Hoofdstuk 1 inleiding tot de sociale psychologie: (2 vragen)
1.1 uitleggen wat de sociale psychologie is
1.2 uitleggen hoe sociale psychologie zich onderscheidt van gezond verstand en van volkswijsheid
1.3 het verschil illustreren tussen sociale psychologie en andere disciplines
1.4 beargumenteren dat hun sociale omgeving het gedrag van mensen grotendeels bepaalt, maar
dat zij deze invloed vaak onderschatten
1.5 toelichten hoe het behaviorisme en de gestaltpsychologie hebben bijgedragen aan de
ontwikkeling van sociale psychologie
1.6 verschillen tussen het zelfverheffingsmotief en het accuraatheidsmotief samenvatten
1.7 schetsen wat de sociale psychologie kan betekenen in de echte wereld
1.1 wat is sociale psychologie?:
psychologie= de wetenschappelijke studie naar het gedrag en het innerlijke leven (gedachten en
gevoelens) van mensen.
sociale psychologie= de wetenschappelijke studie naar de wijze waarop de echte of denkbeeldige
(voorstellen dat iemand anders jou toch kan zien) aanwezigheid van anderen de gedachten,
gevoelens en gedragingen van mensen beïnvloedt.
Sociale invloed= het effect dat de woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere mensen
hebben op onze gedachten, gevoelens en gedragingen.
Volkswijsheid of wetenschap?:
tegenpolen trekken elkaar aan of soort zoekt soort?
Uit het oog uit het hart of wachten doet smachten?
Haastige spoed is zelden goed of wie niet waagt, die niet wint?
Brainstormen levert meer ideeën op of minder ideeën?
Empirische methode= op waarneming en/of onderzoek gebaseerde methode voor het toetsen van
hypothese
Hypothese= een als voorlopige waarheid aangenomen, maar nog te bewijze veronderstelling
1.1.2 sociale psychologie en het verband met verwante disciplines:
Determinanten= bepalende factor in een ontwikkeling of toestand van menselijk gedrag
Doel sociale psychologie= beschrijven, verklaren hoe mensen elkaar beïnvloeden, welke fenomenen
zijn universeel en welke zijn cultureel
Cross cultureel onderzoek= onderzoek dat is opgezet met het oog op analyseren van gelijkenissen en
verschillen tussen mensen uit verschillende culturen. Het is uiterst waardevol. Dergelijk onderzoek
kan de theorieën aanscherpen ofwel doordat dit hun universaliteit ondersteunt of doordat er
aanvullende variabelen uit naar voren komen helpen ons inzicht in de verschillen te vergroten. Zo
kunnen we uiteindelijk betere voorspellingen doen over ons sociale gedrag.
Sociale psychologie zou ook willen weten hoe de kinderen en docenten het ervaren en wat voor
wisselen werking ze hebben. Hoe mensen elkaar beïnvloeden
,Evolutionaire psychologie= wetenschappelijke discipline die sociaal gedrag probeert te verklaren op
basis van erfelijke factoren die zich door de tijd heen hebben ontwikkeld volgens de principes van
natuurlijke selectie.
Natuurlijke selectie= het verschijnsel dat in de evolutie sommige organismen uit een bepaalde
populatie beter in hun omgeving passen en zo meer kans hebben om te zorgen voor overlevende
nakomelingen dan minder goed aangepaste organismen.
Individuele verschillen= die aspecten van de persoonlijkheid die mensen onderscheiden van
anderen.
Persoonlijkheid psychologie= individuen uniek zijn en van elkaar verschillen
Sociologie= algemene wetten en theorieën over groepen en samenwerking
Construct= de manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijp en interpreteren
Andere sociale wetenschappen houden zich in plaats van met het individu meer bezig met brede
sociale, economische, politieke en historische factoren die gebeurtenissen in een bepaalde
gemeenschap beïnvloeden.
De sociale psychologie beweegt zich in het gebied tussen de sociologie en
persoonlijkheidspsychologie. De sociale psychologie en sociologie hebben beide belangstelling voor
de manier waarop de situatie en de bredere maatschappelijke omstandigheden ons gedrag
beïnvloeden. Sociaal psychologen richten zich echter meer op de psychologische gesteldheid van
individuen die hen gevoelig maakt voor sociale invloeden. Terwijl de persoonlijkheidspsychologie de
nadruk legt op het individu, legt de sociale psychologie de nadruk op de sociale context waarin het
individu zich bevindt. Dus op de sociale invloeden die het gedrag helpen verklaren.
1.2 de macht van de situatie:
1.2.1 de fundamentele attributiefout ofwel de correspondentie vertekening:
fundamentele attributiefout (correspondentie vertekening)= neiging om de mate waarin iemands
gedrag wordt veroorzaakt door de rol van persoonlijke eigenschappen en interne factoren te
overschatten en de rol van externe, situationele factoren te onderschatten.
Attributie= het toeschrijven van oorzaken aan het eigen of andermans gedrag en het daarmee
voorzien van verklaringen.
1.2.2 onderzoek naar de fundamentele attributiefout:
coöperatief= mensen die het belangrijk vinden om elkaar te helpen/steunen
competitief= mensen die het beste willen zijn en willen winnen
het woord fundamenteel zou dan ten onrecht suggereren dat het hier gaat om een structureel
verschijnsel. Daarom word het nu ook wel correspondentie vertekening genoemd.
1.3 de macht van sociale interpretatie:
we bespreken twee psychologische stromingen: het behaviorisme en de gestaltpsychologie
, 1.3.1 het behaviorisme:
wanneer gedrag wordt gevolgd door een beloning (geld, aandacht) dan is de kans groot dat we het
gedrag blijven vertonen
wanneer gedrag wordt gevolgd door straf (pijn, verlies) dan is de kans groot dat we het in afnemende
mate vertonen en uiteindelijk stoppen.
Behaviorisme= psychologische stroming die ervan uitgaat dat je om menselijk gedrag te kunnen
begrijpen slechts hoeft te kijken naar de bekrachtigende of straffende eigenschappen van de
omgeving. Denk hierbij aan
Skinner
geen aandacht voor cognitie,
denken en voelen
belang omgeving (beloning en straf)
Deze stroming gaat ervan uit dat alle gedrag verklaard kan worden aan de hand van beloningen en
straffen vanuit de omgeving en dat het niet nodig is om er subjectieve zaken als denken en gevoel bij
te betrekken.
Ze vergaten het belang van de manier waarop mensen hun omgeving interpreteren. Hier legt
gestaltpsychologie juist wel die nadruk op.
1.3.2 de gestaltpsychologie:
gestaltpsychologie= psychologische stroming die het belang benadrukt van het bestuderen van de
persoonlijke (subjectieve) manier waarop een object wordt waargenomen (het gestalt of geheel), in
plaats van het bestuderen van de manier waarop de objectieve, fysieke eigenschappen zich
combineren tot het object.
Een eend die naar links kijkt of een konijn dat naar rechts kijkt? Op basis van objectiviteit valt hier
geen antwoord op te geven: het hangt ervan af hoe je de afbeeld op een bepaald moment
construeert. Daarom moet je je volgens de gestaltpsychologie richten op de fenomenologie.
Fenomenologie= filosofische stroming die probeert door de geestelijke intuïtieve beschouwing
(door de directe ervaring) van de dingen, niet door rationele kennen, de wereld en het wezen der
dingen te beschrijven.
Kurt Lewin algemeen beschouwd als de grondlegger van de moderne experimentele sociale
psychologie.
Naïef realisme= de overtuiging dat we dingen waarnemen zoals ze echt zijn, daarbij onderschattend
hoeveel we dat wat we zien, interpreteren of verdraaien.
1.4 de oorsprong van constructen, fundamentele menselijke motieven:
In de loop van vele jaren hebben sociaal psychologen ontdekt dat beide bovengenoemde motieven
van essentieel belang zijn:
de behoefte om ons goed te voelen (positieve zelfwaardering)
de behoefte om de wereld accuraat waar te nemen
Meestal trekken deze twee motieven ons in de tegengestelde richtingen.
Bijvoorbeeld wanneer we, om de wereld accuraat te kunnen waarnemen, niet anders
kunnen dan toegeven dat we ons idioot of immoreel gedragen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romybrink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.