Samenvatting
Verzorgingsstaat- maatschappijleer samenvatting
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van het te lange thema over de verzorgingsstaat, alle 7 hoofstukken staan erin
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijleer- verzorgingsstaatH1: wat is een verzorgingsstaat
- Verzorgingsstaat= Overheid bemoeit zich actief met de welvaart en en het welzijn van haar
inwoners.
- Welvaart= mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoefte te
vervullen
- Welzijn= mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid
- Om verzorgingsstaat in te richten is solidariteit belangrijk-> mensen moeten bereid zijn kosten
voor elkaar te dragen. Solidariteit= als er bereidheid in een groep of samenleving is om
risico’s met elkaar te delen
- Bij een verzorgingsstaat heb je collectief belang: je maakt gebruik van gezamenlijke
voorzieningen (collectieve goederen)- als je iets overkomt ben je verzekerd. Collectieve
voorzieningen kunnen ook leiden tot bewust passief gedrag (free-riders)
- Verzorgingsstaat zorgt voor welvaart en welzijn-> 4 functies: verzorgen, verzekeren,
verheffen, verbinden. Socialezekerheidsstelsel= verzekert mensen van een inkomen bij
werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid
- NL is sociale rechtsstaat, burgers hebben sociale grondrechten zoals: voldoende
werkgelegenheid, bestaanszekerheid, volksgezondheid, voldoende woongelegenheid, goed
onderwijs
- Bij sociale grondrechten horen ook plichten-> sollicitatieplicht, betalen belastingen en
premies, leerplicht
- Planeconomie= gebaseerd op gelijkheid. Communistische staatsopvatting: staat neemt totale
verzorging van burgers op zich ( Sovjet-Unie en China)
- vrijemarkteconomie (tegenover planeconomie): waarde vrijheid, passieve overheid, lage
belastingen, particuliere verzekeringen, risico van het delen, hoge kosten zorg en onderwijs.
- 3 types westerse verzorgingsstaten:
1. sociaal democratische: Scandinavische landen. Gelijkheid als belangrijke waarde,
overheid actieve rol, flexibele arbeidsmarkt, sterke sociale zekerheid, hoge
uitkeringen, uitgebreide verlofregelingen, hoge collectieve lasten
2. liberale: Angelsaksische landen. Beperkte sociale zekerheid, liberale waarden,
beperkte rol overheid, goed ondernemingsklimaat (loon bepaald door markt en
flexibele arbeidsmarkt), lage collectieve lasten, eigen verantwoordelijkheid zorg en
onderwijs
3. corporatische: mengeling van bovenste 2. Sterke ontwikkelde collectieve sector,
goede samenwerking werknemers werkgevers en overheid, sociale zekerheid,
werknemers goed beschermd, gezinnen goed beschermd
- Nl had tot 1960 corporaties model, eind jaren 70 meer sociale voorzieningen-> ontwikkeling
richting sociaaldemocratisch
- Door hoge kosten komt verzorgingsstaat onder druk, vanaf jaren 90 inkrimping voorzieningen.
Collectieve voorzieningen steeds meer geprivatiseerd. Overheid legt steeds meer
verantwoordelijkheid bij burgers zelf
, H2: ontstaan verzorgingsstaat
- In 19e eeuw was Nl volledig gebaseerd op vrijemarktprincipe (liberale grondslag)
- zwakkeren werden niet door overheid geholpen maar door kerk, liefdadigheidsinstellingen of
rijken-> zo’n staat= nachtwakkerstaat= staat waarin overheid zich vooral beperkt tot het
handhaven van de rechtsorde
- Vrijemarkteconomie had keerzijden: lage lonen, vaak 16uur/dag werken, ook werken op
zaterdagen, kinderen werkten al vanaf jonge leeftijd
- Vanaf 2e helft 19e eeuw kwamen eerste sociale wetten: Armenwet (1854), Kinderwetje van
Van Houten (1874), Veiligheidswet (1895), Leerplicht,Ongevallenwet en Woningwet (1901),
Invaliditeitswet (1913), Arbeidswet (1919)
- Vanuit verschillende hoeken had men belang bij verandering v.d. omstandigheden:
Christenen wilden zwakkeren betere bescherming bieden- Sociaaldemocraten streefden naar
sterke machtspositie arbeiders- liberalen wilden minder criminaliteit als gevolg v.d. armoede.
- In 20e eeuw ontstond groeiende behoefte aan collectieve goederen en diensten zoals: goede
scholing, wegennet, waterleidingen en elektriciteitsnetwerk, riolering en vuilnisophaaldiensten
-> hierdoor ontstond een gemengde markteconomie
- Economische crisis als gevolg instorting Amerikaanse aandelenhandel zorgde ervoor dat
interventie door overheid nodig was, bijvoorbeeld; minimale uitkering voor kostwinnende
werklozen, werkschaffingsprojecten
- Komst Tweede Wereldoorlog zorgde uiteindelijk voor betere steun voor overheidsingrijpen op
sociaaleconomisch gebied
- Na WO2 vormden katholieken (KVP) en sociaaldemocraten de regering (PvdA)
- KVP wilde dat werknemers en -gevers meer gingen samenwerken- PvdA pleitte voor meer
inkomenszekerheid- resulteerde in totstandkoming van: AOW, Bijstandswet, Arbowet
- In jaren 50 en 60 werden op 3 terreinen sociale voorzieningen uitgebreid: 1.Aantal risico’s dat
men liep werd ingeperkt.- 2. Aantal gerechtigden werd uitgebreid.- 3. Aantal sectoren dat
gesubsidieerd werd, werd uitgebreid
- Aantal belangrijke ontwikkelingen: AOW invoering (1956), invoering vaccinaties bij baby’s
(1957), invoering anticonceptiepil (1962), Bijstandswet (1965), stijging aantal huurwoningen
en invoering huursubsidie (1947-1985), spectaculaire groei aantal mensen dat na middelbare
verder studeerde (1950-1970)
- Invoering deze regelingen leidde ook tot maatschappelijke veranderingen: kinderen uit lagere
sociale klassen konden makkelijker stijgen op maatschappelijke ladder- denkbeeld over
levensstijl, politiek en maatschappij veranderde- vrouwen werden onafhankelijker-
godsdiensten beveling nam af- individualisering nam toe
- Liberalen zijn voor vrijemarkteconomie. Collectieve uitgaven voor gezondheid en sociale
zekerheid moeten worden beperkt zodat eigen verantwoordelijkheid wordt gestimuleerd
- Sociaaldemocraten zijn voor gemengde economie waarin werkgevers en -nemers
samenwerken en sociale ongelijkheid wordt verminderd.-> investeringen onderwijs
- Christendemocraten zijn voor samenleving waar sterk maatschappelijk middenveld voor
voorzieningen zorgen. In zorg zien zij rol weggelegd voor mantelzorgers= hulp vanuit directe
omgeving door familie, buren en vrienden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper schoolisnofun. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77858 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen