Islam, een levende traditie – Samenvatting
Sasha Wijngaarden (6761623)
(IA1V19001)
Inhoudsopgave
HC1 – introductie en geloofsleer.................................................................................................................... 2
Geloofsleer...........................................................................................................................................................3
HC2 – Mohammed en de zuilen...................................................................................................................... 5
Profeet Mohammed.............................................................................................................................................5
Vijf zuilen (rituele plichten):.................................................................................................................................7
HC3 – de geschiedenis.................................................................................................................................... 7
HC4 – Sji’itische Islam.................................................................................................................................. 10
HC5 – de Koran............................................................................................................................................ 11
HC6 – Islamitisch recht................................................................................................................................. 13
HC7 – Islamitische theologie en filosofie....................................................................................................... 15
HC8 – Moderne tijd en politieke islam.......................................................................................................... 17
Modernisering en Europese expansie................................................................................................................17
Cultuurverandering en de bronnen....................................................................................................................18
Opkomst “politieke islam”..................................................................................................................................18
Invloed van islamisme: fasering.........................................................................................................................19
HC9 – Soefisme............................................................................................................................................ 19
HC10 – islam en gender................................................................................................................................ 20
Emancipatiedebat en islamitische bronnen: vanuit de Koran...........................................................................21
Emancipatiedebat en islamitische bronnen: vanuit de soenna.........................................................................21
Emancipatiedebat en islamitische bronnen: vanuit de shari’a..........................................................................21
HC11 – Islam in Europa................................................................................................................................ 22
Geschiedenis Islam in Europa:............................................................................................................................22
Context Europa/Nederland................................................................................................................................22
Islam in Europa/Nederland................................................................................................................................24
,HC1 – introductie en geloofsleer
Het islamdebat is sterk gepolariseerd:
- Gewelddadiger extremisme bepaalt het beeld
- Omgekeerd voelen veel moslims zich het slachtoffer van vooroordeel en discriminatie
Wetenschappelijke benadering moet zakelijk zijn en naar de feiten kijken!
Circularisatietheorie: naarmate samenleving moderner werd, is de betekenis van religie afgenomen
Wat is religie?
Verzameling van geïnstitutionaliseerde rituelen van een groep mensen die verbonden is
met een traditie en die spirituele sentimenten met een buitenmenselijke focus uitbeelden of
oproepen gebaseerd op mythologie en/of doctrines
Religiewetenschappen heeft de focus op religieuze traditie als geheel:
- Geloofsleer/doctrine: leerstellingen
- Geloofsbeleving: hoe ervaart men zaken
- Rituelen: handelingen met religieuze motivatie, zijn al dan niet regels voor
- Verhalen/mythes: verhalen over onzichtbare wereld, over god/goden, over historische
gebeurtenissen die religieuze betekenis hebben gekregen in de traditie
- Ethiek: normen/waarden, religie als moreel kompas, hoe leven om geluk te krijgen?
- Instituties: hoe wordt het georganiseerd?
- Materiële zaken: objecten, kunstwerken, gebouwen, etc. Vertelt over traditie/ontwikkeling.
Theologie: nadenken over vragen die binnen de religie opkomen (focus op goddelijke)
- Religieuze verschijnselen krijgen waardeoordeel:
‘Door God geschreven’, ‘echt gebeurd’, ‘waar’, ‘goed en heilzaam’
Religiewetenschappen: onderzoek van buitenstaanderperspectief d.m.v. analyse (focus op menselijk)
- Sociaalwetenschappelijk / historisch-filosofisch onderzoek, geen waardeoordeel!
Mogelijke aanvaringen tussen religiewetenschappen en geloof
- Historisch-kritische methode kijkt naar begin traditie en wat we hierover weten
- Alleen waarnemen of ook beoordelen? (Mensenrechten, vrouwenrechten, etc.)
- Emic (binnenstaander) en etic (buitenstaander) perspectief
o Emic perspectief: insider
Hoe iemand het zelf ervaart
Eigen oordelen bij parkeren
Pro: voorkomt Eurocentrisme (vooringenomenheid, westerse blik)
Contra: ten koste van wetenschappelijke distantie; emotioneel betrokken
o Etic perspectief: buitenstaander
Interpreteren wat je ziet, waarnemen en analyseren hoe mensen betekenis
geven aan zaken
Pro: meer objectiviteit mogelijk, vergelijking met andere culturen/religies
mogelijk
Contra: risico dat je te veel aan de buitenkant blijft
, Oplossing Shepard: ‘empathetic understanding’understanding'
- Empathetic understanding: in schoenen van ander staan en proberen te begrijpen wat die
voelt en bedoelt
- Sympathetic understanding: empathetic met een positieve grondhouding: niet met argwaan
of wantrouwen, maar met optimisme
Moslim is niet Arabisch!
- Wereldwijd 1,5 miljard mensen moslim (bijna ¼)
- 20% van de moslims is Arabisch
- 62% van de moslims leeft in (ZO) Aziatische landen: Indonesië, India, Pakistan, Bangladesh,
Iran, Turkije
- Indonesië grootste deel van de bevolking moslim
Hoe om te gaan met die verscheidenheid? Verschillende blikken hierop:
- De ware Islam is één (typische emic benadering)
- Er zijn vele ‘islams’, ‘dé islam’ bestaat niet
Gaat voorbij aan de eenheid, te weinig oog voor overeenkomsten
- Grote traditie: steden, schriftcultuur, universeel, mannen zijn dominant
- Kleine tradities: platteland, orale cultuur, aandacht voor vrouwen
Grote wisselwerking
- De islam als dynamische en complexe religie, niemand heeft monopolie op de uitleg hiervan
Interpretatie van bronnen ontwikkelt zich in samenhang met culturele context
De opkomst van de Islam kent vele invloeden:
- Grieks-Romeinse en Perzische cultuur (late antieke wereld)
- Abrahamitische religies (als aartsvader Abraham): stamboom ontstaan met 3 stromingen;
1) Mozes van de Joodse traditie
2) Jezus van de Christen traditie
3) Mohammed van de Islam traditie
Onderdelen van de islamitische leer:
- Geloofsleer heeft 6 geloofsartikelen als basis
Koran 2:177; …vroom is wie gelooft in God, en de laatste dag, in de engelen, in het boek
En in de profeten
- Gedragsleer (shari’a) bestaat uit:
o Rituele plichten (ibadaat)
o Sociale plichten (moe’amalaat)
Geloofsleer
Geloofsleer (aqida/iman) kent 6 geloofsartikelen:
1) Geloof in God
2) Bestaan van de engelen
3) De profeten
4) Alle geopenbaarde boeken
5) De voorbeschikking
6) Het leven na de dood
1) Geloof in God en zijn absolute eenheid:
Tawhid = eenheid (monotheïsme)
Shirk = afgoderij (polytheïsme): grootste zonde van de islam!
Scheppingsleer in de Koran en in de Bijbel is overeenkomstig:
