In deze samenvatting worden alle aspecten van nederlands literatuur geschiedenis benoemd van de 16de eeuw tot en met de 19de eeuw. Waarin onderwerpen worden benoemd zoals liederen, reisverhalen, sonnet, klucht, reisjournalen, briefroman, kinderboeken, romantisme, realisme, verlichting, tijdschrifte...
Nederlands
Literatuurgeschiedenis SE
16e en 17e eeuw
A. Nieuw Nederlands literatuur – historische achtergrond
Geloofsstrijd
1566 Beeldenstorm
Maarten Luther brak met de kerk en begon zijn eigen kerk (Lutherse) protestanten vs.
katholieken
Oorzaak: rijkdom monniken en pausen en aflaathandel zette de katholieke kerk in slecht daglicht;
diep geloof was de enige manier om in de hemel te komen
Willem van Oranje
(1533-1584) geboren in een Lutherse familie (protestants) in Duitsland
Erfde enkele gebieden in de Nederlanden
Karel V (katholiek) op dat moment keizer van Duitsland, koning van Spanje en bestuurde
de Nederlanden. Wilde niet dat de gebieden in protestantse handen vielen.
Willem aan het hof komen voor katholieke heropvoeding >> goed contact tussen de
twee
Conflict Filips II, plaatsvervanger Karel V, en Willem van Oranje dat resulteerde in De
Opstand, de Tachtigjarige Oorlog
Vervolging protestanten enorm
Gouden Eeuw
16e en 17e eeuw verre reizen en belangrijke ontdekkingen
1492 Columbus Amerika
1498 Vasco da Gama naar Azië gereisd
Nederlandse zeelieden volgden
Kennis nieuwe culturen en bloeiende handel (VOC en WIC)
Toenemende welvaart
Amsterdam migrantenstad
Groeispurt inwoneraantal in Amsterdam
½ van de enorme groei was buitenlands
Reden: oorlogsgeweld, geloofsvervolging en ontplooiingskansen (werk)
Werk nodig >> VOC opgericht in 1602
Veel seizoenarbeiders
Franse taal
Taal belangrijker
Oorzaak: toenemende internationale handel
Absolutisme: frans in hoog aanzien
, Franse taal belemmerde eenheidsgevoel
B. Nieuw Nederlands literatuur – literatuur : renaissance
‘’Toneelstukken, liederen en gedichten bevatten over het algemeen een opvoedkundige boodschap’’
Toneel
Gewone volk: buiten opgevoerd
Komedies en kluchten populair
Schouwburg: rijken zitten, gewone volk staan
Meest opgevoerde stukken die werden opgevoerd in schouwburgen: Tragedies en komedies
Tragedies: met een ongelukkig einde voor de hoofdpersoon
Komedies: publiek amuseren d.m.v. humor
Aristoteles regels opgebouwd waar streng aan gehouden werd
Liederen
Gingen meestal over geloof, liefde en het gewone leven
Konden serieus of grappig zijn
Apart genre: geuzenliederen
Heldendaden, religieuze liederen, spot- en strijdliederen
1573 geuzenliederen gebundeld in ‘’Het Geusen lieden boecxken’’
Geuzen: term van de opstandige Nederlandse edelen + strijders in De Opstand
Reisverhalen
1648 ‘’Het journaal van Bontekoe’’
Reis beschreven van de VOC (=Nederlandse monopolie op overzeese handel met Azië)
= een reisverhaal
Reisverhalen werden veel gelezen, omdat mensen nieuwsgierig waren naar nieuwe
dingen in de wereld
Sonnet
Nieuw genre
Veertien regels
Vier strofen (twee kwatrijnen en twee terzinen)
Italiaanse uitvinding in 14e eeuw, via FR overgewaaid naar NL
Ging meestal over vrouw op wie de schrijver verliefd was
Uitvinder: Francesco Petrarca
Rederijkerskamers
Verenigingen van schrijvers
Ontwikkeling tot centra kunsten en wetenschappen waar bemiddelde mannen op een
informele manier iets konden leren
Schrijven en voordragen van literaire en zakelijke teksten
Zingen of spelen van liederen en toneelstukken
Twee kamers in Nederland
1) Het Wit Lavendel vluchtelingen uit het zuiden
, 2) De Eglantier Amsterdammers op ledenlijst
Aantal schrijvers verlieten de Eglantier (G.A. Bredero en P.C. Hooft) Eerste
Nederduytsche Academie opgesticht
Een instelling die de wetenschap wilde populariseren door het aanbieden van hoger onderwijs in de
landstaal, het Nederduytsch, i.p.v. het Latijn.
Grote toneelzaal, waar met veel succes, vooral kluchten en blijspelen van eigen leden
werden opgevoerd
C. Nieuw Nederlands literatuur – blauwe vlakken
Het Wilhelmus
1570 verschenen
1573 strijdlied of troostlied
Gemaakt ter ere Willem van Oranje
Anonieme auteur (doodstraf op auteur)
Naamgedicht of acrostichon
= Een gedicht waarvan bepaalde, meestal de eerste, letters van iedere regel of strofe,
achter elkaar gelezen zelf ook een woord of zin vormen
Poëzie – P.C. Hooft
1581 geboren
Burgemeester Muiden, waar hij veel geleerden en kunstenaars ontving
In eerst instantie kunstenaar
Schreef gedichten, toneelstukken en zette De Opstand op papier
Sonnetten schreef hij voor zijn geliefde in de 14 e eeuw
G.A. Bredero – Spaanschen Brabander
1585 – 1618 in Amsterdam
Middelbare school opgeleid kunstschilder, maar liever schrijven
Liedboek, twee komedies, aantal kluchten en enkele tragedies
Belangrijkste werk: Spaanschen Brabander komedie uit 1618
Jerolimo Rodrigo (hoofdpersoon) is op de vlucht voor schuldeisers in Amsterdam. Verder worden er
veel gewone Amsterdamse burgers ten tonele gevoerd, die laten zien hoe levendig het er in
Bredero’s tijd in Amsterdam aan toeging.
D. PowerPoints – historische context
Ontwikkelingen
1) Hervorming
2) Ontstaan Republiek
3) Handel
Hervorming
• Hervorming (Reformatie): afzetten tegen katholieke kerk
• Macht, rijkdom, aflaten, Latijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper larissavandergrijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,47. Je zit daarna nergens aan vast.
