,coSD1
incl. Praktische Stralingshygiëne: Hfdst 2.5 Radiologie Techniek en Onderzoek: Hfdst 1 en Hfdst 2.1 – 2.3
Aard van de röntgenstraling
• De toepassing van de straling is sneller in zijn werk gegaan dan de ontrafeling van de aard van de
straling.
• Velen namen aan dat het ging om energierijke deeltjes.
• Röntgen vermoedde dat de straling zou moeten bestaan uit elektromagnetische golven, zoals
zichtbaar licht.
Golfkarakter
• Young en Fresnel bewezen dat licht een golfkarakter heeft aan de hand van de dubbele
spleetmethode. Dit was niet op deze manier te bewijzen met röntgenstraling.
• Max von Laue, Friedrich, Knipping: Het experiment werd herhaald met kristal. De openingen
tussen de gerangschikte ionen fungeerden als spleten. Het golfkarakter van röntgenstraling werd
nu wel bewezen.
• Golflengte orde van grootte: nanometer (10-9 m) – picometer (10-12 m).
Deeltjeskarakter
• Gold/deeltjesdualiteit: Röntgenstraling heeft ook een deeltjeskarakter; de wisselwerking tussen
X-straling en materie kan namelijk niet met het golfmodel beschreven worden, en wel met het
deeltjesmodel.
Elektromagnetische straling
• Een veranderd elektrisch veld, zoals voorkomt bij wisselstroom, wekt een veranderd magnetisch
veld op, dat vervolgens weer een veranderd elektrisch veld opwerkt, enzovoort.
• Deze twee loodrecht op elkaar staande velden planten zich als golven voort.
• EM-straling heeft geen rustmassa.
- Alle materie bezit een bepaalde rustmassa (= massa van een niet-bewegend deeltje).
- Straling die uit deeltjes bestaat, bestaat uit materie en heeft dus een rustmassa.
• EM-straling heeft geen lading.
- Soms heeft straling die uit deeltjes bestaat, wel een lading (B- (-1) of B+ (+1)).
- Neutronenstraling heeft geen lading.
- Doordat EM-straling geen massa en lading heeft → groter doordringend vermogen t.o.v.
straling met dezelfde energie bestaande uit geladen deeltjes.
• De snelheid van EM-straling is gelijk aan de lichtsnelheid.
- Deze snelheid is afhankelijk van het medium.
- In vacuüm constant.
- Meestal in vacuüm, en dan geldt: 𝒄 = 𝟑, 𝟎 𝒙 𝟏𝟎 𝟖 𝒎/𝒔 = 𝟑𝟎𝟎. 𝟎𝟎𝟎 𝒌𝒎/𝒔
• Golflengte en frequentie van de EM-straling
staan in een vaste verhouding tot elkaar.
- Golflengte (λ): de afstand tussen twee
punten die één volledige trilling van
elkaar verschillen.
- Frequentie (v): het aantal trillingen per
seconde. (in Hz)
𝟏 𝛌
- 𝐓𝐫𝐢𝐥𝐥𝐢𝐧𝐠𝐬𝐭𝐢𝐣𝐝 (𝐓) = = 𝐯 𝐜
• EM-straling heeft een bepaalde
fotonenergie.
, 𝟏
- 𝐄 = 𝐡𝐱𝐯 = 𝐡𝐱𝛌
- Energie van een foton; de constante van Planck: h = 6,63 x 10-34 Js
- In de radiologie is de eenheid van energie in plaats van Joule, vaak in eV.
- 1 eV = 1,6 x 10-19 J
- 1 J = 6,25 x 1018 eV.
𝟏,𝟐𝟒
- Formule van Duane en Hunt: 𝛌𝐦𝐢𝐧 = 𝐚𝐤𝐞𝐕 𝐧𝐦
𝐦𝐚𝐱
Straling
• Elke overdracht van energie vanuit een bron naar de omgeving zonder dat hiervoor een medium
nodig is.
• In vacuüm kan geluid kan niet voortplanten; straling wel. (Verschil echo – straling)
• Ioniserende straling zie, ruik, proef, hoor en voel je niet, maar het is er wel.
Soorten straling
• Niet-ioniserend: geen ionisatie vindt plaats, dus ook niet gevaarlijk.
• Ioniserende straling heeft het risico DNA te beschadigen en een tumor
te creëren.
• Wifi-straling kan geen ionisatie veroorzaken en dus geen kanker
veroorzaken, maar kan wel je lichaam opwarmen.
Elektromagnetische straling
• X-straling en gammastralingen hebben zo’n hoge energie, dat er ionisaties plaats kunnen vinden.
Echter kan hiermee wel medische beeldvorming plaatsvinden.
• X-straling en gammastraling hebben een korte golflengte, dus een hogere energie.
- 𝑐 = 𝜆𝑥𝑓
- 𝑐 = 3 𝑥 10O 𝑚/𝑠
WXY
- 𝐸𝑓𝑜𝑡𝑜𝑛 = ℎ 𝑥 𝑓 = Z
- ℎ = 6,63 𝑥 10\]^ 𝐽 𝑥 𝑠
- 1 𝑒𝑉 = 1,6 𝑥 10\bc 𝐽
• Verschil tussen röntgen- en gammastraling: röntgenstraling ontstaat buiten de kern in de schil
(terugvallen naar andere schil) en gammastraling is afkomstig van de atoomkern.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper celinedejongx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.