rechtsgeleerden → zelfingenomen / praatzieke mensen / twistziek
vgl. met de sofisten
(natuur)filosofen → claimen toegang tot diepe kennis (over de natuur) maar
uiteindelijk weten ze heel weinig, dit leidt tot discussies.
Ze houden zich bezig met allerlei subtiele begrippen/distincties/theorieen waar eigenlijk
niemand iets van snapt.
ze voelen zich verheven boven al.
theologen/monniken → maken het geloof onnodig complex; ze creeren
paradoxale kennis. (onbegrijpelijk voor de gewone man, zo houden ze gewone
man onder hun macht; alleen zij hebben kennis tot de grote mysterieen →
machtsmisbruik.). ze gaan voorbij de essentie vh geloof. de essentie is liefde,
barmhartigheid, naastenliefde. dit is in contrast met de theologen die egoistisch
macht uitoefenen; ze zijn scheinheilig en doen niet wat ze moeten doen: ze
otwikkelen allemaal eigen regels, het erge is dat deze regels belangrijker worden
dan de essentie. (eigen regels hangen boven de bijbel).
Hij was zelf een overtuigd christene maar verdedigt de stelling dat de christendom door de
loop van tijd door invloeden gecorrupteerd is geworden. we moeten weer terug naar die
eenvoudige essentie.
Montaigne: essay of ancient costums
Radicale wijziging van gebruiken/gewoontes door de tijd heen. → gebruiken
hebben geen stabiele basis/waan van de dag: ze wisselen constant. Je moet als
mens beseffen dat huidige standaarden geen universele standaarden zijn.
Het menselijk handelen is inconstant. Boodschap: menselijk handelen is niet rationeel en
kan niet in een rationele/objecieve theorie worden gezegd. Het handelen is niet rationeel en
gehoorzaamt niet aan universele wet: scepticisme!
Montaigne: inconcisticy of our actions
Willekeurigheid van menselijk gedrag; ook op individueel niveau.
Hij linkt dit idee aan de traditionele notie van wijsheid en ondeugd.
Wijsheid = handelen op basis van rationele maxime.
Ondeugd = ontbreken van rationele levensprincipes.
Maar de essentie van menselijk gedrag is willekeur dus niemand van ons beschikt wijsheid.
Het gedrag kenmerkt zich door inconsistentie en niet door ratio.
Wat drijft mensen? → Niet door rationele principes maar door
driften/inclinations/neigingen/passies waarbij ook tegengestelde inclinaties. vnl
,de omstandigheid van het moment; afhankelijk van de omstandigheid waarin
men zich bevindt stuurt het handelen. we laten ons leiden door emoties. (hij
nuanceert het beeld van de rationele mens).
Hoe we anderen beoordelen → op basis van een enkele handeling trekken we
een radicale conclusie (hij vindt dit absurd): kritiek op hoe judgemental we met
anderen omgaan (voorbeeld in de tekst over de vrouw die zelfmoord wilt
plegen).
Dit leidt tot de conclusie:
wat is de essentie van de mens → inconsistentie; dubbelzinnigheid/tegenstrijdig
zijn maakt de mens als mens. Laat de illusie los dat we rationele wezens zijn die
consistent handelen: scepticisme!
Deze filosofen pleiten voor bescheidenheid en tolerantie tegenover anderen. We moeten
onszelf in twijfel trekken. Het is humoristisch en vooruitstrevend.
WERKGROEP 2: DESCARTES MEDITATIE 1 EN 2
Meditatie 1:
Motief → besef dat onze kennis wankele fundamenten is gebouwd.
Deze periode in de 17e eeuw is een evolutie van het denken: mensen worden
kritischer, deze ontwikkelingen doen intellectuelen aan hun kennis te twijfelen. →
hieruit volgt de noodzaak om opnieuw te beginnen: tabula rasa. Het doel is tot
zekere fundamenten te komen: het omarmen van sceptcisme.
Verschil met antieke sceptici: scepticisme leidt tot epoche en er kan niet tot zekere
fundamenten worden gekomen. Descartes daarentegen: vanuit het scepticisme komen tot
zekere fundamenten, dus het scepticisme toepassen om tot objectieve kennis te komen.
