College aantekeningen
Aantekeningen Hoorcolleges Systeem Aarde 2
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
In dit document zijn alle aantekeningen van de hoorcolleges van Systeem Aarde 2 terug te vinden
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 74 pagina's
Voorbeeld 8 van de 74 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: martembsen • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
InhoudSysteem Aarde 2 – Daan Beelen, Lea de Vries e.a..................................................................................5
Hoorcollege 1: Vormen en processen aan het aardoppervlak............................................................5
Huishoudelijke mededingen:..........................................................................................................5
Hoorcollege 1: Geschiedenis van de Geologie en de geografie..........................................................5
Begin geografie...............................................................................................................................5
Locatie: Lengtegraad en breedtegraad...........................................................................................7
Simple cylindrical projection...........................................................................................................7
Projectie.........................................................................................................................................7
Abraham Orthelius (waarschijnlijk Bram van Oertel), 1550............................................................7
Willem en Joan Blaeu, 1662............................................................................................................7
Fabian Gottlieb von Bellingshausen................................................................................................7
Geologie.........................................................................................................................................8
Samenvatting..................................................................................................................................8
Alfred Wegener, 1880-1930...........................................................................................................8
Vening Meinesz..............................................................................................................................8
Hoorcollege 2: Verwering, erosie en massabewegingen....................................................................9
Verwering.......................................................................................................................................9
Silicaten..........................................................................................................................................9
Korrelgrootte................................................................................................................................10
Wat zegt dit over landschappen?.................................................................................................10
Verweringsregio’s.........................................................................................................................10
Karst..............................................................................................................................................11
Erosie............................................................................................................................................11
Invloeden op erosie......................................................................................................................11
Structurele geomorfologie............................................................................................................12
Hellende lagen..............................................................................................................................12
Hoorcollege 3: Rivieren en sedimenten............................................................................................14
Waterhuishouding........................................................................................................................14
Mondiale rivierafvoer: rol van neerslagpatroon...........................................................................14
Overstromingen............................................................................................................................15
Bezinking......................................................................................................................................15
Aerosolen.....................................................................................................................................16
Sedimentologie.............................................................................................................................16
Stromende rivier...........................................................................................................................16
, Samenvatting................................................................................................................................16
Twee belangrijke ‘details’.............................................................................................................16
Ontstaan van een rivier................................................................................................................16
Geulgeometrie..............................................................................................................................17
De rivier wordt gemaakt door overstromingen............................................................................17
Rivieranatomie.............................................................................................................................17
Rivier morfologieën......................................................................................................................17
Fluviatiele landschappen..............................................................................................................18
Insnijding: riviertassen..................................................................................................................18
Rivieren in Nederland...................................................................................................................18
Inklinking......................................................................................................................................19
Hoorcollege 4: Bodemtypes en grondwater.....................................................................................20
Begrippen.....................................................................................................................................20
Bodem..........................................................................................................................................20
Waterkringloop.............................................................................................................................20
Porositeit en permeabiliteit..........................................................................................................20
Samenvatting porositeit van sediment.........................................................................................21
Grondwater..................................................................................................................................21
Bodem..........................................................................................................................................22
Pedosfeer......................................................................................................................................22
Bodemtype...................................................................................................................................22
USDA bodemtaxonomie, 12 ‘ordes’..............................................................................................23
Bodems ingedeeld op basis van neerslag.....................................................................................23
Bodem onderdelen.......................................................................................................................23
Nederlandse bodemclassificatie (dia 84)......................................................................................23
Inspoeling en uitspoeling belangrijk.............................................................................................23
Paleosol (3 Ma op dia 90).............................................................................................................23
Geochemie van bodems...............................................................................................................23
Loess.............................................................................................................................................24
Hoorcollege 5: Zeespiegel.................................................................................................................25
Wat is het zeeniveau?...................................................................................................................25
Zeespiegelfluctuaties....................................................................................................................25
