Samenvatting literatuur Grondslagen van het Recht voor Jaar 1 bij UU. Per week de leerdoelen uitgewerkt aan de hand van de literatuur, hoorcollege en kennis van de werkgroepen.
Ben je in staat om verschillende juridische kernbegrippen, indelingen en onderscheidingen te
benoemen en te herkennen in een concrete casus. Daarbij gaat het met name om:
- Positief recht en wenselijk recht
Positief recht = het recht dat in een bepaalde gemeenschap op een bepaalde plaats en tijd aanspraak
op gehoorzaamheid heeft, het is door de autoriteiten vastgesteld of erkend. Positieve regels hebben
doorgaans gelding, ofwel zijn verbindend. Het omvat het ongeschreven gewoonterecht en het door
overheden geschapen geschreven recht.
Wenselijk recht = het recht dat men nastrevenswaardig vindt en wenst. Het ideale recht zal per
individu of groep individuen verschillen.
- Objectief recht en subjectief recht
Objectief recht = het geheel van rechtsregels. Het Nederlandse objectieve recht bestaat uit de
verzameling van alle Nederlandse rechtsregels. De verzameling van alle erkende rechtsnormen.
Subjectief recht = de rechten die men ontleend aan het objectief recht. Er wordt bij subjectief recht
gesproken van een bevoegdheid of aanspraak. Een subjectief recht komt toe aan een of meer
personen.
- Internationaal en nationaal recht
Internationaal recht = rechtsregels die staten of internationale organisaties hebben vastgesteld of die
internationaal erkend zijn en aangeven hoe deze zich ten opzichte van elkaar of tegenover hun
onderdanen hebben te gedragen. – rechtten tussen staten, van oudsher volkenrecht – recht met
beetrekking tot internationale organisaties (VN + EU)
Nationaal recht = recht dat binnen nationale staten tot stand komt en daar ook gelding heeft –
nationale staat: grondgebied, volk, overheid effectief gezag, betrekkingen andere landen
- Publiek- en privaatrecht
Publiekrecht = dit recht heeft betrekking op de verhouding tussen staat en burger en staatsorganen
onderling – burger ondergeschikt aan overheid – staats- en bestuursrecht + strafrecht – dwingend
van aard
Privaatrecht = dit recht heeft betrekking op de verhouding tussen burgers onderling – nevengeschikt
- Dwingend en aanvullend recht
Dwingend recht = het recht waaraan men zich niet kan onttrekken – rechtsregels waar de
betrokkenen niet van mogen afwijken – meestal een algemeen belang of regels die beetrekking
hebben op openbare orde of zeden
Aanvullend recht = rechtsregels waar betrokken juist wel van mogen afwijken door het recht te
omzeilen, door bijvoorbeeld een overeenkomst te sluiten
- Formeel en materieel recht
Formeel recht = regels waarmee materiële rechten kunnen worden gehandhaafd, kunnen worden
waargemaakt – procesrecht = regels die aangeven hoe het materiële recht gehandhaafd kan worden
,indien deze is geschonden – soms worden ook regels over totstandkoming van
wetgeving/bestuursbesluiten gerekend tot formeel recht
Materieel recht = ook wel het inhoudelijk recht – geeft aan welke rechten, plichten en bevoegdheden
de burgers aan de regels kunnen ontlenen
- Effectiviteit van het recht = dat het recht in het algemeen daadwerkelijk gehoorzaamd wordt
dan wel daadwerkelijk wordt toegepast en gehandhaafd.
,Leerdoelen week 2 – zie schema voor samenvatting
- Ben je in staat om de fundamentele vragen die de casus van de grotverkenners oproept, te
benoemen.
- Ben je in staat de kernpunten van de redeneringen van de verschillende rechters samen te
vatten.
- Ben je in staat om je eigen positie met betrekking tot de grotverkennerscasus te
onderbouwen aan de hand van de in de casus benoemde argumenten.
- Beschik je over basale kennis over drie verschillende tradities in de rechtsfilosofie:
rechtspositivisme, natuurrecht, rechtsrealisme (deze kennis wordt in de komende weken
verder uitgebouwd).
, Leerdoelen week 3
Ben je in staat de belangrijke kenmerken van het rechtspositivisme te benoemen en te
herkennen in een casus of tekst
Ben je in staat om de belangrijkste aspecten van Harts theorie over het recht te benoemen,
toe te lichten aan de hand van voorbeelden en te herkennen: het onderscheid tussen
primaire en secundaire regels
Ben je in staat de belangrijke kenmerken van het natuurrecht uit te leggen, samen te vatten
en te herkennen in een casus of tekst.
Samenvatting hoofdstuk 1 en 2 Grondslagen van het recht – Achtergronden
Hoofdstuk 1 De aard van het recht
2 – regels van geordend samenleven
Samenleven is alleen mogelijk als een voldoende aantal leden van de samenleving zich aan bepaalde
regels houdt
Belangrijkste regels;
- Het leven van mensen in groepsverband is alleen mogelijk als ze geen geweld gebruiken
jegens elkaar. Mensen zijn in een bepaald opzicht gelijk aan elkaar en ook kwetsbaar.
- Regels omtrent eigendom – zekerheid dat als iets van jou is ook van jou blijft
- Regels die overeenkomsten mogelijk maken – er zal arbeidsverdeling ontstaan, waardoor
overeenkomsten voor samenwerking, ruil en overdracht zullen ontstaan
- Regels die het toelaatbaar maken dat leden van de samenleving overtreders straffen
Samenleven van een groep mensen is alleen mogelijk met regels die verlangen dat mensen fysieke
integriteit van anderen respecteren, van hun eigendom afblijven en hun afspraken nakomen.
Samenleven vereist dat mensen afzien van elkaar schade berokkenen.
3 – problemen van geordend samenleven
Primitief regelsysteem gebaseerd op morele normen of een groepsmoraal juridische wereld
waarin het recht de orde vorm geeft.
Ontstaan complexere samenlevingen – verschillende groepen gaan elkaar proberen te
overheersen – verschillende moralen, normen en waarden
Eenvoudig systeem van wederzijdse verplichtingen 4 problemen:
- Onzekerheid
o Er kan twijfel rijzen over welke regels gelden – ontstaan conflicten
Oplossing: gezaghebbende vaststelling van regels + interpretaties van de
betekenis van die normen
- Veranderende omstandigheden
o Morele regels van een primitieve gemeenschap zijn als ingesleten gewoontes
moeilijk te veranderen – samenleving kan snel veranderen door bijv.
internationalisering, technische ontwikkelingen snelle aanpassing regels vereist
Oplossing: aanvaarde procedures om regels aan te passen aan veranderde
omstandigheden
- Problemen van handhaving
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper steffidewinter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