Hoe komen we tot de kennis? → methode van twijfel:
niet enkel het onware maar alles wat de minste twijfel toelaat gaat/moet weg.
dit houdt verband met het typisch cartiaanse paradigma: zekere kennis zijn ideeen waar
geen twijfel over mogelijk is.
Maar het is een oneindige taak om alle ideeen als individu te analyseren om te
kijken of er twijfel mogelijk is → dus focus leggen op dat gene wat doorgaans als
fundament van kennis wordt gezien: de zintuigelijke kennis (in deze tijd waren er
centrale Aristoteliaanse invloeden zijn, bij deze leer staat zintuigelijke
waarneming centraal).
De centrale vraag: kunnen we zintuigelijke kennis vertrouwen?:
Aristoteles → we kunnen zintuigelijke kennis wel vertrouwen.
Descartes als scepticus → nee we kunnen er niet op vertrouwen want zintuigen zijn
soms bedriegelijk.
, Repliek empirist → het klopt dat we soms bedrogen worden maar andere zaken
kunnen we toch niet betwijfelen, bijvoorbeeld het feit dat wij hier in de klas
zitten.
Descartes als scepticus → droom argument: ook wanneer we dromen zijn we ervan
overtuigd dat we ergens zijn enz. Problematisch! We hebben geen criterium om droom van
werkelijkheid te onderscheiden.
Repliek empirist → Painter’s analogy: vergelijking van droom en schilderij. Zelfs schilderijen
die de meest absurde dingen uitbeelden (dingen die niet bestaan) zijn opgebouwd uit
elementen die wel bestaan (doek, verf, kleur etc.) dus ookal corrosponderen dromen niet
met de werkelijkheid drukken ze wel bepaalde waarheden uit. De droom is uit primaire
waarheden opgebouwd. In elke droom zien we ‘uitgebreide lichamen’ met een bepaald
quantiteit en beweging in de ruimte: de manier waarop wij de materiele wereld zien.
(uitgebreidheid is het spreken van materie: l x b x h). Ook in onze dromen blijven wiskundige
en geometrische waarheden staan.
Descartes als sceptici → deceiving god argument: zelfs die meest primaire kennis (dus het
bestaan van het universum als uitgebreide lichamen en het bestaan van wiskundige
waarheden) kan een door god opgelegde fictie zijn; niks ontstnapt aan de twijfel.
God is almachtig en god kan ons bedriegen.
Maar, deceiving god argument is een theologisch suspect idee want is god niet algoed?
Maar ik kan niet ontkennen dat ik soms wordt bedrogen maar hoe kan een algoede god ons
bedriegen: is god dan niet algoed? Het idee dat we bedrogen worden is moeilijk te
verzoenen met het idee van een algoede god.
Atheisten → Een atheist zal geen waarde aan dit argument toekennen want als er
geen god is kunnen we niet bedrogen worden: is een atheist dan iemand die
geen twijfel over bepaalde zaken moet hebben.
Antwoord descartes op atheisten → ook atheisten hebben reden om te twijfelen.
Reden: als god niet bestaat zijn wij het product van toeval/lot/blinde
determinatie, onze oorzaak is minder perfect. Deze situatie geeft meer redenen
om scpetisch te zijn dus meer reden om te twijfelen.
Conclusie: of je atheist bent of niet, is er reden om te twijfelen.
Descartes probeert het idee van een algoede god in stand te houden door de
bedriegelijkheid toe te kennen aan een kwade demon. → malicious demon
argument.
Dus: we kunnen aan niks zekerheid toe kennen want we kunnen bedrogen
worden door alles. → met deze visie ontwaakt hij uit zijn meditatie; einde
meditatie → met dit beeld gaat hij over in meditatie twee.
Meditatie 2:
Uitgangspunt is de malicious demon (cocnlusie van de eerste meditatie) → alle
zintuigelijkheid, ons geheugen, externe wereld; alles kunnen we in twijfel
trekken.
Cogito argument:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper donikasaracini. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
