Samenvatting
maatschappijleer samenvatting hoofdstuk 5 verzorgingsstaat
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Overzichtelijke samenvatting. Ingegaan op de belangrijkste onderwerpen die in een toets komen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Paragraaf 1Verzorgingsstaat de overheid bemoeit zich actief met de welvaart/welzijn van inwoners
welvaart – de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om
hun behoeften te vervullen
welzijn – de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en
geestelijke gezondheid
solidariteitsgedachte in een groep of samenleving is er bereidheid om risico’s met elkaar te delen
(van de overheid wordt verwacht dat zij wetten/maatregelen uitvoeren om
solidariteit af te dwingen) – collectief belang
Collectieve goederen goederen waarvan niemand uitgesloten kan worden (bijv. het leger/ dijken)
Mensen die niet mee betalen maar wel profiteren – free riders
Functies verzorgingsstaat 4 belangrijke functies:
Verzorgen de verzorgingsstaat biedt zorg (zorgverzekeraar, verzoring/verpleeghuizen)
Verzekeren de verzorgingsstaat regelt dat we verzekerd zijn tegen verlies van inkomen ,
Nederlanders betalen belasting voor bijv. de AOW/kinderbijslag – al die regelingen
samen is sociale zekerheidsstelsel – verzekerd mensen van een inkomen bij ziekte enz.
verheffen de verzorgingsstaat geeft iedereen kans om te ontwikkelen door bijv. onderwijs, musea
verbinden de verzorgingsstaat zorgt voor verbinding tussen mensen – versterkt sociale cohesie
socialezekerheidsstelsel dat mensen van elkaar afhankelijk maakt en
overheidsbemoeienis kan sociale ongelijkheid tussen mensen verkleinen
sociale grondrechten Een sociaal grondrecht is een grondrecht dat actief optreden van de
overheid vereist, bv. het recht op werk, huisvesting en onderwijs
overheid is verplicht om te streven naar:
Voldoende werkgelegenheid
Bestaanszekerheid en spreiding van welvaart
De bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu
Volksgezondheid, voldoende woongelegenheid en maatschappelijke/ culturele ontplooiing
Goed onderwijs
Daarbij horen ook nog de sollicitatieplicht, en het betalen van premies voor verzekeringen bijv. AOW
Planeconomie – gelijkheid
Communistische/ socialistische denkbeelden gebaseerd op het ideaal van gelijkheid
Communistische staatsopvatting – de staat neemt de totale verzorging van burgers op zich
Vrijemarkteconomie – vrijheid
In kapitalistische vrijemarkteconomie staat de waarde vrijheid centraal, de overheid grijp niet actief
in de economie in – belastingen zijn laag, iedereen moet zichzelf verzekeren,
onderwijs/gezondheidszorg is erg duur (mensen kennen minder bereidheid om risico’s te delen)
Verzorgingsstaat bevindt zich tussen planeconomie en vrijemarkteconomie in- gebaseerd op
solidariteit/ gelijke kansen
Verdeeld in 3 typen verzorgingsstaten :
Scandinavisch model (sociaaldemocratische verzorgingsstaat):
Overheid actief, uitgebreid stelsel sociale voorzieningen, gelijkheid, flexibele arbeidsmarkt,
hoge uitkeringen, hoge collectievelastendruk (veel belasting betalen) en goedkoop
kinderopvang en onderwijs.
Landen waarbij dit model hoort: Zweden, Denemarken, Finland.
Angelsaksisch model:
, Onderwijs zelf betalen, vrijemarktwerking, passieve overheid, winstmaximalisatie, liberale
waarden als zelfredzaamheid, particulier initiatief, marktwerking, vrijheid en een beperkte
sociale zekerheid staan centraal.
Landen waarbij dit model hoort: Engeland en de Verenigde Staten.
Rijnlands of corporatistisch model:
Mix van andere twee modellen, goede samenwerking overheid en sociale partners, veel
sociale zekerheid, ingeperkte vrije markt en het gezin staat centraal (mannen werken en
vrouwen werken in huis).
Paragraaf 2
Begin verzorgingsstaat Nederland:
Nachtwakersstaat – een staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van de
openbare orde en veiligheid – staatsonthouding op economisch gebied
zorg was een gunst en geen recht
De noodzaak voor verandering: belang bij een verandering van de slechte omstandigheden.
Christenen wilden de zwakkeren een betere bescherming bieden.
Sociaaldemocraten streefden naar een sterkere machtspositie van arbeiders.
Liberalen wilden minder criminaliteit als gevolg van de armoede.
Er ontstonden behoeften aan collectieve goederen en diensten, na 2 e wereldoorlog ontstond een
gemengde markteconomie – overheid ging helpen
De economische crisis zorgde ervoor dat Interventie door de overheid nodig was. Bijvoorbeeld
minimale uitkeringen voor kost winnende werklozen. De Tweede Wereldoorlog zorgde uiteindelijk
voor een brede steun voor overheidsingrijpen op sociaaleconomisch gebied.
Na de Tweede Wereldoorlog een regering van katholieken en sociaaldemocraten.
De KVP: werknemers en werkgevers moeten meer samenwerken.
De PvdA: zorg voor meer inkomenszekerheid.
Gevolgen hiervan waren bijvoorbeeld de AOW, de Bijstandswet en de Arbowet.
Uitbouw van de verzorgingsstaat:
In de jaren 50/60 waren er op drie terreinen uitbreidingen van sociale voorzieningen:
1. Het aantal risico’s dat men liep werd ingeperkt.
2. Het aantal gerechtigden werd uitgebreid (niet alleen premiebetalers).
3. Het aantal sectoren dat gesubsidieerd werd, werd uitgebreid. Bijvoorbeeld schoolgeld,
huurtoeslagen en subsidies aan welzijnsorganisaties.
4.
Maatschappelijke veranderingen:
Lagere sociale klassen makkelijker stijgen op de maatschappelijke ladder.
Levensstijl en denkbeelden over politiek en maatschappij veranderen.
Vrouwen werden onafhankelijker.
De godsdienstbelvering nam af.
De individualisering nam toe.
Liberale visie (VVD & D66) - voor vrijemarkteconomie. De collectieve uitgaven gezondheidszorg/
sociale zekerheid moeten worden beperkt - verantwoordelijkheid wordt gestimuleerd.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maartje229. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen