Inhoud
................................................................................................................................................................2
HOOFDSTUK 4 weer en klimaat..............................................................................................................2
temperatuur.......................................................................................................................................3
luchtdruk en winden...........................................................................................................................3
Winden...............................................................................................................................................4
HOOFDSTUK 5 de aarde en de kosmos...................................................................................................8
Begrippen.....................................................................................................................................10
De maan...........................................................................................................................................10
Plantenen:........................................................................................................................................11
Kometen:..........................................................................................................................................11
Planetoïden en asteroïden :..............................................................................................................12
Meteorieden, meteoren en meteorieten :.......................................................................................12
HOOFDSTUK 6 Levende wezens worden gekenmerkt door een reeks levensprocessen......................13
Studies:.........................................................................................................................................14
HOOFDSTUK 7 planten uit onze omgeving...........................................................................................14
SPORENPLANTEN..............................................................................................................................14
PADDENSTOEL/ZWAM PPT A EN B...................................................................................................15
Thallusplanten..................................................................................................................................16
De vatcryptogrammen......................................................................................................................17
DE ZAADPLANTEN PPT C...................................................................................................................17
De loofbomen:..................................................................................................................................19
HOOFDSTUK 8 HERFST WINTER:...........................................................................................................23
Loofbomen in de winter:..............................................................................................................23
dieren in de winter.......................................................................................................................24
HOOFDSTUK 9 morfologie....................................................................................................................24
Stengel:.............................................................................................................................................24
Enkelvoudig Blad:.........................................................................................................................26
Samengestelde bladeren: zie p 180..............................................................................................27
De wortel:.........................................................................................................................................28
Bloem :.............................................................................................................................................29
Enkelvoudige bloemgestellen:......................................................................................................30
Dit zijn samengestelde bloemen ( composieten)..........................................................................31
Soorten bestuiving:...........................................................................................................................31
Vruchten...........................................................................................................................................33
,HOOFDSTUK 10 FOTOSYNTHESE GOED HERHALEN..............................................................................34
HOOFDSTUK 12 VOGELS.......................................................................................................................35
De veren...........................................................................................................................................35
Vogels beweging zich voort:.............................................................................................................36
voeding van vogels:..........................................................................................................................37
Het ei:...............................................................................................................................................38
Dooier eiwit en schaal op 217 en 218...............................................................................................38
Snavels en poten:.............................................................................................................................38
Trekgedrag van vogels:.....................................................................................................................39
HOOFDSTUK 13.....................................................................................................................................40
HOOFDSTUK 14 Insecten goed lezen....................................................................................................43
Borststuk :.........................................................................................................................................44
Inwendige bouw:..............................................................................................................................44
HOOFDSTUK 15 Duurzame ontwikkeling, EDO en SDG’s, Inleiding.......................................................45
Duurzaamheid..................................................................................................................................45
Planet :..............................................................................................................................................46
People...............................................................................................................................................46
Prosperity = welvaart........................................................................................................................46
Partnership.......................................................................................................................................46
Peace................................................................................................................................................46
Educatie voor duurzame ontwikkeling.............................................................................................48
5 EDO- principes...............................................................................................................................48
1
HOOFDSTUK 4 weer en klimaat
Het weer: de toestand van de atmosfeer op een bepaald ogenblik. Het weer wordt bepaald door het
samenspel tussen de verschillende weerselementen.
Het klimaat: kan gezien worden als de gemiddelde weerstoestand over een langere periode.
4 elementen die het weer onderscheiden
- De zonbestraling en luchttemperatuur.
- De luchtdruk en winden
- De luchtvochtigheid en neerslag
- De bewolking
,1ste graad: weer kunnen beschrijven zoals grijs, warm, wolken, regen
2de 3de graad dieper in detail zoals de 4 elementen
temperatuur
Celcius ° : de temperatuur geeft aan hoe warm of koud het is op een bepaalde plaats. Ze wordt
gemeten met een thermometer en uitgedrukt in graden Celcius.
De aarde zet een deel van de ontvangen lichtstraling om in warmtestraling. Deze warmte wordt
uitgestraald door het aardoppervlak en verwarmt de onderste luchtlagen.
Hoe hoger hoe kouder?
- Doordat de lucht de warmte moet opnemen om te kunnen omzetten in warmte kan dit
makkelijk op het aardoppervlak, aangezien er geen of minder lucht is hoe hoger je gaat is het
daar kouder.
Factoren die de temperatuur bepalen
- Invalshoek van de zonnestralen
- Invloed van de hoogteligging: ( zie uitleg hierboven)
- Invloed van de wind : de wind kan de gevoelstemperatuur goed doen dalen ook al is de
temperatuur eigenlijk hetzelfde
- Invloed van de zee: grotere massa die traag opwarmt, het land is kleiner massa die sneller
opwarmt. In de zomer is de zee kouder en het binnenland warmen. In de winter is het
omgekeerd
- Invloed van winden en zeestromingen: koude wind=> kouder. Warme wind=> warmer. Water
net hetzelfde.
- Bewolking : wolken = isolatie => zonnestralen kunnen moeilijker door maar als ze
doorkunnen => de warmte blijft hangen
- Bodemsoort : zand koelt snel af en warmt snel op. Klei omgekeerd
- Plantengroei : planten absorberen de zonnestraling. In de winter is het warmer en in de
zomer koeler. Zoals in een bos
Stuk didactiek:
Lees p 23,24
luchtdruk en winden
Luchtdruk: is de kracht die de atmosfeer uitoefent Op het aardoppervlak. De luchtdruk wordt
uitgedrukt in Millibar= ( 100pascal of 1hectopascal )
Isobaren: lijnen die punten van gelijke druk zal verbinden
Luchtdrukgradiënt: luchtdrukverschil over een bepaalde afstand
, Kijk kaart p 26
- Hoe groter het drukverschil => meer wind
- Lijntjes ( isobaren) dicht op elkaar => veel drukverschil => veel wind
Winden
De wind: is een horizontale luchtverplaatsing die aan het aardoppervlak waarneembaar is.
De windsnelheid: wordt bepaald door de horizontale luchtdrukverschillen, hoe groter het verschil
hoe groter de windsnelheid.
Corioliskracht = de kracht die een bewegende massa op aarde ondervindt door de draaiing van de
aarde.
Lees p 26,27,28, 29,30 didactiek
Lage luchtdruk = regen, wind, gemiddelde temperatuur.
Hoge luchtdruk = droog en geen wind, in de zomer heel warm in de winter heel koud.
Watercyclus p 31 goed kennen
Mist = condensatie van de lucht dicht bij de grond => warme vochtige lucht die afkoelt.
- Laag bij de grond hangende wolk waardoor de zichtbaarheid beperkt is tot max 1 km
- Zichtbaarheid van 1 à 2 km = nevel
Dauw = Condensatie van waterdamp op gras of bladeren
Rijp = Dauw bij temperaturen onder het vriespunt. Bevroren dauw.
Wolken = condensatie in opstijgende luchtstromen. Wolken bestaan uit een opeenhoping van een
groot aantal zeer kleine waterdruppeltjes., ijskristalletjes en stofdeeltjes. Omdat de deeltjes zo klein
zijn zweven ze.
Soorten wolken : zie p 33 schema
1) Cumulus wolken = stapelwolken = zien eruit als schaapjes, bloemkolen en zijn aan de basis
iets grijzer van kleur.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vdn23. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,89. Je zit daarna nergens aan vast.