Samenvatting biologie thema 1 regeling + thema 2 waarneming en gedrag.
Verwijzingen naar Binas en plaatjes in het boek.
Goed cijfer te behalen door deze samenvatting.
Overzichtelijk.
uitwendige milieu = de meeste cellen hebben geen contact met het uitwendige milieu doordat ze
worden omgeven door andere cellen
inwendige milieu = bloed, weefselvloeistof en cellen (die niet in contact staan met het uitwendige
milieu) horen bij het inwendige milieu
- tussen inwendig en uitwendig bevindt zich tenminste één cellaag
- de inhoud van de darmen, longen en blaas hoort bij het uitwendige milieu
Homeostase = het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendige milieu
- gehandhaafd door samenwerking tussen het zenuwstelsel en hormoonstelsel
homeostatische regelkringen zorgen ervoor dat de omstandigheden in het inwendige milieu niet te
veel veranderen dit wordt beïnvloed door de normwaarde (= je lichaamstemperatuur,
glucosegehalte etc. schommelt rond een bepaalde waarde) zodat er sprake is van een dynamisch
evenwicht
De homeostase in een organisme wordt gehandhaafd volgens het indirecte dynamische evenwicht.
Wanneer een factor boven of onder een bepaalde normwaarde komt, wordt het evenwicht via
regelkringen hersteld.
*regelkring Binas 87B
Negatieve terugkoppeling = toename van X zorgt voor de remming van het proces
Positieve terugkoppeling = toename van X zorgt voor een stimulering van het proces
2 Hormonale regulatie
Voor homeostase in organismen is communicatie tussen cellen nodig dit vindt plaats via
signaalmoleculen (signaalstoffen)
Hormonen = signaalmoleculen die door het bloed worden vervoerd en hebben een specifieke
werking op doelwitcellen
Doelwitcellen = cellen die een receptor hebben waar een bepaald hormoon aan kan binden
- Bepaalde cellen hebben speciale receptoren voor bepaalde hormonen waar het ene
hormoon wel aan kan binden en het andere hormoon niet
daardoor kunnen hormonen heel gericht op bepaalde cellen of organen werken
mate van reactie van doelwitorgaan wordt bepaald door
- Concentratie hormoon in het bloed: hormoonspiegel
- Hoeveelheid receptoren op het doelwitorgaan
Een hormoon kan processen in meerdere doelwitorganen regelen, en reguleren onder andere
geleidelijke processen die uitwerking hebben op het hele lichaam (groei, stofwisseling etc.)
hormonen worden geproduceerd in hormoonklieren die de hormonen direct aan het bloed afgeven
dus ze hebben geen afvoerbuis
endocriene klier = geeft het product direct af aan het inwendig milieu en heeft geen afvoerbuis
(hormoonklier of hypofyse, bijschildklieren, schildklier)
exocriene klier = geeft het product af aan het uitwendige milieu en heeft wel een afvoerbuis
(bijv. speekselklier, maagsapklier, darmsapklier)
, Sommigen hormonen worden door de cellen van een doelwitorgaan opgenomen, wanneer een
hormoon in het cytoplasma komt bindt het hormoon meestal aan een receptoreiwit
Hierdoor ontstaat een hormoon-receptorcomplex
Het hormoon-receptorcomplex komt via een kernporie in het cytoplasma en kan dan bepaalde
genen in het DNA aan en uit zetten
Als een gen aan staat kan de cel eiwitten maken die bijv. kunnen dienen als enzym, hormoon
Afb. 5.1
De hormonen die zich binden aan een receptoreiwit op het celmembraan van doelwit orgaan -> aan
de binnenkant wordt een speciaal signaalmolecuul geactiveerd de second messenger
Een signaal kan in de cel zelf worden versterkt door activatie van extra signaalmoleculen of productie
van extra signaalmoleculen in de cel
Signaalcascade (cascade) = een signaal wordt via meerdere schakels in de cel doorgegeven
Afb. 5.2
*Binas 89B
Hormoonstelsel Afb. 7
Hypofyse = produceert verschillende hormonen (TSH, FSH, LH <- deze beïnvloeden werking andere
hormoonklieren)) het hormoonstelsel wordt aangestuurd door onder andere de hypofyse
- hypofyse bestaat uit voorkwab en achterkwab
- via hypofyse en hypothalamus zijn het zenuwstelsel en hormoonstelsel met elkaar
verbonden (sommigen neuronen in hypothalamus produceren hormonen)
neurosecretie = je spreekt van neurosecretie als de hormonen door neuronen (zenuwcellen) worden
gevormd
neurohormonen = hormonen geproduceerd door neuronen (zenuwcellen)
- neuronen geven in de hypothalamus twee typen neurohormonen af die endocriene cellen in
de hypofysevoorkwab beïnvloeden ->
inhibiting hormonen; zorgen ervoor dat endocriene cellen in de hypofysevoorkwab geen
hormonen (groeihormonen en prolactine) meer produceren
releasing hormonen; stimuleren de endocriene cellen in de hypofysevoorkwab juist om
bepaalde hormonen (TSH, FSH, LH, groeihormoon, prolactine en adrenocorticotroop
hormoon) te produceren
- IH en RH hormonen worden afgegeven aan haarvaten en komen via het bloed in de
hypofysevoorkwab terecht daar stimuleren ze de productie en afgifte van
hypofysehormonen
Meeste spijsverteringsklieren zijn exocriene klieren
De alvleesklier bezit naast exocriene cellen ook endocriene cellen -> eilandjes van langerhans
- Eilandjes van langerhans produceren 2 hormonen;
Insuline (β-cellen) zorgt voor opname glucose uit het bloed en zet het om in glycogeen
(bloedsuikerspiegel daalt)
Glucagon (α-cellen) zorgt voor omzetting glycogeen in glucose en geeft het af aan het bloed
(bloedsuikerspiegel stijgt)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maartje229. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
