Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis Verlichting
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting Geschiedenis Verlichting
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Verlichting3.1
Kenmerken van de wetenschappelijke revolutie (tijd met groot aantal uitvindingen):
- Nieuwe manier van onderzoeken; observeren, waarnemen, experimenteren, rederneren
- Grote veranderingen in veel levens; bv medische zorg
- Geweld verzet tegen de kerk
Oorzaken waren:
- De ontdekkingsreizen; wereldbeeld werd verbreed
- Ambachtelijke technieken; bezit van veel praktische kennis
- Humanistische tekstanalyse; nadruk leggen op zelfstandig denken van de mens
- Rationalisme van René Descartes; de samenleving moest op een redelijke manier (ratio= met
verstand) worden onderzocht. Kennis komt uit logisch denken niet de bijbel of het geloof
- Empirisme van John Locke; kennis moet gebaseerd zijn op waarneming en ervaring (Grieks
empeira= ervaring)
De wetenschappelijke revolutie leidde dus tot nieuwe inzichten en ontdekkingen:
- Isaac Newton kwam tot bepaalde natuurwetten (zoals zwaartekracht)
- Wonderen uit de Bijbel konden niet met menselijk verstand worden verklaard
- Ontdekkingsreizigers ontdekten sterk verschillende culturen (met een ander geloof)
- De humanistische tekstanalyse droeg bij aan kritiek op de kerk en zorgde voor het
uiteenvallen van de Westerse Christelijke kerk (hervorming). Luther en Calvijn vonden dat
iedereen de Bijbel op zijn manier mocht uitleggen.
Door de gehele Wetenschappelijke Revolutie ontstonden dus debatten over de positie van de
godsdienst in de samenleving. Zaken werden nu steeds meer als individu gezien, wie zelfstandig
nadacht kon ook zelf bepalen wat hij geloofde. Vorsten gingen in hen staat als reactie nu slechts een
godsdienst toestaan en beschermen.
3.2
In de 18e eeuw ontstond een nieuwe stroming in het denken: De Verlichting. Het eigen verstand
werd het belangrijkst gevonden. De centrale ideeën waren vrijheid & gelijkheid voor alle burgers. Op
gebied van onderwijs en opvoeding verwacht men grote veranderingen.
De verlichters wilden de volgende gebieden toetsten aan de criteria van de redelijkheid:
- Traditie; verlichters willen scheiding van Kerk & Staat
- Religieuze praktijken; volgens verlichters hoorde aanhangers van godsdiensten
andersdenkende niet te straffen. Men moest verdraagzaam leren te zijn op godsdienstig
gebied.
- Bestaande gezagsverhoudingen
- Volkssoevereiniteit; degene die de macht uitoefenen, moeten hun macht ontlenen aan het
volk en zijn daarom verantwoordelijk en schuldig aan het volk.
- Het sociaal contract tussen vorst en volk of burgers onderling: John Locke en Jean-Jacques
Rousseau pleitten voor het sluiten van een contract, zo zouden ze oorlog onderling willen
voorkomen.
- De scheiding van de machten in een staat; Montesquieu (trias politica)
, - - opvoeding; kind meer als echt kind behandeld worden
- - onderwijs; alle kinderen zijn bij geboorte gelijk en moeten dezelfde kansen krijgen
(ongeacht arm & rijk)
- - de verbreiding van de kennis
- Onderzoekers gingen samenwerken in wetenschappelijke verenigingen en wisselden elkaars
resultaten uit.
- De Encyclopedie is het belangrijkste boek van de Verlichting. Denis Diderot had met andere
schrijvers alle vergaarde kennis opgeschreven in artikelen en tekeningen.
De maatschappijkritiek leidde tot optimisme en geloof in maatschappelijke voortgang.
3.3
De belangrijkste verlichters:
John Locke en Jean-Jacques Rousseau gingen uit van natuurrechten en het idee van een sociaal
contract, waarbij alle macht uitging van het volk zelf.
- Natuurrechten: rechten die voor iedereen gelden, ongeacht plaats en tijd omdat ze door de
'natuur’ zijn gegeven. Met de natuur bedoelde de verlichters het goede het volmaakte op
het oog.
- Sociaalcontract: een contract tussen vorst en volk of tussen de onderdanen onderling om de
natuurlijke rechten te beschermen. Zo wilden de verlichters voorkomen dat er nieuwe
oorlogen onderling zouden uitbreken. Als een regering de natuurlijke rechten van de mens
niet meer beschermt dan mag het volk de regering omverwerpen en een nieuwe regering
vestigen.
De verlichters dachten deels verschillend over de inhoud van dit contract. Maar ze waren het wel
erover eens dat de burgers bepaalde taken, zoals de rechtspraak moesten overdragen aan de
overheid. En dat die overheid via wetgeving de rechten van de burgers moest waarborgen. John
Locke had een boek geschreven, Two treatises of government, waar de volgende rechten in staan:
- Regeringen moeten hun beleid op wetten baseren die voor iedereen gelijk zijn.
- Belastingen mogen alleen met toestemming van het volk of zijn vertegenwoordigers worden
geheven.
- De staat mag geen dwang uitoefenen op de burgers bij de keuze voor een godsdienst.
- De staat moet alle godsdiensten gelijk behandelen. '' want waarop zou het recht van die ene
Kerk berusten om voordelen boven de andere te bezitten en ze te onderdrukken''
- Het wetgevend lichaam kan of mag de wetgevende macht aan niemand overdragen, maar
moet haar laten berusten daar waar het volk ze heeft gelegd.
Jean-Jacques Rousseau koppelde dan weer aan de natuurrechten en het sociaal contract de
volgende ideeën:
- Vrijheid en gelijkheid van armen en slaven; ongeacht cultuur/etnische afkomst/volk waren
mensen gelijk en hadden zij een natuurlijk recht op leven/gezondheid/vrijheid/bezit.
- Vormen van directe democratie op basis van de Algemene Wil; in een sociaal contract moest
iedereen zich gehoorzamen aan de Algemene Wil. ''De mensen worden vrijgeboren, maar
overal zijn ze onvrij.''
Charles-Louis Montesquieu
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 2006zara. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,92. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen