redelijke individuen het nog steeds oneens zijn en dus nooit
tot een consensus komen.
SOCIALE ORDE
Sociale orde gaat niet over het behouden van bestaande regels, maar over de mogelijkheid om tot
nageleefde regels te komen. Sociale orde zorgt dus voor voorspelbaarheid in het leven.
Er wordt beroep gedaan op legitimerende derden om de bestaande sociale orde te verantwoorden
en te legitimeren. Er wordt beroep gedaan op een god, de natuur, de geschiedenis, de samenhang en
de vanzelfsprekendheid.
, lOMoAR cPSD| 2103158
TAAK VAN EEN SOCIOLOOG
1) DE EMPIRISCH-ANALYTISCHE TAAK
Een socioloog moet inzicht verwerven over de samenleving. Dit kan door onderzoek.
algemene stelling → hypothese → toetsing → aanpassing van de theorie
2) DE KRITISCHE TAAK
Een socioloog zal het vaak moeilijk hebben om zijn onderzoeksbevindingen over te dragen aan de
leden van de samenleving. De bevindingen zullen tegen de belangen van bepaalde groepen en tegen
het beeld dat mensen over de samenleving hebben ingaan.
Marx en Freud zijn pioniers van de kritische sociologie.
→ Zij denken dat er achter de schijnbare werkelijkheid, een diepere werkelijkheid is.
→ Zij denken dat kennis kan leiden tot bevrijding en emancipatie.
3) DE PRAKTISCHE TAAK
Een socioloog moet ons door inzicht van de samenleving laten genieten.
→ Claude Javeau is van mening dat sociologen de samenleving te zeer van een afstand bestuderen.
Hij opteert liever voor ‘de sociologie van het dagelijks leven’ waarin sociologen de samenleving
beschrijven met termen die mensen zelf hanteren.
HOUDING VAN EEN SOCIOLOOG
1) BELANGSTELLING VOOR SAMENHANG
Een socioloog moet sociale verschijnselen in hun totaliteit bestuderen.
VOORBEELD. DE GIFTECONOMIE VAN MAUSS IS EEN TOTAAL SOCIAAL VERSCHIJNSEL.
→ GEBASEERD OP RECIPROCITEIT EN PROPORTIONALITEIT
2) AFSTANDELIJKE BETROKKENHEID
Een socioloog moet zich aan de rand van de samenleving opstellen, om zijn kritische functie te kunnen
vervullen.
Zij mogen belangen en vooroordelen hebben maar mogen deze niet inlaten wanneer zij de
samenleving interpreteren. Zij moeten de samenleving dus volgen vanuit een positie die redelijk
afhankelijk is.
, lOMoAR cPSD| 2103158
3) EMPIRISCH GEZIND
Een socioloog moet steeds bereid zijn om zijn eigen opvattingen zonder vooroordelen te toetsen aan
de werkelijkheid. Een socioloog mag zijn opvattingen dus niet herformuleren zonder deze te toetsen
aan de werkelijkheid.
4) RESPECTVOL
Een socioloog moet ‘respect’ hebben voor hetgeen hij bestudeert.
→ Een socioloog moet een respectvolle afstand bewaren ten opzichte van hetgeen hij bestudeert.
→ Een socioloog moet begrip hebben voor wat hij niet begrijpt. Voor alles is er een goede reden
waarom het zo is, een socioloog moet de betekenis ontdekken.
INDIVIDUALISTISCHE BENADERING VAN DE SAMENLEVING
De samenleving is de som van individuen. De samenleving is een gevolg van het feit dat verschillende
individuen tegelijkertijd rationeel uit eigenbelang handelen.
De rationele-keuze theorie vertrekt vanuit een individualistische benadering van de samenleving en
stelt dat individuen rationeel uit eigenbelang handelen: individuen zullen altijd de beste optie voor
zichzelf kiezen. Hierdoor heeft het individuele handelen dikwijls effecten die ontsnappen aan de
individuele bedoeling, we noemen dit onbedoelde effecten. Wanneer deze onbedoelde effecten ook
nog eens ongewenst zijn, noemen we dit perverse effecten.
HET MATTHEÜS-EFFECT
Het Mattheüs-effect is een voorbeeld van een onbedoeld effect. Omwille van dit effect wordt er
vooral gegeven aan wie al heeft en wordt van wie niets heeft het weinige ontnomen.
VOORBEELD. STUDIEBEURZEN KOMEN EERDER DE MIDDENKLASSE TEN GOEDE DAN DE LAGE KLASSE.
VOORBEELD. BEKENDE WETENSCHAPPERS KRIJGEN MEER ERKENNING EN MIDDELEN DAN ONBEKENDE WETENSCHAPPERS.
EEN ZELFBEVESTIGENDE VOORSPELLING
Een zelfbevestigende voorspelling is een voorbeeld van een onbedoeld effect. Omwille van dit effect
wordt een aanvankelijk verkeerde voorspelling toch juist.
VOORBEELD. DE WHO VOORSPELT DAT KOFFIE SCHAARS GAAT WORDEN EN LATER IS ER WEINIG KOFFIE IN VOORRAAD IN
DE WINKELS
EEN ZELFVERNIETIGENDE VOORSPELLING
Een zelfvernietigende voorspelling is een voorbeeld van een onbedoeld effect. Omwille van dit effect
wordt een aanvankelijk juiste voorspelling toch fout.
VOORBEELD. ARCHITECTEN GERAKEN MAKKELIJK AAN WERK, HIERDOOR KIEZEN VEEL STUDENTEN VOOR ARCHITECTUUR.
PAAR JAAR LATER ZIJN ER TEVEEL AFGESTUDEERDEN EN GERAKEN ARCHITECTEN MOEILIJK AAN WERK.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cursusdienst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
