Hoorcollege aantekeningen
201900028: Science of Happiness
Blok 2 | 2022/2023
Universiteit Utrecht
Daphne Psychologie
,Inhoudsopgave
College 1: Introductie
College 2: Filosofie en geluk
College 3: Theorieën van welzijn
College 4: Very happy people, striving for greater happiness
College 5: Is improving happiness a task of the government?
College 6: Does saving the planet make you happy?
College 7: Can money buy happiness?
College 8: Me, myself, and I: Happiness and social relations
1
,College 1: Introductie
In psychologisch onderzoek is naar voren gekomen dat er sprake is van een negativity bias. Negatief
beladen berichten in het nieuws hebben meer impact dan positieve berichten. Dat is logisch, want
hierdoor zijn onze overlevingskansen groter. Psychologen dachten ook eerder alleen maar aan
depressie, angst, burn-out, maar niet aan de positieve aspecten van het leven: vreugde, hoop,
optimisme en flow. Tot het jaar 2000 ontstond daar wel de positieve psychologie beweging. Er
ontstond meer aandacht voor de positieve kant van het leven.
Verdient geluk een plek op de onderzoeksagenda?
Veel mensen willen natuurlijk gelukkig zijn. Er zijn ook veel zelfhulpboeken, want mensen zijn er
geïnteresseerd in. Maar we willen liever informatie die op wetenschap gebaseerd is. Hiernaast wil de
overheid graag dat ze gelukkig zijn. Gelukkige mensen leven langer en dragen meer bij aan de
maatschappij, ze zijn productiever. In veel landen is er een policy gericht op geluk, denk aan Bhutan’s
Happiness Index. Dus, het gaat niet alleen om individuele belangen, maar ook om maatschappelijke
belangen.
Maar in een recent artikel van suggereert een evolutionaire psycholoog dat geluk niet iets is wat
vanuit de evolutie het doel is. De evolutie zou willen dat je overleeft en reproduceert, maar niet dat
je gelukkig bent en je verzadigd voelt…
Toch is ‘the science of happiness’ een recent fenomeen. Denk aan publicaties van Ed Driener,
Seligman, Frederickson en Veenhoven. Er zijn dus best wat wetenschappers die zich in dit onderwerp
hebben gespecialiseerd.
Wetenschappelijk onderzoek focust zich op bepaalde vragen, zoals:
- Doen de omstandigheden ertoe om gelukkig te zijn?
- Doen materiële omstandigheden ertoe om gelukkig te zijn?
- Kun je je niveau van geluk doen stijgen?
- Is geluk je eigen verantwoordelijkheid?
Definities van geluk
In een handboek wordt geluk beschreven als “een staat van welzijn en contentment”. Of de “ervaring
van vreugde, positief welzijn, gecombineerd met het gevoel dat het leven goed is, betekenisvol is,
etc.” Als je leken vraagt wat de definitie van geluk is, focust deze definitie zich meer op harmonie en
balans dan op positief affect/vreugde.
Wetenschappelijke definities van geluk kennen het jingle/jangle problem. Het Jingle problem houdt
in dat we 1 term gebruiken om te refereren naar verschillende onderliggende concepten (welzijn,
een goede gemoedstoestand, etc.). Het jangle problem houdt in dat we verschillende termen
gebruiken om hetzelfde onderliggende concept te beschrijven. In deze course gebruiken we
happiness.
Hoe wordt geluk begrepen in de wetenschap? Op twee manieren.
● Dit noemen we hedonic / subjective well-being als de som van een model met drie facetten:
2
, a. Cognitive life evaluation → hoe iemand reflecteert op het leven, cognitief gezien.
b. Positive affect → een positief gevoel hebben.
c. Negative affect → een negatief gevoel hebben.
Happiness is de som van bovenstaande.
● Ook wordt er wel eens gerefereerd naar eudaimonic well-being. Eudaimonia refereert naar
een gevoel van betekenis of goed psychologisch functioneren. Eudaimonic houdt in dat je je
potentieel actualiseert (flourishing).
Onthoud dat als je de hoofdstukken leest, er veel meer details gegeven worden, maar er is
overeenstemming dat beide processen twee verschillende zijn. Er is wel wat controverse over wat de
beste omschrijving is: hedonic of eudaimonic? Over het algemeen gaan mensen voor de meer
simplistische manier van omschrijving: hedonic well-being. Je kunt dan gewoon aan mensen vragen
of ze gelukkig zijn. Het is lastiger om in te gaan op de vraag of je je potentieel volledig geactualiseerd
hebt.
Er is ook controverse over hoe en of mensen hun levensomstandigheden in acht nemen als ze
beoordelen of ze gelukkig zijn.
Het meten van geluk
Hoe weten we of iemand gelukkig is? Er zijn allerlei zelfrapportage vragenlijsten ontwikkeld over hoe
gelukkig mensen zijn. Hierdoor is ontdekt dat je geluk niet kunt ‘faken’ met je ogen, maar wel met je
mond. Als je alleen kijkt naar iemands ogen, kun je oprecht zien of iemand blij is of niet. Als je alleen
kijkt naar iemands mond, kun je het onderscheid niet goed maken. Een echte lach heet ook wel een
duchenne smile.
Vaak vragen we mensen gewoon hoe gelukkig ze zijn, op een likert scale. Bijvoorbeeld hoe blij ze
waren in de afgelopen week. Deze vraag is niet makkelijk te beantwoorden. Als je mensen in het
middenwesten vraagt of ze gelukkig zijn, zeggen dat ze denken dat mensen in Californië gelukkiger
zijn, terwijl ze even gelukkig zijn. Ze focusten zich hierbij op het aspect van de zon. Het blijkt dat het
beoordelen van geluk een biased judgement is. Mensen focussen te veel op een enkel aspect, vaak
iets wat ze niet hebben.
Toch is er een focus op zelfrapportage. Er zijn geen andere meetinstrumenten. Opmerkelijk is dat wij
als mensen een (complex) gevoel willen uitdrukken in kwantitatieve data. Er zijn ideeën over hoe je
geluk op deze manier kunt meten. Je kunt bijvoorbeeld Cantril’s ladder gebruiken, waarbij je een
enkele item gebruikt. Wat blijkt is dat mensen dan lager scoren dan als er meerdere items gebruikt
worden. Er zijn heel veel vragenlijsten die gaan over geluk. Het meest gebruikt worden de:
● Positive and negative affect scale
● Satisfaction with life scale
Er is wat discussie gaande. Je kunt je leven als geheel meten, of je kunt het per domein meten. Is je
geluk beter te meten als geheel of per domein? Wat blijkt is dat als over het algemeen tevreden bent
met je leven, kleurt dat ook hoe tevreden je bent per domein. Het is dus beter (waarschijnlijk) om
het op een algemene manier te meten.
3