Beginselen Strafrecht Hoorcolleges &
Collegeclips
Hoorcollege 1
Strafrecht
Regelt verhouding tussen burgers en overheid
Valt onder publiekrecht
Verzamelnaam voor allerlei verschillende soorten die onder strafrecht
vallen (jeugdstrafrecht, militair strafrecht, formeel strafrecht, materieel
strafrecht)
In Nederlands bepaalt het Openbaar Ministerie aan de hand van
gepleegde strafbare feiten of en wanneer iemand wordt vervolgd
Bepaald dus of iets wordt voorgelegd bij de rechter
Waarom strafrecht
Ultimum remedium (het laatste redmiddel)
o Niet voor elk wisselwasje dit inzetten, alleen als het echt niet
anders kan
Strafdoelen
o Vergelding: leedtoevoeging (iemand mag niet ergens mee
wegkomen, leed van slachtoffer wordt vergolden)
Door middel van die leedtoevoeging wordt het leed wat de
dader het slachtoffer of de maatschappij heeft aangedaan
vergolden. Op deze manier blijft het vertrouwen van het volk
in het rechtssysteem.
o Preventie: voorkomen dat mensen strafbare feiten plegen
Speciale preventie: gericht op de dader (zodat dader niet
nog een keer de fout in gaat)
Om te voorkomen dat de dader nog een keer de fout in
gaat. > Denk aan een wekelijkse drugstest voor een
verslaafde die steelt om zo zijn drugs te bekostigen.
Generale preventie: gericht op ook anderen dan gestrafte
(zodat anderen niet de fout maken zoals de dader)
Hiervoor is van belang dat de maatschappij ziet dat
normovertredingen niet worden geaccepteerd en dat
daar ook een straf op staat. Hiervoor is ook van belang
dat de maatschappij ziet dat er wordt gehandhaafd
door de politie.
Balthasar Gerards
Vroeger was het lichaam van de dader het voorwerp was van de bestraffing, is
dat nu juist de vrijheid van de dader.
Legaliteitsbeginsel
,Materieel strafrecht
Bepaalt welke gedragingen onder welke omstandigheden strafbaar zijn en
welke personen daarvoor kunnen worden gestraft
Uitbreidingen en beperkingen van strafbaarheid
o Uitbreidingen en strafbaarheid: b.v. poging (45 Sr) (week 3)
o Beperkingen van strafbaarheid: b.v. noodweer (41 lid 1 Sr) (week
4)
Belangrijkste bron: Wetboek van Strafrecht
Formeel strafrecht
Formeel strafrecht bepaalt de regels van het strafproces
Hoofddoelstelling: verzekeren van de juiste toepassing van het materiële
strafrecht
o Bevorderen bestraffing schuldigen
o Voorkomen bestraffing onschuldigen
Om dit doel te verwezenlijken moet het strafproces zich richten op het
achterhalen van de materiële waarheid
Moet het mogelijk maken de waarheid te achterhalen
o Middelen om de waarheid te achterhalen (week 5)
Aanhouding verdachte (b.v. art. 53 lid 1 Sv)
Horen verdachte (b.v. art. 53 lid 2 Sv)
Huiszoeking (b.v. art. 97 Sv)
Rechten verdachte
o Zwijgrecht (art. 29 lid 1) niet gefolterd mogen worden (3 EVRM)
(geen geweld of gedreigd met geweld)
Bewijsregels (art. 342 lid 2 Sv)
Belangrijkste bron: Wetboek van Strafvordering
Dilemma binnen het strafrecht
Het gaat bij het formele strafrecht om het achterhalen van de waarheid. Maar
dat mag niet tegen elke prijs. De politie heeft zich te houden aan de
voorwaarden die voortvloeien uit de wet en dient de rechten van de verdachte te
accepteren. In sommige zaken ontstaat er een dilemma tussen de waarheid
vinden en dit op een nette manier doen.
Het formele strafrecht probeert hier een balans in te vinden. Er mag stevig
worden verhoord en met enig dwang, maar er zijn grenzen. Een zaak waarin de
politie te ver is gegaan is in de Duitse zaak Gefken. > De politie dreigde met
foltering. Uiteindelijk kreeg de kindermoordenaar schadevergoeding vanwege
onmenselijke behandeling.
In Nederland is dit gebeurd met de zaak van Michael P., die Anne Faber heeft
verkracht en vermoord. > Er is hem niet op zijn rechten gewezen en hij is na
zijn aanhouding geblindeerd en op zijn buik gelegd. Hij wil niet zeggen waar
Anne Faber is. De politie heeft gedreigd met de politiehond en de politiehond bij
zijn gezicht gehouden. Ook zijn de handboeien expres hard aangetrokken en is
zijn schouder gebroken. De HR heeft de opgelegde gevangenisstraf verminderd
met 4 maanden.
,Soms worden mensen bestraft die onschuldig zijn > rechterlijke dwaling.
Denk aan de schiedammerparkmoord.
Collegeclip week 1
Het rechterlijk beslissingsschema
Art 348 en 350 Sv
Dit schema is de basis van het strafrecht. Elke beslissing uit het strafrecht
kun je uiteindelijk terugvoeren op dit schema. Het geeft aan welke
beslissingen de rechter moet nemen voordat hij de verdachte een straf
kan opleggen.
Kernpunten
De menselijke gedraging en de wettelijke delictsomschrijving zijn
bestanddelen > korte onderdelen van de delictsomschrijving.
De wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid zijn elementen >
onderliggende voorwaarden voor een strafbaar feit.
Pas als aan deze 4 voorwaarden is voldaan kan een rechter een straf
opleggen, omdat er dan pas sprake is van een strafbaar feit.
De bestanddelen van de delictsomschrijving moeten worden bewezen.
Wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid zijn voorwaarden om van een
strafbaar feit te kunnen spreken (elementen); veronderstellen we
aanwezig.
De rechtvaardigingsgronden en schulduitsluitingsgronden noemen we
tezamen de strafuitsluitingsgronden.
Rechtvaardigingsgronden nemen de wederrechtelijkheid weg.
Schulduitsluitingsgronden nemen de verwijtbaarheid weg.
Let op! Wederrechtelijkheid kan ook een bestanddeel zijn! > art.
350 Sr.
8 vragen van artikel 348 en 350 Sv
Deze vragen hebben een dwingende volgorde. Als je onderweg ergens strand,
dan moet de rechter komen tot een einduitspraak.
Formele (voor)vragen – art. 348 Sv. Gaat over de vraag of de rechter de zaak
überhaupt wel inhoudelijk mag bekijken. Als de rechter deze vragen bevestigend
heeft geantwoord, dan komen we toe aan de materiële vragen.
1 > Dagvaarding geldig
, 2 > Rechter bevoegd
3 > Officier van Justitie ontvankelijk
4 > Schorsing der vervolging
Bijbehorende einduitspraken > art. 349 Sv
Einduitspraken versus ne bis in idem
Art. 349 Sv
Nietigheid der dagvaarding
Rechtbank onbevoegd
OvJ niet-ontvankelijk
Schorsing der vervolging
Ne bis in idem-beginsel (art. 68 Sr): niemand mag tweemaal voor dezelfde zaak
worden vervolgd.
Bij een einduitspraak op een van de formele vragen heeft de rechter zich
nog niet inhoudelijk over de zaak gebogen dus mag de verdachte in
beginsel opnieuw vervolgd worden.
Materiële vragen – art. 350 Sv. Betreffen het feit zelf.
o 5 > Tenlastegelegde bewezen (menselijke gedraging)
Zo nee vrijspraak
o 6 > Delictsomschrijving (kwalificatie) (delictsomschrijving)
Zo nee ontslag van alle rechtsvervolging
o 7 > Strafbaarheid feit (wederrechtelijkheid)
Zo nee ontslag van alle rechtsvervolging
o 8 > Strafbaarheid verdachte (verwijtbaar)
Zo nee ontslag van alle rechtsvervolging
Bijbehorende einduitspraken > art. 352 Sv
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jb1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,48. Je zit daarna nergens aan vast.