Bodem van oceaan.......................................................................................................................26
Variaties in zeespiegel..................................................................................................................26
Hoogte van het water...................................................................................................................26
Eustatische zeespiegel stijging: componenten.............................................................................26
, Zeespiegel en zwaartekracht........................................................................................................26
Eustatische zeespiegelstijging.......................................................................................................27
Tektonische effecten op het zeeniveau........................................................................................27
Natuurlijke bodemdaling..............................................................................................................27
Versnelde bodemdaling................................................................................................................27
Land (bodem)-beweging...............................................................................................................28
Overstromingen in Nederland......................................................................................................28
Zinkgaten......................................................................................................................................29
Hoorcollege 6: Landdegradatie.........................................................................................................30
Contents.......................................................................................................................................30
Landdegradatie.............................................................................................................................30
Processes of land degradation......................................................................................................31
Gevolgen van erosie en landdegradatie.......................................................................................32
Summary......................................................................................................................................34
Hoorcollege 7: Oceanen (door Lea)..................................................................................................35
1872 – HMS Challenger................................................................................................................35
Het landschap onder de oceaan...................................................................................................35
Eigenschappen oceaanwater........................................................................................................36
Oceaanstroming...........................................................................................................................37
Getijden........................................................................................................................................38
Hoorcollege 8: Kusten en Delta’s......................................................................................................40
Delta’s...........................................................................................................................................40
Een delta.......................................................................................................................................40
Estuarium.....................................................................................................................................40
Delta’s in bovenaanzicht...............................................................................................................40
Golven..........................................................................................................................................42
Hoorcollege 9: Klimaat.....................................................................................................................46
Tussen zon en aarde.....................................................................................................................46
Atmosfeer en adiabatische effecten:............................................................................................46
Klimaatzone’s...............................................................................................................................48
Samenvatting paleoklimaat..........................................................................................................50
Hoorcollege 10: Woestijnen en de Tropen.......................................................................................51
Woestijntypen..............................................................................................................................51
Aride landschapstypes..................................................................................................................52
Semi-aride landschapstypen:........................................................................................................54
Tropen (dia 70).............................................................................................................................54
,Hoorcollege 11: Stralingsbalans van de Aarde / Menselijke klimaatverandering.............................57
Stralingsbalans van de aarde........................................................................................................57
Moleculen in de atmosfeer...........................................................................................................58
Samenvatting................................................................................................................................59
Klimaatgevoeligheid.....................................................................................................................59
Atmosfeer.....................................................................................................................................60
Hoorcollege 12: Glaciale en periglaciale gebieden...........................................................................61
Glaciale en Periglaciale milieus.....................................................................................................61
Gletsjer typen...............................................................................................................................62
Gletsjer stroming..........................................................................................................................62
Massabalans.................................................................................................................................62
Glaciale milieus.............................................................................................................................63
Glaciale afzettingen......................................................................................................................64
Hoorcollege 13a: Planetologie..........................................................................................................67
Systeem Zonnestelsel: En de morfologie van Mars: Tjalling de Haas...........................................67
Overzicht Zonnestelsel.................................................................................................................67
Sporen van water op Mars...........................................................................................................67
Het zonnestelsel...........................................................................................................................67
Soorten planeten en manen.........................................................................................................67
Vulkanen.......................................................................................................................................67
Maan............................................................................................................................................67
Overige hemellichamen:...............................................................................................................67
Exoplaneten: bij andere sterren...................................................................................................68
Water op Mars?............................................................................................................................68
Tijdschalen op Mars......................................................................................................................69
Samenvatting................................................................................................................................70
Hoorcollege 14: Grondstoffen..........................................................................................................71
Oefenen tentamen vraag..............................................................................................................71
Grondstoffen................................................................................................................................71
,Systeem Aarde 2 – Daan Beelen, Lea de Vries e.a.
Hoorcollege 1: Vormen en processen aan het aardoppervlak
Hoorcolleges: Daan Beelen
Werkcolleges: Lea de Vries
Huishoudelijke mededingen:
Hoorcolleges
Werkcolleges
o Het gaat vooral om vaardigheden
o Meenemen:
Pen en papier
Vulpotlood
Rekenmachine
Kleurpotloden (basiskleuren)
Geodriehoek
millimeterpapier
Presentaties over een geozone (in duo’s)
Rooster: het leidende rooster staat op blackboard (detailrooster)
o Of kijk op MyTimeTable
Cijfer
o 15% Tussentoets
o 15% Presentaties
o 70% Eindtoets %Kennis, %Vaardigheden
o Tussentoets en eindtoets zijn op Remindo
Tentamenstof
o Boek
o Hoorcolleges
o Werkcolleges
Voeg minstens twee zelfverzonnen vragen toe aan de vragenbank
o Een aantal van jullie beste vragen komen in de eindtoets
o Verplicht! Helpt jullie met nadenken over de stof.
o Meer uitleg op BB.
220 studenten
o 136 hoofdvakkers
o 72 Bijvakkers
o 12 avondcursus (e-module)
Eindpresentaties
o Duo’s
o Uiteenzetting van een geografische/geologische regio
o Presentatie vaardigheden
o In het Nederlands
Hoorcollege 1: Geschiedenis van de Geologie en de geografie
Begin geografie
Het maken van de eerste wereldkaart
, o Op een kleitablet (Babylonische wereldkaart (700 v. Chr.)
o Ze wisten al dat de aarde rond was.
Eratosthenes, 200 v. Chr
o Grondlegger van het vakgebied geologie
o Hoofdbibliothecaris van de bibliotheek van Alexandrië
o Hij heeft geholpen met het bepalen van de omtrek van de aarde
Het experiment dat hij gebruikt neemt aan dat de zonnestralen parallel aan
elkaar lopen.
o Wat wist hij:
De aarde is rond
De zon is heel erg ver weg
De zon is veel groter dan de aarde.
De omtrek van de aarde is ongeveer 40.000 km (250.000 stadia)
Het oppervlakte wat bekend (ontdekt) is in de Griekse wereld is maar
ongeveer 1/8 van de gehele aardoppervlak?
Aristarchus van Samos (geboren 310 v. Chr.)
De omtrek van de aarde
Strabo, rond het jaar 0
o Geographica (17 delen)
Meest uitvoerige beschrijving van de aarde tot dan toe
De aarde is een bol waarvan het oppervlak is gekromd door de
zwaartekracht, zodat lichamen naar het centrum bewegen.
Land kan ontstaan door verzilting (sedimentatie) deltas
Voor representatie van een bolvormig oppervlak als een vlak moet de
geograaf kennis hebben van wiskunde
Kaarten zijn geen goede representatie van de aarde
Etc. etc. etc.
Pomponius Mela: 26 na Chr.
o Antichthones
Hij merkte op dat hoe verder je richting de polen gaat wordt het kouder, en
hoe verder je richting je naar de evenaar gaat hoe warmer.
Hij dacht dat de evenaar een ‘ring van vuur’ was
Ptolomaeus: 100 na Chr.
o Hij vond kaarten wel een goed idee (oneens met strabo)
o Zijn kaart laat goed zien dat het echt de bekende 1/8 deel van de wereld hun
leefwereld was?
Leif Erikson 1000
o Eerste die vanuit Europa Amerika bereikte
o Kon niet lezen of schrijven dus heeft niet veel bijgedragen
Ibn Battuta 1330
o Hij heeft China bereikt
Marco Polo 1300
o Hij handelde, hij was geïnteresseerd in goederen.
o Het idee dat er in de verre landen rijkdom te halen viel, is toen door hem
aangewakkerd.
Gutenberg
o Hij heeft de boekdrukkunst geperfectioneerd
, o Gebruikte papier (dat Marco Polo naar Europa had gebracht)
In een hele korte tijd vindt er veel plaat in de ontwikkeling, door het toegenomen vermogen
om kennis te delen
Columbus
o Is de eerste die vanuit Europa naar Amerika is gevaren en dat gedocumenteerd
heeft.
o Waldsee-muller kaart
Ferdinand Magellaan (stierf: 1521)
Diogo Ribeiro Map (1527)
o Eerste ‘wetenschappelijke accurate’ wereldkaart
Locatie: Lengtegraad en breedtegraad
Sextant
Op basis van de relatieve hoogte van de zon en de sterren en de exacte tijd op het kalender
jaar kun je vinden waar je bent.
Dit werd opgeschreven in graden
Simple cylindrical projection
Een projectie op een cilinder vanuit het middelpunt van de aarde
Mercator projectie
Projectie
Hoe dichter je naar de vorm toe gaat hoe beter de projectie.
Het is niet mogelijk om de aardbol met 100% accuraatheid te projecteren op een vlakke kaart
Abraham Orthelius (waarschijnlijk Bram van Oertel), 1550
Belangrijke cartograaf van de 16e eeuw
Theatrum orbis terrarum 1570
De verschillende continenten pasten in elkaar volgens hem
Willem en Joan Blaeu, 1662
Atlas majoor
1 atlas op basis van orthelius
Vanaf dit moment wordt er gesproken over ‘moderne’ geografie
o Omdat de hele wereld in kaart is gebracht.
o De zuidpool mistte (nog niemand had het geobserveerd)
Fabian Gottlieb von Bellingshausen
Hij is de eerste persoon die Antarctica beschreven
Roald Amudsen
Eerste persoon die de zuidpool bereikte, 14 December 1911
Pas in 2007 zijn alle continentgrenzen inclusief Antarctica in kaart gebracht.
Er zijn nog steeds plekken waar tot de dag van vandaag niemand is geweest
, Geologie
Het begint met 1 vraag
o Hoe kunnen zeeschelpen op zo’n grote schaal op de aarde zijn begraven op bewaard
gebleven?
o Het duurde 2000 jaar voordat het antwoord is gegeven
Nicolos Steno 1650
o Principes van steno
Jongere gesteente lagen liggen over oudere
Gesteente lagen zijn oorspronkelijk horizontaal afgezet
Gesteentelagen lopen in alle richtingen evenwijdig aan de gelaagdheid.
Conclusie: Fossielenopeenvolging in gesteentelagen zijn een reflectie van de
geschiedenis van de aarde.
‘Catastrophisme’: schelpen (en bijna alle gesteenten) zijn afgezet tijdens de
Zondvloed.
James Hutton 1750
o Uniformitarianisme
De aardse geschiedenis is te verklaren met de principes die vandaag ook
gebeuren en we waarnemen
o Zijn ideeën zijn gepopulariseerd door Charles Lyell (1825)
o Hutton wordt gezien als de vader van de geologie
Charles Darwin 1850
o Evolutietheorie
Alles is samengekomen in de geologische tijdschaal
De stratigrafie is heel belangrijk in de beschrijving van de aarde door de tijd heen
Samenvatting
Geografie Geologie Aardwetenschappen
Oorsprong 250 v. Chr. Erastosthenes 1603 1873, James Dana (et
al.)
Etymologie Geo (Aarde) + grafie Geo (Aarde) + logos Aarde + wetenschap
(beschrijving) (woord/wetenschap)
Tegenwoordige De wetenschap van het De wetenschap van Verzamelnaam voor
betekenis aardoppervlak en de de vaste aarde alle wetenschap-
processen/landschapsvorm (gesteenten) pelijke disciplines die
en die hier actief zijn te maken hebben
met de aarde
Systeem Aarde II I I +II
Alfred Wegener, 1880-1930
De uitdrager van de plaattektoniek
De theorie werd pas algemeen geaccepteerd rond het jaar 1967, na zijn dood
Het bewijs dat hij ontwikkelde is dat de fossielen en de planten etc. door te trekken zijn over
de grenzen omdat de continenten uit elkaar zijn gegaan, na het uitsterven van de dieren
Vening Meinesz
1887-1966
Zwaartekracht meten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rianneheurneman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen