Natuurlijke landschappen variëren wereldwijd, maar worden overal bepaald door de specifieke
toestanden van de geofactoren. Hogere geofactoren hebben een grote invloed op de lagere
geofactoren, maar andersom hebben de kleinere geofactoren ook een kleinere invloed op grotere.
Klimaat = een beschrijving van het gedrag van het weer over 30 jaar. Het is de toestand van de
atmosfeer, wat inhoud het vocht, temperatuur en wind. Onderdelen van het klimaat zijn de
seizoenen, de temperaturen en de neerslag. De klimaat sturende factoren zijn:
- Zonne-energie: 30% wordt geflecteerd door de wolken of het aardoppervlak, 23% wordt
geabsorbeerd door de atmosfeer en 47% wordt geabsorbeerd door het aardoppervlak. Door
instraling en het Coriolis effect krijg je de Hadley, Ferrell en Polar cells.
- Draaiing van de aarde
- Aardoppervlak (verdeling land en water): De specifieke warmte
(J/g/K) van water is 4.18, van boden is 0.85 en van lucht is 1. Bij
gelijke instraling verschillende temperatuursverandering.
- Reliëf: Is een obstakel voor wind en beïnvloed de luchtstroming.
Het veroorzaakt verticale beweging van lucht (luchttemperatuur
neemt af met hoogte) . Temperatuur bij stijging van lucht is een
adiabatisch proces, wat verschilt voor verzadigde en niet
verzadigde lucht. Stilstaande lucht met toenemende hoogte is -
6.5K/km
- Stand aardas: zorgt voor seizoenen. De radiatie verschilt per latitude.
Warmte capaciteit van water is veel groter dan die
van lucht en bodem. Er is een verspreiding vanaf de
evenaar over de aarde door oceaan (40%) en wind
(60%). 70% van het aardoppervlak bedekt water. De
oppervlaktestroming wordt gestuurd door de
overheersende wind.
Neerslag ontstaan als de luchtvochtigheid 100%
wordt en de relatieve luchtvochtigheid is afhankelijk
van de temperatuur.
, College 2: Klimaatpatronen
Fysische verwering: maakt van oorspronkelijk vast
gesteente steeds kleinere fragmenten en creëert
daarmee een nieuw en groter oppervlak voor
chemische verwering. Het resulteer vaak in hoekig
materiaal. De oorzaken van fysische verwering zijn
het uitzetten en inkrimpen van water in breuken
door temperatuursveranderingen (vries/dooi cycli)
en de spanning in het gesteente door druk of
temperatuurverschillen.
Chemische verwering: komt door een chemische
reactie (hydrolyse, oxidatie, hydratie en oplossen) en
vereist water en warmte. Het wordt versterkt door
zuren.
Er treedt verwering op door temperatuur
variatie en vochtbeschikbaarheid. Erosie wordt
veroorzaakt door water, wind, gletsjers en
zwaartekracht.
Er is een grote variatie in erosiesnelheid (5-
5000mm/1000 jaar). Snelheid is groter bij
reliëf en steile hellingen en waar transport-
media overvloedig zijn (natte klimaten,
winderige locaties en gletsjerdalen). Vegetatie
beschermt tegen erosie.
Processen reageren op geofactoren en beïnvloeden zo geofactoren. Dit zorgt voor een continue
verandering naar het evenwicht. Een grote verandering in geofactoren leidt tot een grote
verandering in landschapsprocessen. Als er stabiele omstandigheden zijn kunnen landschappen
ouder worden. In een landschap ontstaan nieuwe vormen en worden oudere vormen (relicten)
opgeruimd. Hoe ouder een landschap, hoe minder relicten.
College 3: Ecozones
Ecozones = ruimtelijke eenheden van terrestrische gebieden waar de abiotische geofactoren een
uniek systeem vormen waarin bepaalde vegetatie types voorkomen en verschillende dieren een
habitat hebben.
Indelen door heldere criteria over totaal oppervlak met niet te veel eenheden. De problemen van het
indelen zijn veel (lokale) variatie, sommige verschijnselen kunnen niet worden ingedeeld (reliëf,
gesteente), er zijn geen scherpe grenzen en ouderdommen van landschappen. Daardoor wordt er
gekozen voor arbitraire grenzen met variatie binnen de eenheden, en worden de ecozones
gekenmerkt door het gemiddelde. Klimaat is de belangrijkste factor (temperatuur, vochtigheid).
Er zijn 9 ecozones: (peri)glaciaal, boreaal, temperate midlatitudes, dry midlatitudes, mediterraan,
subtropen zonder droge periode, droge tropen, tropen met zomerregen en tropen zonder droge
periode.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zitaswagten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
