Deze samenvatting van de hoorcolleges van het vak psychometrie en besliskunde (bachelor jaar 2) omvat alle informatie die jij nodig hebt om het tentamen te kunnen knallen. Zowel de uitleg van de docenten als de dia's wordt besproken in deze samenvatting. Daarnaast zijn er een aantal afbeeldingen to...
HC 1
Besliskunde is onderzoek naar kwaliteit van oordelen en beslisproces: descriptief
(beschrijven wat mensen doen, hoe oordelen/wegen mensen), normatief (aangeven hoe het
zou moeten) en prescriptief (recepten om norm te benaderen). Psychometrie is onderzoek
naar kwaliteit van meetinstrumenten door het analyseren van antwoorden van personen.
Deze beide zorgen voor kwaliteit klinische oordelen en beslissingen (Bij: interpretatie
onderzoek, diagnosticeren, keuze behandeling).
Er zijn 3 hoofdvragen bij psychometrie: Betrouwbaarheid (hoe goed meet ik/ meet ik het
goed het gaat om de herhaalbaarheid dus is het de tweede keer ook weer zo), validiteit (wat
meet ik/ meet ik het goed) en normativiteit (interpreteer ik uitkomsten op de juiste wijze en
neem ik de juiste beslissing?).
Heuristieken zijn vuistregels en beslismanieren die het makkelijk maken om snel te
beslissen, maar dit kan soms ook mis gaan = biases (systematische vertekeningen). De
bekendste heuristieken zijn representativiteit, beschikbaarheid en verankering en
aanpassing. Juist door het overslaan is het riskant. Het verhelpen hiervan is cruciaal bij
interpreteren, beoordelen van tests, diagnose stellen etc.
Representativiteitsheuristiek is het beoordelen van waarschijnlijkheid dat A een B is op
basis van de gelijkenis van A met B. Wat meer representatief is hoeft niet meer waarschijnlijk
te zijn. Het gevaar is Base rate neglect, conjunction fallacy (1 vs 2 eigenschappen) en over
het hoofd zien van wat niet representatief is. Kijk naar de base rate informatie: De
frequentie van voorkomen van verschijnsel en bekijk ook alternatieve mogelijkheden.
De beschikbaarheidsheuristiek is dat de informatie die het meest beschikbaar is (het
makkelijkst herinnerd, toegankelijk, levendig) wordt gebruikt (bijvoorbeeld door aandacht in
de media denk je miss is dat ook beschikbaar hiervoor). Wat voor jou beschikbaar is, is
toevallig en kan subjectief oordeel zijn.
Verankering en aanpassing is onvoldoende afwijken van de beginwaarde. Het oordeel wordt
beïnvloed door een toevallig beginpunt. Deze kan terecht zijn, maar het hangt af van de
juistheid van het beginpunt en de mate van aanpassing. Die blijft vaak onvoldoende.
Confirmation bias is het zoeken naar bevestigende informatie. Een hindsight bias is
achteraf, met kennis, en dan lijken uitspraken voorspelbaarder dan dat ze waren. Illusory
correlation is het zien van verbanden die niet bestaan. Overconfidence is het meer en
overmatig vertrouwen met meer ervaring en meer informatie.
Het is belangrijk om cognitieve processen van clinici te bestuderen voor de kwaliteit te
controleren, de klinische praktijk te begrijpen, training, ondersteunende
computerprogramma’s en recepten (protocollen bvb) bedenken. Er zijn 3 belangrijke fasen
in het diagnostische proces: 1. Onderkennen (Wat is het probleem?) 2. Verklaren (Hoe kun
je dit verklaren?) 3. Indicatiestelling (Wat kun je eraan doen?)
Onderkennen/classificeren Kan het beste met gestructureerde interviews, maar die
gebruiken clinici niet altijd (ze vragen naar wat past bij hun beeld, hun ‘anker’).
2
,SAMENVATTING HOORCOLLEGES P&B
Verklaren Dit is heel moeilijk (erg lage betrouwbaarheid en validiteit, omdat er vaak
gebaseerd wordt op wat de cliënt zegt (klopt dat wel?) en het wordt vaak niet gesteund door
empirisch onderzoek en oorzaken van gedrag zijn moeilijk te herkennen.
Indicatiestellen Dit is moeilijk, want treatment utillity van diagnostiek is nog niet duidelijk
en er komen steeds meer evidence based treatment recommendations, maar die worden
niet gevolgd (clinici denken dat ze zelf beter weten).
Normatief gezien moet je alle relevante informatie verzamelen en op de juiste wijze wegen
tot juiste diagnose (onderkennend en verklarend) en indicatiestelling.
Comorbiditeit is dat je een grotere kans hebt op het krijgen van een stoornis als je al een
stoornis hebt.
De conclusie is dat clinici bij alle beslissingen systematisch moeten werken, wetenschap
boven ervaring moeten zetten, psychometrisch goed onderlegd moeten zijn en goede tests
moeten gebruiken. Dat helpt betrouwbaarheid en validiteit en is beter voor de cliënten.
HC 2
3
, SAMENVATTING HOORCOLLEGES P&B
Affect heuristiek Je laat je door je gevoel beïnvloeden (Voel je je wat minder, heb je
minder vertrouwen in de behandeling)
Kwantitatieve benadering Acturarieel/statisch: Het combineren van informatie met
behulp van actuariële modellen (statische modellen, algoritmen, optelsommen). Een
voorbeeld hiervan is de Goldberg Rule Is iemand meer neurotisch of psychotisch? Op
basis van een grote database een rekenregel afgeleid: Tel scores op 3 schalen van de data op
en trek er scores van 2 andere schalen af. (Kruisvalidering = je past de regel opnieuw toe op
een nieuw onderzoek). Klinisch psychologen voorspelden deze vraag minder goed.
Hiertegenover staat de intuïtieve benadering (=klinische benadering) Het combineren
van informatie met behulp van ervaringskennis in je hoofd.
De strijd tussen de kwantitatieve en klinische benadering begon ongeveer bij het boek de
Converse van Meehl (Dawes en Faust zijn het met hem eens). Zijn conclusie is dat in 20
vergelijkingen het statistisch oordeel (dus de kwantitatieve benadering) 19x even goed of
beter dan het klinische oordeel was. Met meer ervaring in jaren word je niet of nauwelijks
beter.
Brunswik’s Lensmodel Dit model wordt gebruikt om af te leiden hoe beoordelaars
informatie combineren in hun oordeelsvorming: ‘Policy Capturing’ of ‘Judgement
Analysis’(= Hoe wegen mensen, Hoe doen ze dat?) vs hoe zou informatie het best gewogen
moeten worden. Zijn idee
In de omgeving zijn veel cues (= aanwijzingen) en wij nemen de omgeving via cues waar.
Daaruit moeten we selecteren om effectief te kunnen functioneren en zo vormen wij een
oordeel over de omgeving. Daarbij negeren we soms cues of vinden we ze niet allemaal even
belangrijk.
Ecologosiche validiteiten zijn in het model van Brunswik de samenhangen tussen de cues en
de criterium (= de true state). Clinici kennen de relevantie van cues niet goed en combineren
cues niet op de beste manier. De voordelen van het Lensmodel zijn: inzicht krijgen in het
belang van aanwijzingen, de voorspelbaarheid van uitkomsten en hoe belangrijk men
aanwijzingen vindt. Bij voorkeur moet men statistische (=kwantitatieve) modellen gebruiken.
De COTAN levert een belangrijk hulpmiddel om te weten wat goede tests zijn. Een goede
beoordeling door COTAN staat los van goed gebruik van een test. De COTAN geeft een
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meike26. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,93. Je zit daarna nergens aan vast.
