Verbintenis
= rechtsband tussen twee of meer personen op grond waarvan de ene(n) aan de andere(n) een
prestatie verschuldigd is die kan bestaan uit iets geven, iets doen of iets laten -> afdwingbaar
Overeenkomst
= wilsuiting van twee of meer personen die erop gericht is verbintenissen te doen ontstaan, te
wijzigen of te beëindigen
Schuldeiser – schuldenaar – derde
Verbintenis ↔ vorderingsrecht
Verbintenissen
Bronnen van verbintenissen
Wet (= publiekrechtelijke rechtshandeling)
(privaatrechtelijke) rechtshandelingen
o Overeenkomsten
o Eenzijdige wilsuitingen (vb. kind erkennen)
Rechtsfeiten
o Onrechtmatige daad
Situaties waarbij je een fout begaat en schade veroorzaakt
o Oneigenlijke overeenkomst
Vb. Zaakwaarneming
Overeenkomst of contract ≠ verbintenis
Soorten verbintenissen
Resultaatsverbintenis versus middelenverbintenis
Resultaatsverbintenis Middelenverbintenis
= schuldenaar verbindt er zich toe bepaald = SA is verplicht bepaalde inspanning te leveren
resultaat te bereiken of middelen aan te wenden om resultaat te
bereiken zonder dat dit wordt gegarandeerd
Vb. Organiseren van een reis, versturen van
een brief, zonnepanelen plaatsen Vb. Verbintenis van advocaat om uw zaak te
winnen, van dokter om uw te genezen
Onderscheid van belang voor de contractuele aansprakelijkheid
-> wanneer verbintenissen niet worden nagekomen
- Contractuele aansprakelijkheid zal veel sneller bewezen kunnen worden bij
resultaatsverbintenis dan bij middelenverbintenis
o Resultaatsverbintenis: gewoon aanduiden dat het resultaat er niet is
o Middelenverbintenis: moeilijker om te bewijzen dat de persoon niet genoeg
inspanningen heeft geleverd om een bepaald resultaat te bereiken
, Gezamenlijke versus hoofdelijke verbintenis
Gemeenschappelijk kenmerk: v oor één en dezelfde verbintenis zijn er meerdere schuldeisers en/of
schuldenaars
Gezamenlijke verbintenis: elk van de schuldenaars/schuldeisers is maar aanspreekbaar voor
zijn deel
Hoofdelijke verbintenis: elk van de partijen kunnen voor het geheel van de prestatie worden
aangesproken
o Hoofdelijkheid moet voorzien zijn in de wet of in het contract afgesproken
o -> anders is de regel dat de schulden deelbaar zijn (gezamenlijke verbintenis)
Persoonsgebonden versus prestatiegebonden verbintenis
Persoonsgebonden: persoon is belangrijk (vb. advocaat, arts, …)
o Prestaties afspreken omwille van de kwaliteiten en capacititeiten van die persoon
Prestatiegebonden: prestatie is belangrijk (reparatie
Verbintenis onder voorwaarde (= toekomstige en onzekere gebeurtenis)
Uitvoering of uitdoving is afhankelijk van toekomstige en onzekere gebeurtenis
Geen louter potestatieve voorwaarde
o = voorwaarde waarbij de vervulling enkel afhankelijk is van de wil van de schuldenaar
Opschortende/ontbindende voorwaarde
o Opschortende: uitvoering van verbintenis hangt af van toekomstige en onzekere
gebeurtenis
Vb. Als je slaagt voor je examen, krijg je een auto cadeau
o Ontbindende: uitdoving van verbintenis hangt af van toekomstige en onzekere
gebeurtenis
Vb. Kledingmerk spreekt af om topsporter te sponseren, maar wanneer de
topsporter betrapt wordt op doping dat de sponsoring stopt
Verbintenis met tijdsbepaling
Uitvoering of uitdoving afhankelijk van toekomstige en zekere gebeurtenis
Opschortende/ontbindende tijdsbepaling
o Opschortende: je nichtje krijgt een appartement van je als ze 18 is
o Ontbindende: arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
Einde verbintenis
- Uitvoering van de verbintenis
- Schuldvergelijking
- Schuldvermenging
o schuldenaar en schuldeiser worden dezelfde persoon
- Schuldvernieuwing
- Kwijtschelding
- Bevrijdende verjaring
Overeenkomsten
Grondbeginselen
, Wilsautonomie
o Gaat over contractsvrijheid
o Vrijheid om al dan niet te contracteren
o Vrijheid in keuze van contractspartij
o Vrijheid om inhoud van overeenkomst vast te leggen
Toetredingscontracten -> contractsvrijheid eerder realtief
Niet meer onderhandelen over de inhoud
o Beperking vrijheid door:
Regels openbare orde, goede zeden en dwingend recht
Consensualisme
o Loutere wilsovereenstemming van de partijen volstaat.
o Vormvrij -> geen formaliteiten nodig
o Geen geschrift nodig voor het bestaan van de overeenkomst
-> je kan het wel later nodig hebben voor het bewijs van overeenkomst
o Uitzonderingen
Plechtige contracten – vormvereisten
Zakelijke contracten – afgifte van een goed
Beginsel van de bindende kracht van de overeenkomst
o Als een overeenkomst ondertekend wordt geld die overeenkomst voor de partijen
als een wet
o Wijziging enkel mogelijk bij wederzijdse toestemming
o Uitvoering op de plaats, het tijdstip en de wijze zoals overeengekomen
o Vanaf 1/1/2023: erkenning imprevisieleer
1. Leer waarbij men rekening wil houden met gewijzigde omstandigheden na
het sluiten van de overeenkomst
Goede trouw
o Contractpartijen moeten bij de uitvoering van overeenkomsten te goeder trouw
handelen
o = gedragsnorm
o 3 werkingen
1. interpretatieve functie:
uitvoering naar de geest en niet naar de letter
2. aanvullende werking:
op grond van samenwerkings- en loyauteitsverplichting bijkomende
verplichtingen opleggen
3. beperkende werking: in bepaalde omstandigheden de toekomende rechten
niet of niet helemaal mogen uitoefenen – theorie rechtsmisbruik
, Ontstaan overeenkomst
Als er een aanvaarding is van een aanbod
Aanbod = een door een van de partijen geformuleerd vast en precies voorstel tot contracteren
bindend voor de partij van wie het uitgaat (gedurende redelijke termijn)
Aanvaarding = bestemmeling van aanbod (tegenpartij) gaat zonder minste voorbehoud akkoord met
aanbod
Uitdrukkelijk of stilzwijgend
o Stilzwijgend: aanvaarding afgeleid uit gedrag/houding
Precontractuele aansprakelijkheid
partijen mogen onderhandelingen afbreken (contractsvrijheid!), maar niet op foutieve
manier
als ‘goed huisvader’ gedragen tijdens onderhandelingsfase
zo niet: precontractuele aansprakelijkheid die leidt tot schadevergoeding
Is er sprake van precontractuele fout? -> beoordeling door rechter
Soorten contracten
Wederkerig versus eenzijdig
o Wederkerig: beide partijen hebben verbintenissen
o Eenzijdig: slechts één van de partijen heeft een verbintenis
Onder bezwarende titel versus “om niet”
o Onder bezwarende titel: beide partijen hebben economisch voordeel
o Contract om niet: contracten uit vrijgevigheid (vb. een schenking)
Vergeldend versus kanscontract
o Vergeldend: prestaties van twee partijen zijn gelijkwaardig
o Kanscontract: omvang van de prestaties hangt af van kans (vb. verzekeringen)
Benoemd versus onbenoemd
o Benoemd: overeenkomsten die zo frequent voorkomen dat ze geregeld zijn in het
burgerlijk wetboek
o Onbenoemd: contracten niet geregeld in burgerlijk wetboek
Consensueel / plechtig / zakelijk
o Consensueel: wilsovereenstemming volstaat
o Plechtig: wilsovereenstemming + vormvereisten
o Zakelijk: wilsovereenstemming + afgifte van goed
Geldigheid overeenkomst (inhoudelijk)
Bekwaamheid (handelingsbekwaamheid)
o Iedere persoon is rechtspersoon
o Iedere persoon is handelingsbekwaam m.u.t. minderjarigen
Toestemming (uitdrukkelijk of stilzwijgend) en wilsgebreken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jillrams. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.