Samenvatting
Samenvatting maatschappijleer parlement
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
samenvatting over het parlement
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 2 Parlementaire democratie,Hoofdstuk 2 Parlementaire democratie
1. Wat is democratie?
1.1 WERELD BEDEKT MET STATEN
In de Vrede van Westfalen staan geformuleerde afspraken die een einde maakten aan de
conflicten in Europa. De soevereine staat centraal. Dat is een staat die op een bepaald gebied
met duidelijke grenzen het hoogste gezag uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening
heeft. Ook welke religie toegestaan is in eigen gebied. Staten respecteren elkaar.
1.2 HET BELANG VAN POLITIEK
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden. Deze worden
vastgelegd in wetten. Die worden uitgevoerd door bijvoorbeeld ministers, ambtenaren, politie en
leger.
De meeste onderwerpen gaan over algemeen belang. Hierdoor is het belangrijk om je stem te
laten horen.
Het nemen van de politieke besluiten kost veel tijd. Kiezen we voor snel, daadkrachtig en efficiënt
besturen (doelmatig) of voor een maximale participatie van burgers (democratische
besluitvorming met afweging) in de politiek?
1.3 DEMOCRATIE
In de democratie gaat het om de macht van velen. In sommige landen bestaat nu als vorm van
directe democratie het referendum, een volksstemming over een bepaald wetsvoorstel.
Kenmerken
Indirecte of representatieve democratie met als basiskenmerk dat het volk vertegenwoordigers
kiest die de beslissingen nemen en met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking
verantwoording moeten afleggen over hun beleid.
De politieke macht is verdeeld over meerdere personen en institutie die elkaar controleren, de
trias politica. Democratie moet ook een rechtsstaat zijn waarin de wetten voor burgers en de
overheid gelden.
Andere kenmerken:
- individuele vrijheid. Mening uiten en binnen grenzen van vastgestelde wetten hun eigen leven
invullen.
- Politieke grondrechten. Bij vrije en geheime verkiezingen kunnen burgers zelf hun
vertegenwoordigers kiezen en zichzelf verkiesbaar stellen. Via het uitbrengen van een stem
geven de mandaat (bevoegdheid) aan een persoon of partij.
- Politie en leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden. Burgers mogen niet zomaar
aangehouden worden en geweld mag alleen in bepaalde situatie worden toegepast.
- Onafhankelijke rechtspraak. Rechters staan los van het parlement en regering en hoeven hun
uitspraken niet te verantwoorden.
- Persvrijheid. De massamedia vervullen een belangrijke functie: controle van machthebbers en
hebben de taak om ons goed te informeren.
PARLEMENTAIR OF PRESIDENTIEEL STELSEL
Binnen landen met een representatieve democratie is er onderscheid tussen het parlementaire en
het presidentiële stelsel.
In het parlementaire stelsel is het rechtstreeks gekozen parlement het hoogste machtsorgaan.
Het kabinet van ministers en staatssecretarissen wordt op basis daarvan geformeerd. Deze
leggen verantwoording af aan het parlement en indirect aan het volk. Is een staatshoofd een
koning, zoals in Nederland, is het een constitutionele monarchie.
In een presidentiële democratie kiest de bevolking niet alleen een parlement, maar ook de
president. Hij staat aan het hoofd van de regering de uitvoerende macht, en kan naar eigen keuze
ministers benoemen en ontslaan. Het heeft geen ontbindingsrecht, recht om het parlement te
ontbinden.
, Hoofdstuk 2 Parlementaire democratie
DE NEDERLANDSE STAAT
Nederland is een parlementaire democratie met een constitutioneel vorst.
De grondwet laat zien hoe belangrijk de waarden vrijheid en gelijkheid zijn.
Zien we terug in de grondwet:
- taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig omschreven. Een
Kamerlid mag niet ook minister, lid van de Raad van State of lid van de hoge Raad zijn.
- Vanaf 18 jaar heb je stemrecht en kan je verkozen worden. Iedereen mag een partij oprichten,
demonstreren.
- De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd. Wetten worden vastgelegd door de
regering en de Staten-Generaal.
- De overheid laat de media vrij, maar moet er ook voor zorgen dat de media over de juiste
informatie kunnen beschikken.
1.4 DICTATUUR
In landen met een dictatuur bepalen de machthebbers zo alles zelf. Er is sprake van schendingen
van mensenrechten en politiek geweld.
Kenmerken
Basiskenmerk is dat de drie machten - wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht - niet van
elkaar gescheiden zijn, maar in handen zijn van een kleine groep mensen. Gewone burgers
hebben niet of nauwelijks invloed op de politiek en kunnen ook hun rechten niet opeisen.
Andere kenmerken:
- een beperkte individuele vrijheid. Grondrechten bestaan meestal niet of heel beperkt.
- Nauwelijks politieke vrijheid. Politieke tegenstanders worden geïntimideerd, gevangengezet,
gemarteld of vermoord. Er vinden soms schijnverkiezingen plaats en wint de regeringspartij via
verkiezingsfraude.
- Dikwijls overheidsgeweld. De machthebbers verdedigen hun macht met harde hand. De politie,
het leger en de geheime dienst hebben vergaande bevoegdheden.
- Geen onafhankelijke rechtspraak. Rechters zijn sympathisanten van de machthebbers zodat
burgers niet kunnen rekenen op bescherming tegen de overheid.
- Massamedia en ook kunstuitingen staat onder censuur van de overheid. Informatie via internet
wordt gefilterd en kritische bloggers gearresteerd.
SOORTEN DICTATUREN
Ideologische, religieuze en militaire dictaturen.
Gebaseerd op ideologie: De communistische partij heeft alle macht en burgers weinig tot geen
individuele vrijheden. Politieke invloed alleen weggelegd voor mensen die de ideologie
onvoorwaardelijk steunen. Media, onderwijs en verenigingsleven staan onder strenge controle,
waardoor er sprake is van indoctrinatie: bevolking krijgt de partij-ideologie met de paplepel
ingegoten.
Gebaseerd op religie: ook wel theocratie. De godsdienst is verheven tot staatsideologie. Het
volk kiest een parlement en de president. Voor alle politieke besluiten is goedkeuring nodig van
niet-gekozen geestelijke leiders.
Gebaseerd op militair: het leger heeft alle macht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lynnkromhout2912. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen