Bevat: samenvatting (13pagina) en een bijbehorende tijdlijn.
Goede samenvatting met een bijbehorende tijlijn. Ik heb zelf een 8.2 gehaald voor dit onderwerp met deze samenvatting. Moet goed komen! Succes <3
Duitse rijk 1918-1991 HAVO 5
Duitsland: van de Eerste naar de Tweede wereldoorlog:
Politieke chaos:
Op 2 oktober 1918 werd bekend dat Duitsland de oorlog hoe dan ook zou verliezen. Door
propaganda was iedereen ervan overtuigd dat Duitsland de oorlog zou winnen, daarom kwam dit
nieuws als een grote schok.
Op 11 november 1918 om 11 uur in de ochtend werden de gevechten stopgezet. Er bleven nog wel
veel spanning in Duitsland, veel gezinnen waren vaders en zoons verloren en er was veel honger.
Op politiek gebied was Duitsland heel erg verdeeld, de meerderheid bestond uit een
sociaaldemocratische partij. Zij kwamen op voor de belangen van de arbeiders. De conservatieve
elite, wouden terug naar voor de oorlog en ze waren vel tegen extremistische groepen en ze zagen
de communisten die ook een revolutie wouden als in Rusland als een hele grote bedreiging.
Ondanks de burgeroorlog in de zomer van 1919 tussen linkse en rechtse groepen gingen de
verkiezingen door. De SPD (de sociaaldemocraten) Centrum (katholieken) en de DDP (liberalen)
kregen drie kwart van de stemmen. De parlementsleden gingen naar het stadje Weimar omdat het
in Berlijn te onrustig bleef. Daarom werd Duitsland ook wel de Republiek van Weimar genoemd. Ze
schreven een nieuwe grondwet waar de parlementaire democratie, gelijkheid en vrijheden het
belangrijkst waren. Het parlement had de wetgevende macht. De uitvoerende macht was in de
handen van de regering.
Rijkskanselier= minister-president.
Territoriale, militaire en financiële bepalingen van het verdrag van Versailles:
Onderhandelingen over de vrede werden gemaakt in 1919 in Versailles. Duitsland moest zwaar
boeten, zij waren de grote verliezers in de oorlog. Ze kregen straf:
o Ze moesten gebieden afstaan aan buurlanden en koloniale bezitten afstaan
o Militaire afspraken, ze mochten 100.000 beroepssoldaten hebben, geen oorlogsvloot of
luchtmacht. En het Rijnland werd gedemilitariseerd. Tussen de Franse grens en 50 km ten
oosten van de rijn mochten geen Duitse soldaten, kazernes, wapenopslagplaatsen of
militaire versterkingen zijn.
o Duitsland moest een schadevergoeding betalen aan Frankrijk, Engeland en België.
Duitsland was niet aanwezig bij deze onderhandeling, pas toen de landen het erover uithalen mocht
Duitsland komen tekenen. Duitsland vond het gewoon een dictaat.
,Geen stabiele parlementaire democratie:
Duitsers gaven de schuld van de 'schande van Versailles’ aan de politici. Zij hadden het getekend.
Ook hadden de bestuurders van het Republiek van Weimar te maken met lastige vraagstukken dit
kunnen oorzaken zijn van waarom Duitsland tussen 1919 en 1933 21 verschillende regeringen had.
Duitslands eerste economische crisis:
Na het verdrag van Versailles moest Duitsland veel afgeven, Duitsland had wel beloofd de afspraken
zo goed mogelijk na te komen.
In 1923 kon Duitsland niet genoeg meer betalen van de herstelbetalingen en zo bezette de Franse
groepen het Ruhrgebied (belangrijk industriegebied in Duitsland) de Duitse regering pikte dit niet en
riep de arbeiders op te staken en dit deden zij ook. Om de lonen van de arbeiders door te betalen
werd er veel geld bijgedrukt. Zo daalde de waarde van het geld en zo ontstond hyperinflatie. Zo was
het spaargeld van Duitsers bijvoorbeeld opeens niets meer waard.
Dawesplan:
De fransen, Britten en Amerikanen zagen hoe de herstelbetalingen zorgden voor de crisis en zochten
naar een oplossing samen met Charles Dawes.
Als de staking voorbij zou zijn zou het Franse leger zich moeten terugtrekken en er zou een nieuwe
munt in Duitsland worden ingevoerd. De Amerikanen leenden geld aan Duitsland en zo kon de
economie herstellen.
Amerika zelf zou hier ook voordeel van hebben, want Frankrijk en Engeland had voor oorlogvoering
geld geleend van Amerika. En Als Duitsland hun herstelbetalingen niet betaalden kon Amerika ook
niet betaald worden.
Dit plan werd ingevoerd vanaf 1924.
En het plan werkte, want de Duitse economie herstelde erg snel. De werkloosheid daalde, de lonen
stegen en er was meer eten. Ook werden de verhoudingen met het buitenland beter, vooral met
Frankrijk.
De tweede economische crisis en de band daaruit met Duitsland:
Doordat in Amerika tijdens de eerste wereldoorlog de productie hoog was opgevoerd begonnen er
weer economische problemen. Veel van de spullen uit de eerste wereldoorlog kwamen uit Amerika
zoals industrieel materiaal. Na de oorlog bleef Amerika produceren maar de vraag vanuit Europa
werd steeds minder, doordat de productie daar weer opgezet kon worden.
Hierdoor ontstond overproductie= dalende prijzen= ontslaan van personeel.
Op 24 oktober 1929 vond er een beurskrach plaats op de Wall Street en dit leidde tot
faillissementen. Banken kregen hun geleende geld niet terug en die gingen failliet en bedrijven die
opeens minder verkochten.
Dit bleef niet alleen in Amerika, de crisis sloeg over naar heel de wereld. Duitsland werd extra hard
getroffen omdat zij afhankelijk waren van de leningen van Amerika. De industriële productie daalde
in 3 jaar met meer dan 40%. En de werkloosheid nam snel toe. De Republiek van Weimar kon dit
probleem niet oplossen.
, NSDAP en fascisme:
Door de economische crisis kregen sommige politieke leiders veel aandacht, zoals Adolf Hitler.
Hij had zich na de oorlog aangesloten bij een groep mannen met extreme gedachten.
(Extreemrechtse opvattingen) hij werd als snel lid van de NSDAP (nationalsozialistische Deutsche
Arbeitpartei) ze lieten goed merken waar ze tegen waren namelijk:
o Tegen kapitalisme
o Tegen communisten
o Tegen liberalen
o Tegen democratie
o Tegen verdrag van Versailles
o Tegen joden (antisemitisme, de joden haat)
Door de joden haat verschilde de NSDAP met andere fascistische groepen die ontstonden in Europa.
Duitsland was vooral: nationaalsocialisme= fascisme + rassenleer
De vier kenmerken zijn:
1. Eenheid van de natie: land is het belangrijkst
2. Verheerlijking van geweld en militarisme
3. Het leidersbeginsel: fascisten gaan uit van een natuurlijk eongelijkheid tussen mensen. Je
moet degene die boven jou staat volgen.
4. Het gevoel en de intuïtie zijn belangrijk dan het verstand.
Populariteit:
In 1923 pleegde Hitler een staatsgreep, die mislukte. Hij moest naar de gevangenis en schreef daar
mein kampf.
Nadat hij vrijkwam veranderde hij hoe hij aan de macht wou komen, namelijk niet via een
staatsgreep maar hij wou het democratisch doen. Zo werd de NSDAP een politieke partij. Om een
kabinet te worden heb je de meerderheid nodig.
Door de crisis kregen extreem rechte en linkse partijen steeds meer aanhangers. (Communisten en
nationaalsocialisten)
In 1930 werd de NSDAP een massaorganisatie en kreeg steeds meer aanhangers. Hitler maakte ook
veel gebruik van propaganda, zoals in de krant, op de radio of in films.
Toen de NSDAP de grootse partij was geworden en er geen andere partijen gevorm konden worden
werd Hitler de Rijkskanselier (30 januari 1933)
Hij schreef een nieuwe verkiezing uit van hij wilde de absolute meerderheid, deze verkiezingen
werden gepland voor 5 maart 1933. Maar een dag voor de verkiezingen vloog de rijksdag in de
brand. Hitler kreeg de opdracht om alles te doen wat nodig was om de orde en de rust terug te
halen. Hierdoor liet hij heel veel communisten oppakken. Hitler dacht dat hij de absolute macht nu
wel zou halen maar dat gebeurde niet. Door de noodwet verbood Hitler communistische leden hun
zetel in te laten nemen en hierdoor had hij alsnog de meerderheid. De rijksdag kwam weer bij elkaar
om voor een machtswet te stemmen. (Machtswet= de rijksdag draagt de meeste rechten over aan
de regering) de wet werd aangenomen en zo zetten het parlement zichzelf buiten spel en was Hitler
aan de macht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lotte40. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,29. Je zit daarna nergens aan vast.
