Betreft aantekeningen van het vak GNGT2, 2e jaar, periode B. Elk college had een online opname. Hiervan heb ik een samenvatting gemaakt. Alle eindtermen worden uitgelegd.
TK2 GNGT2 Aantekeningen bij de Les – Marije Zeilstra
Jaar 2 Periode B 2022-2023
Inhoudsopgave
Praktische informatie _______________________________________________________ 1
Les 1 Congruentie: herhaling en inleiding _______________________________________ 1
Les 2 Soorten vormveranderingen, werkwoordsklassen en paradigma’s _______________ 2
Les 3 Congruentietypologie: arm en rijk _________________________________________ 3
Les 4 Directionele werkwoorden: vooruit & achteruit en volledig & gedeeltelijk ___________ 4
Les 5 Congruentieweglating & congruentiepatroon ________________________________ 5
Les 6 Congruentiedragers: hulpwerkwoord OP ___________________________________ 5
Les 7 Congruentiedragers: seriele werkwoorden __________________________________ 6
Les 8 Prodrop & Pronoun copy _______________________________________________ 7
Praktische informatie
• Tentamen: 40 MC vragen bij NGT-fragmenten en over leerstof
• Aantekeningen zijn opgebouwd uit informatie uit kennisclips
• Literatuur: Aspecten van ruimtelijke grammatica – H. Bos
H1, 2.1-2.3.1, 2.3-2.5, 3, 4, 5 (m.u.v. 5.5-5.6), 6, 7, 8, 9, 10
Les 1 Congruentie: herhaling en inleiding
Taalniveau’s
1. Fonetiek: de manier waarop mensen taal produceren
2. Fonologie: hoe zijn woorden/gebaren opgebouwd uit betekenisloze eenheden. Denk
bij gebarentaal aan 5 parameters. In gesproken Nederlands zijn het fonemen.
3. Morfologie: woordvormingsleer, vrij morfeem + gebonden morfeem.
4. Syntaxis: combineren van woorden naar hele zinnen. Hierbij zijn veel regels van
toepassing.
5. Semantiek: de betekenis van die zinnen.
6. Pragmatiek: de gebruiksregels van de taal, hoe je je taal aanpast aan situaties.
7. Discourse: de samenhang van meerdere zinnen
Congruentie
Latijn “samen-gaan”. Dat wat bij elkaar hoor, dat wat overeenkomt qua vorm.
Definitie: bepaalde vormovereenkomst tussen twee of meer stukken in een zin
Functie: om helder te krijgen hoe de zin in elkaar zit
Vorm: vervoeging van het werkwoord met het onderwerp of vervoeging van een zinsdeel aan
een ander zinsdeel om te specificeren.
Congruentie heeft te maken met syntaxis (hoe de zin in elkaar zit) en morfologie
(vormverandering).
In NGT? Niet alle werkwoorden kunnen congrueren in NGT. Maar hoe doen de
werkwoorden dat die het wel kunnen? Door de vorm te veranderen, zoals een
bewegingsrichting. De vorm wordt op verschillende manieren veranderd. Het hangt er vanaf
hoeveel argumenten er door een verbaal predicaat worden opgeroepen. Niet-congruerende
werkwoorden zijn bijvoorbeeld lichaamsgebonden, vaak zijn ze ook nog in verschillende
mate iconisch.
1
, Bijzaak: in ‘het groene boek’ van literatuur wordt ipv van (niet-)congruerende
werkwoorden van (in)varianten gesproken. Laatste term wordt nu niet meer gebruikt.
Morfologie, woordvorming en woordleer
Morfeem: een betekenisdragende bouwsteen. Deze bouwstenen maken dat een woord een
complexere betekenis krijgt. Een vrij morfeem heeft een woordenboekbetekenis. Een
gebonden morfeem hebben geen lexicale/inhoudsbetekenis maar wel een grammaticale
betekenis. Morfologie draait vaak om verbale predicaten. Ook meervoud is een vorm van
morfologie. In gesproken Nederlands is morfologie zowel sequentieel als simultaan.
Sequentieel omdat de bouwstenen een voor een aan een vrij morfeem worden geplakt en
simultaan omdat een onregelmatig werkwoord van tijd verandert zonder gebonden
morfemen die eraan geplakt moeten worden. Een overkoepelende term voor woordvorming
is flexie. Dit gaat in op meervoudsvorming, werkwoordsvervoeging etc. Flexie is
systematische vormverandering die telkens leidt tot dezelfde betekenisverandering (stam + t
= derde persoon enkelvoud).
Syntaxis
Grieks “dat wat is samen gezet”
Taalkundig: hoe zijn zinsdelen intern gevormd en hoe zijn de zinnen opgebouwd uit die
zinsdelen. De zinsdelen kunnen 3 functies hebben
1. Predicaat: het element dat of een of meerdere zinsdelen verbindt of een eigenschap
specificeert van een element in de zin. Het predicaat kan éénplaatsig (intransitief),
tweeplaatsig (transitief) of meerplaatsig (ditransitief) zijn. Dit staat voor hoeveel
argumenten er worden opgeroepen door het predicaat. Het heet ook wel de valentie
van het predicaat.
2. Argument: de zinsdelen die worden opgeroepen door het predicaat. Zonder de
bijbehorende argumenten is een zin ongrammaticaal.
3. Adjunct: zinsdelen die je kan weglaten terwijl de zin grammaticaal blijft
De volgorde van Nederlands geeft bijvoorbeeld heel makkelijk ‘wie doet wat tegen wie’ door
een standaard volgorde SVO (Subject Verbum Object). Het Duits gebruikt naamvallen om
functie duidelijk te maken. In het Nederlands heb je nog een klein restantje naamvallen vb.
‘hij’ is altijd onderwerp en ‘hem’ is dat nooit. Dit is ook een hint over de grammaticale rollen in
een zin.
Aantekeningen tijdens de les:
Transcriptie: notatievorm van gebaren
a) Syntactische ruimte – indeling
1: jezelf
2: jij
3a: rechts vanuit de gebaarder
3b: links vanuit de gebaarder
b) Persoonlijke voornaamwoorden: INDEX
c) Gebaren worden geglosst (hoofdletters) om de verwarring met het Nederlands te
vermijden
d) Beweging? Locatie-locatie noteren
e) Basisvorm v.s. vervoegde vorm werkwoord. Basisvorm is vaak korter gebaard dan
een vervoegde vorm. Lichaamsgebonden niet-congruerende werkwoorden hebben
alleen een basisvorm.
f) Notatie locatieve gebaren, je zet er dezelfde cijfernotaties bij als bij a.
Dit staat allemaal in het hoofdstuk Conventie
Les 2 Soorten vormveranderingen, werkwoordsklassen en paradigma’s
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marijezeilstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
