Recht OP3
Les 1
CARS-checklist (Methode om te zien of info die van internet komt bruikbaar is voor jou. Bijv. oude info of
site uit ander land ect.):
Credibility: Hoe geloofwaardig is een bron?
Samenstelsel van: kwaliteit van het bewijs en de argumentatie, het gezag van de
auteur(s), het bewijs van kwaliteitscontrole, de bekendheid of de reputatie van de bron,
en de mate waarin de bron door een organisatie wordt ondersteund
Accuracy: Hoe nauwkeurig is een bron?
Combinatie van de actualiteit, feitelijkheid, gedetailleerdheid, de nauwkeurigheid, de
omvattendheid of reikwijdte, en de volledigheid.
Reasonableness: Hoe redelijk is een bron?
Combinatie van eerlijk, evenwichtig, objectief, beargumenteerd, ontbreken van
belangenconflict, vooroordelen of beledigende toon
Support: Hoe betrouwbaar is een bron?
Combinatie van bronverwijzingen, contactinformatie, referenties van anderen,
bijgevoegde documentatie.
Juridische inkadering = toepassing juridische theorie
Les 2
Sociale zekerheid biedt door de overheid inkomenszekerheid als mensen bijvoorbeeld door ziekte,
werkloosheid of ouderdom niet meer kunnen werken. Deze bestaanszekerheid, of ook wel de
waarborgfunctie genoemd, is een kant van de sociale zekerheid. De andere kant is de activeringsfunctie.
Dit houdt in dat er van eenieder verwacht wordt dat zij meedoen binnen de sociale zekerheid. Zo ontstaat
er een plicht voor de uitkeringsgerechtigde om zich in te spannen om te re-integreren op de
arbeidsmarkt. Maar sociale zekerheid is meer. Het omvat ook o.a. gezondheidzorg en kinderen.
Sociale zekerheid is dus het publieke stelstel dat het geheel van voorzieningen omvat die tot doel hebben
het waarborgen van de financiële zekerheid van burgers om hen te activeren. In veel van deze wetten
staat dan ook hetgeen wat iemand nog kan centraal.
Socialezekerheidsrecht is het stelsel van de rechten en plichten die gelden binnen de sociale zekerheid.
Een recht is het krijgen van bijv. een werkloosheiduitkering. Een plicht is bijvoorbeeld de premiebetaling.
De regels, rechten en plichten zijn in de wet en de daaronder hangende regelgeving vastgelegd. Als
iemand het niet met deze regels eens is, kan hij rechtsbescherming zoeken.
Het stelsel van de sociale zekerheid wordt meestal in de volgende twee onderdelen opgedeeld:
Sociale verzekeringen
Sociale voorzieningen
Het verschil tussen de verzekeringen en voorzieningen wordt veelal gezocht bij de financiering. Voor de
verzekeringen, behalve de kinderbijslag, wordt premie afgedragen en voor de voorzieningen niet. Deze
wordt namelijk betaald uit de belastingopbrengsten (algemene middelen). Maar ook een deel van de
verzekeringen wordt mede uit de algemene middelen gefinancierd.
De hoogte van de premies wordt jaarlijks vastgesteld en is afhankelijk van het inkomen en de leeftijd.
Vanaf een bepaalde jaarlijks vastgestelde inkomensgrens hoeft geen premie meer betaald te worden.
Een bijzondere groep zijn de gemoedsbezwaarden. Zij zijn ontheven van betaling van premies in verband
met hun levensovertuiging. Via een omweg middels een speciale belastingheffing wordt er door hen meer
belasting betaald en behouden ze zo recht op een verzekering.
,Binnen de sociale verzekeringen bestaat ook een tweedeling:
De werknemersverzekeringen
De verzekerde is in dit geval een werknemer of is daarmee gelijkgesteld. De werknemer is een
natuurlijk persoon die de pensioengerechtigde leeftijd nog niet heeft bereikt (behalve in de ZW)
en in een privaat-of publieksrechtelijke dienstebetrekking staat. Deze dienstbetrekking is er
wanneer:
o De werknemer zich tot de werkgever verplicht om arbeid te verrichten
o De werkgever loon betaalt
o De werknemer tot de werkgever in een gezagsverhouding staat (7:610)
Een dienstverband dat alleen op papier staat kan geen hoedanigheid voor de verzekerde
opleveren.
De volksverzekeringen
Hier gaat het meestal om de ingezetene, iemand die in Nederland woont en daarom recht heeft
op de verzekering.
Financiering sociale zekerheid:
• Sociale voorzieningen
Uit de staatskas
• Volksverzekeringen
Premies via loonheffing
• Werknemersverzekeringen
Premies betaald door werkgevers, werknemers staan op 0% premie
Een ander verschil tussen de driedeling van werknemersverzekeringen, volksverzekeringen en de sociale
voorzieningen zit in de uitvoering.
De werknemersverzekering wordt uitgevoerd door het UWV
De volksverzekering wordt uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB)
Sociale verzekeringen Werknemersverzekeringen:
Ziektewet (ZW)
Wet op arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO)
Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)
Werkloosheidwet (WW)
Volksverzekeringen:
Algemene kinderbijslagwet (AKW)
Algemene ouderdomswet (AOW)
Algemene nabestaandenwet (Anw)
Wet langdurige zorg (Wlz)
Zorgverzekeringswet (Zvw)
Sociale voorzieningen Participatiewet (Pw)
Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW)
IAOW
IOAZ
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Jeugdwet (Jw)
Wajong
Toeslagenwet (TW)
Hoogte van de uitkeringen
• WW is inkomensgerelateerd (tot max premiedagloon)
• Wet WIA, in eerste instantie inkomensgerelateerd (lgu), daarna afhankelijk van verdiensten in
percentage restverdiencapaciteit inkomensgerelateerd (lau), anders sociaal minimum
(vervolguitkering)
,Het Nederlandse systeem is steeds meer ministelsel: wettelijke uitkeringen op sociaal minimum
Hoogte van het sociaal minimum:
Relatie met minimumloon op netto-basis
netto-nettokoppeling
• 2x per jaar herziening op basis van de index van de zogenaamde regelingslonen (art 14 WML)
Digitaal klantdossier
Hierdoor kunnen medewerkers van alle instanties (zoals UWV, gemeenten, belastingdienst, SVB) in een
keer persoonsgegevens die bij verschillende organisaties zijn opgeslagen via het web bekijken. Doel:
efficiënter werken, persoon niet vaak onnodig lastigvallen met dezelfde vraag en makkelijker fraude
opsporen. De klant werd altijd beschermd middels de Wet bescherming persoonsgegevens. Tegenwoordig
gebeurt dit door middel van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
Rechtsbescherming
Wanneer een aanvraag voor bijvoorbeeld kinderbijslag wordt afgewezen, wil de betrokkende vaak
rechtsmiddelen gebruiken die zij tot zijn beschikking staan. De meeste procedures binnen het
socialezekerheidsrecht zijn bestuursrechtelijke procedures. In dit geval worden de regels van de algemene
wet bestuursrecht (Awb). Een belangrijke uitzondering geldt voor de Zvw-geschillen. Deze worden door
de burgerlijke rechter afgedaan in verband met de privaatrechtelijke structuur van deze wet.
Voor het socialezekerheidsrecht zijn binnen het bestuursrecht een aantal elementen van belang:
Geen verplichte procesvertegenwoordiging
Wanneer een aanvraag om bijv. bijstand wordt afgewezen, kan je zelf naar de bestuursrechter
stappen en je woord doen. Hier is geen advocaat of andere gemachtigde voor nodig. De wetgever
probeert op deze manier de rechtsbescherming laagdrempelig te houden
Besluit, bestuursorgaan en belanghebbende
Besluiten moeten rechtsgevolgen in het leven roepen en worden door een bestuursorgaan met
openbaar gezag genomen. Een rechtsgevolg is at de rechten en de plichten door het besluit
wijzigen. Er is sprake van openbaar gezag als het bestuursorgaan eenzijdig de rechten en of
plichten van burgers kan wijzigen en deze bevoegdheid is ontleend aan de wet. Een
bestuursorgaan is bijvoorbeeld het college van burgemeester en wethouders of de raad van
bestuur van het UWV of van de SVB. De aanvrager is de belanghebbende van het besluit. Soms
kunnen ook derden belanghebbenden zijn. Bijv. Een werkgever die wil dat een werknemer na 2
jaar in de WIA komt.
Bezwaar en bestuursrechter
Met een voor iemand negatief genomen besluit kan in beginsel niet direct naar de
bestuursrechter worden gestapt. Eerst moet er, als hoofdregel binnen 6 weken, bezwaar worden
gemaakt. Een bezwaarschriftprocedure heeft een heroverwegingsfunctie. Heroverweging houdt
in dat de toetsing van het besluit een beoordeling van de rechtmatigheid en de doelmatigheid is.
Dat betekent dat de belangafweging zoals gemaakt tijdens het nemen van het beslist aan revisie
wordt onderworpen. Het genomen besluit wordt heroverwogen door hetzelfde bestuursorgaan
dat het bestreden besluit heeft genomen. De heroverweging kan echter niet worden gebruikt om
verslechtering van de rechtspositie van de bezwaarmaker te bewerkstellen, het zogenoemde
verbod op de reformatio in peius. De toetsing is ec nunc, ofwel het bestuursorgaan houdt
rekening met eventuele gewijzigde omstandigheden tot het moment van het nemen van de
beslissingen op bezwaar. Voordat het bezwaar wordt beslist worden de belanghebbenden in de
gelegenheid gesteld gehoord te worden. In vele gevallen wordt het horen door een
adviescommissie gedaan. Deze commissie brengt na een eventueel horen advies uit aan het
bestuursorgaan.
Pas nadat er bezwaar is gemaakt, kan men naar de bestuursrechter stappen. Het instellen van
beroep bij de rechtbank heeft niet tot gevolg dat het de werking van de beslissingen op bezwaar
schorst.
, Rechtmatigheidstoetsing: de toetsing of de beschikking wel conform de wettelijke bepalingen is verstrekt
en of de algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn geschonden.
Doelmatigheidstoetsing: de toetsing waarbij wordt beoordeeld of de verstrekte beschikking inhoudelijk
correct is geweest. Heeft dit orgaan wel goed gehandeld?
Ex nunc: de bestuursrechter toetst de actuele situatie.
Ex tunc: de bestuursrechter toetst de situatie ten tijde van het bestreden besluit.
Schema rechtsbescherming
Geschillen Geschillen Geschillen
Uitkeringen Zorgtoeslag Zvw
TW Wet KB
Wlz
Wlmo
Jw
Bezwaar Bezwaar Geen bezwaar
Rechtbank (bestuursrechter) Rechtbank Rechtbank
(bestuursrechter) (burgerlijke rechter)
Centrale raad van beroep Afdeling bestuursrechtspraak Gerechtshof
Raad van State
Hoge Raad Geen Hoge Raad Hoge Raad
Loonadministratie
• Volksverzekeringen: percentage van het belastbaar inkomen (met maximering inkomen), wordt
door werkgever ingehouden op loon werknemer (bruto-netto)
• Werknemersverzekeringen: percentage van het loon, wordt door werkgever los van brutoloon
betaald (bruto-bruto!)
Inkomen en loon voor de premieheffing:
• Volksverzekeringen: bepaald percentage van het belastbare inkomen (zelfstandigen op aanslag;
werknemers via inhouding loonheffing door werkgever)
• Loonheffing = loonbelasting + premies volksverzekeringen
• Werknemersverzekeringen: werkgever betaalt een percentage van het brutoloon van werknemer
(bruto-bruto!)
Fiscaal recht:
Voor de dienstbetrekking is het uitgangspunt de definitie van artikel 7:610 BW:
Arbeid
Loon
Gezag
Soorten dienstbetrekkingen in het fiscaal recht:
Privaatrechtelijke dienstbetrekking -> arbeidsovereenkomst artikel 7:610 BW
Publiekrechtelijke dienstbetrekking -> ambtenarenaanstelling
Fictieve dienstbetrekking:
Stagiair als hij vergoeding ontvangt
Kind ≥ 15 jaar werkzaam in onderneming van eigen ouders
Commissaris BV/NV
Directeur-Groot Aandeelhouder (DGA)
Thuiswerker
Topsporter
Geen dienstbetrekking: